image

Column: Ministerie van Veiligheid

zaterdag 28 augustus 2010, 12:31 door Peter Rietveld, 17 reacties

Komt er een Ministerie van Veiligheid? De PVV is groot voorstander, en ook het CDA heeft zich hier al eens sterk voor gemaakt. Het is al sinds de jaren tachtig een terugkerend dossier, bijna een ritueel dat maar niet overgaat. Deze bewegingen zijn al eens treffend getypeerd als ‘Stratego op het Binnenhof’.

Het Ministerie van Veiligheid dat er nu wellicht komt, wordt een samenvoeging van grote delen van Binnenlandse Zaken en Justitie. Daarmee heb je natuurlijk nog maar een deel van het veiligheidsgebeuren onder één dak. Wat denk je van Defensie? Nu ja, die moet er ook bij – de PVV wil toch al de KMar probleemwijken in kunnen sturen. De douane zal ook moeten verhuizen, van Financiën naar Veiligheid, willen we bommen en illegalen aan de grens kunnen tegenhouden. Hetzelfde geldt voor de gespecialiseerde opsporingsdiensten van andere ministeries. Er komt dus een forse reorganisatie aan, met als resultaat een superdepartement, dat waarschijnlijk in de wandeling MinVeilig gaat heten.

Op zich is de wens voor een reorganisatie wel begrijpelijk. Partijen die roepen om keihard optreden op een heel specifiek dossier lopen telkens vast in de huidige structuur, waarbij burgemeesters uiteindelijk de baas zijn. Zo is het hard bevochten kraakverbod feitelijk van tafel, omdat andere zaken een hogere prioriteit krijgen van de korpscommandanten. Hetzelfde zie je rond softdrugs: de landelijke politiek kan hoog of laag springen, maar heeft uiteindelijk heel weinig te vertellen. De politiek zoekt nu grip op de uitvoering van de criminaliteitsbestrijding en wil daarom centraliseren – politie en justitie op één grote hoop en dat dan in Den Haag.

Er zijn voors en tegens. De huidige ingewikkelde structuur is opzettelijk zo ingericht. Zij creëert bewust afstand tot “Den Haag”, om te voorkomen dat de politiek – de wetgever – te veel directe invloed op rechterlijke en uitvoerende macht heeft. Die drie afzonderlijke machten, de Trias Politica, daar is de hele beweging tot centralisatie nu juist tegen gericht.

De Trias Politica heeft het in Nederland al jaren zwaar. De uitvoerende macht, het kabinet, maakt de wetten, waar de wetgevende macht, het parlement, dit zou moeten doen. Nu doet de uitvoerende macht ook nog eens een greep naar de rechterlijke macht. Het openbaar Ministerie heeft steeds meer rechterlijke macht; tal van zaken worden zonder rechter afgehandeld, omdat dat doelmatiger is. Zorgvuldigheid is immers maar lastig en bovendien kostbaar. Weet je wat ook goedkoop en doelmatig is? De hele rechtsgang afschaffen. Komt ook nog vast wel een keer.

Eén groot Ministerie voor Veiligheid is omstreden. Mensen vrezen dat het zal leiden tot te grote machtsconcentratie en dat het een voorbode is van een autoritaire dictatuur. Alle macht centraal in Den Haag is hen een gruwel. Nou deel ik die angst niet; grotere organisaties leiden steevast tot grotere mislukkingen – kasten vol beleid en uitvoerenden die hun eigen gang gaan door de interne afstanden. Chaos en anarchie dus, niks dictatuur. Of het zou een dictatuur van het onvermogen moeten zijn.

Het COT, een ongrijpbaar instituut voor veiligheids- en crisismanagement pleit juist wel luid voor een dergelijke centralisatie: “Nederland heeft slecht gereageerd op de grote incidenten en crises van 2009 en moet daarom een Ministerie van Veiligheid krijgen”. Het COT kwam tot deze conclusie na analyse van de reactie van de overheid op onder andere de Q-Koorts, de rellen bij Hoek van Holland en het Koninginnedagdrama in Apeldoorn. Blijkbaar moet dit Haagse Ministerie van Veiligheid ook belast worden met volksgezondheid en lokale evenementen? Het wordt steeds groter.

Afgelopen zaterdag pleitte OM-topman Harm Brouwer in het NRC voor één landelijke politie. Hij liet in het midden of dit onder dit nieuwe ministerie moet vallen, maar gegeven de timing in de formatie is het duidelijk dat de stellingen binnen het politie- en justitielandschap ingenomen worden. Er zijn natuurlijk ook nogal wat bestuurlijke baantjes te vergeven.

Volgens Brouwer moet de politie op dit moment tachtig procent van de georganiseerde bendes die zich bezighouden met drugs- en mensenhandel laten lopen, wegens capaciteitsgebrek. De korpsbeheerders laten vaak andere zaken voor gaan, zoals evenementen. Zonder capaciteitsgroei (en die is met de begroting van Rutte I niet te verwachten) is de interessante vraag dus, hoe de schaalvergroting van de fusie tot de doelmatigheidswinst leidt, die zoveel capaciteit vrij maakt dat de grote boeven nu wel gepakt gaan worden. Terwijl ook de evenementen en andere prioriteiten bediend worden natuurlijk. Waar komen de synergievoordelen vandaan? Er is immers al een hoop samengevoegd in overheidsland. Korpsoverschrijdende werkzaamheden liggen bij de landelijke politiediensten verenigd in de KLPD. Die paraplu is er al meer dan tien jaar. Als die niet goed functioneert, dan is het toch beter om dat te repareren dan een grootschalige hervorming te beginnen, met alle problemen van dien. Maar daar gaat het ook niet om: het OM wil grip op de politie krijgen om haar eigen prioriteiten te stellen en verwacht dit via een Nationale Politie te kunnen doen. Er zullen in de toekomst nog wel meer evenementen niet doorgaan omdat de politie geen capaciteit heeft om ze te beveiligen. Hoe het dan met het WK in Nederland moet weet ik ook niet.

De Vereniging van Gemeenten (VNG) en het Nederlandse Genootschap van Burgemeesters willen juist geen gecentraliseerde nationale politie. Hun argument is dat het merendeel van de criminaliteit en dus van de politie-inzet lokaal of regionaal is. Dit betekent dat de 80% niet aangepakte misdadigers waar Brouwer naar verwijst het grootste deel van maar een heel klein stukje van de totale criminaliteit is. Volgens de WODC, het wetenschappelijk instituut van de rechtbanken, is de omvang van de ‘georganiseerde criminaliteit’ niet te meten dus het gaat over 80% van iets niet meetbaars. Daar heb je wat aan.

Het CBS lijkt de burgemeesters gelijk te geven; het overgrote deel van de misdrijven is duidelijk niet georganiseerd en dus lokaal. Nu kun je de ernst van een delict meewegen, maar dat is al snel niet meer objectief. Moord en geweldsdelicten zijn nog wel duidelijk, maar drugs? Sommige mensen beschouwen grotere wietkwekers als zware criminelen terwijl bijvoorbeeld de wietrokers dat héél anders zien. Zelfs Bolkestein is nu voor decriminalisering van softdrugs en dus kan de VVD kwekers moeilijk als zware criminelen neerzetten.

De VNG is bang dat met een nationale politie de grip op de wijken verloren gaat. "Hoe moet je vanachter een bureau in Den Haag bepalen waar politie-inzet nodig is?" Ze vrezen traagheid en afstandelijkheid, wat niet onlogisch is – grote organisaties hebben zelden slagkracht, iets dat bij de overheid toch al een aandachtspuntje mag heten. Volgens deze betrokkenen zal de voorgestelde oplossing de problemen juist verergeren.

Eric Nordholt, oud-korpschef van de politie Amsterdam zegt: “Het veiligheidsvraagstuk in Nederland is terug te voeren op een ernstige leiderschapscrisis op dat gebied. Met het samenvoegen van twee ministeries verandert slechts de structuur, daarmee los je het probleem niet op”. Ook voormalig procureur-generaal prof. De Wijckersloot noemt het “een verkeerd antwoord op de verkeerde vraag”.

De tegenstanders hebben een punt. Bestaande lokale en regionale samenwerkingsverbanden van gemeenten, brandweer, politie, GGD’en en andere diensten die in crisissituaties worden ingezet, dat zijn de partijen die het allemaal moeten doen. Het veranderen van de topstructuur zal niet bijdragen aan het verbeteren van de ‘output & outcome’ van die regionale en lokale veiligheidsketens.

Het superministerie zal zich als grote organisatie van nature richten op grootschalige oplossingen. Bovenaan komen de nieuwe en dus nog niet geclaimde dossiers die het goed doen in politiek Den Haag. Deze hebben meestal maar weinig te maken met de alledaagse banaliteit van veiligheid en ze mijden de weerspannige achterban binnen de veiligheidssector. Het Ministerie van Veiligheid zal daarom als vanzelf ontaarden in een Ministerie van Internet- en Cameratoezicht.

En wie wordt de baas op dit superdepartement? Volgens de Telegraaf: Fred Teeven, de barokke Officier van Justitie die nog even fractievoorzitter van Leefbaar Nederland was. Over Teeven valt veel te vertellen. Ik noem slechts een paar dingen. Hij heeft veel ervaring met het doorbreken van allerlei bureaucratische lagen en dat is een vaardigheid die op het aanstaande fusiedepartement hard nodig is. En nu Fred van privacybestrijder, opeens privacybeschermer is geworden zouden we blij moeten zijn.

Wel een beetje jammer is dat Teeven niet altijd even veel ontzag heeft voor de gevestigde rechtsstaat; hij zoekt naar eigen zeggen graag de grenzen van de regeltjes op. Dat hij daarbij jarenlang op heel veel tenen is gaan staan, helpt niet. Teeven zelf stelt dat het als ‘Crime-Fighter’ nu eenmaal onvermijdelijk is dat hij wel eens een klein beetje over de grens van het toegestane is gegaan.

Een klein beetje over de grens? Teeven geldt als de uitvinder van het ‘begeleid doorvoeren’ in het Delta Onderzoek (IRT affaire), waarbij tonnen cocaïne en honderden tonnen softdrugs op de Nederlandse en Belgische markt kwamen. Teeven hoopte in die periode bewijzen rond te krijgen van zeer omvangrijke corruptie aan de top van Justitie, en sloot hiervoor ook een deal met Mink K. De in 1994 voor wapenbezit tot zes jaar veroordeelde Mink K. kan zich sindsdien weer vrij bewegen in ons land en zijn carrière voortzetten. Hij kwam de deal echter niet na (opmerkelijk, nietwaar) en ringeloorde Teeven: de corruptiezaak kwam nooit van de grond. Op grond van welke bevoegdheid een Officier van Justitie een gerechtelijke veroordeling tot celstraf kan omzetten in een boete vertellen de stukken niet.

Grenzen van regeltjes opzoeken? Een Officier van Justitie is geen rechter en de ‘begeleide doorvoer’ met infiltranten was op dat moment expliciet verboden. Tegenover de parlementaire commissie Van Traa stelde Teeven niet van de details van de begeleide doorvoer te weten en alleen formeel een beetje verantwoordelijk te zijn, wat Van Traa overnam in het eindrapport. Politiechef Van der Putten verklaarde echter onder ede dat Teeven wel op de hoogte was. De rijksrecherche bevestigt dit in haar onderzoek naar de RCID Kennemerland. Het lijkt er veel op dat hij tegen de parlementaire commissie heeft gelogen. Onder ede.

Neuh, dit gaat niet over “een klein beetje over grenzen van de wet heengaan, omwille van het grotere belang”. Deze leugen diende alleen zijn eigen belang. De beoogde minister is op z’n best een bestuurlijke draaikont voor wie maar één ding telt – zijn eigen positie. Dat voorspelt voor het aanstaande ministerie van Veiligheid, een fusiedepartement met onwillige partners, weinig goeds. Weinig medewerkers zullen staan te popelen om zo’n baas. Bij Justitie lopen nu eenmaal bovengemiddeld veel mensen rond die regels wél belangrijk vinden. Geen goede uitgangspositie voor zo’n zware baan.

Maar is er nog hoop. Want hoewel de vorming van een superministerie en een nationale politie al jaren op de agenda staat, is het er nog nooit van gekomen. Hopelijk loopt het ook deze keer weer met een sisser af. Bedenk dat beide beoogde coalitiepartners het dossier veiligheid uit electorale overwegingen niet aan de ander kunnen overlaten. Bovendien beschouwt het CDA justitie als haar eigen terrein; deze partij heeft het sinds 1989 (Lubbers II) bij justitie voor het zeggen gehad, met als enige onderbreking de twee paarse kabinetten en na het struikelen van Hirsch Ballin over de IRT affaire in 1994. Rutte zal Verhagen dan ook veel moeten bieden om het superministerie aan Teeven te laten, en Verhagen is vakman genoeg om deze troefkaart maximaal te benutten. Rutte is bovendien ook vast nog niet vergeten dat Teeven meer voor Verdonk koos, dan voor hem. Met twee ministeries echter, komt elke partij aan zijn trekken en dat is wel een veel gemakkelijker uitweg in een formatie.

Mijn advies: hou nu maar eens op over een ministerie van Veiligheid. Samenvoegen, splitsen, ijken, herijken – het zijn rookgordijnen voor slechte resultaten. Iedereen die wel eens in een groot bedrijf heeft rondgehangen, herkent dit plan als een reorganisatie die alleen bedoeld is als bezigheidstherapie voor het management; bordjes omhangen in het beleidsgebouw maar niets veranderen in de productie. De aandeelhouders denken dat het goed komt, het personeel weet wel beter. Deze rondedans van veiligheidsbestuurders toont aan dat ze verstand hebben van bestuurlijke bezigheidstherapie en uitstelstrategie, maar niet van veiligheid. Dit ministerie zal niets bijdragen tot meer veiligheid in Nederland. De ene lappendeken wordt vervangen door een andere, gemaakt van dezelfde stukjes stof. Of erger: door de complexiteit van de fusie zullen de betrokken diensten langdurig minder aandacht voor hun taken hebben, zodat de criminaliteit goede tijden tegemoet gaat. Wat natuurlijk wel weer leidt tot een luidere roep om meer veiligheid. Zucht.

Door Peter Rietveld, Senior Security consultant bij Traxion - The Identity Management Specialists -

Laatste 10 columns


Meer columns van Peter Rietveld.
Reacties (17)
28-08-2010, 14:11 door meh
Orwell, 1984, en een ministerie voor de veiligheid van wie?
28-08-2010, 14:15 door spatieman
staatSS veiligheid he.
de burger is immers de grote krimineel.
28-08-2010, 14:36 door GerBNL
Oh! Heerlijk! Krijgen we nu eindelijk een heus Ministerie van Veiligheid? Geen bananenrepubliek kan zonder! Het is al veel te lang uitgesteld!
28-08-2010, 16:38 door Security Scene Team
goed Artiekel. en +1 voor Gerb en spatieman :)
28-08-2010, 17:14 door Erwtensoep
Zullen we dan ook maar gelijk een ministerie van Waarheid en een ministerie van Liefde oprichten?
28-08-2010, 17:47 door Anoniem
En een Ministerie van Vrede (om ons de volgende oorlog in te leiden)
28-08-2010, 19:43 door Anoniem
Waar is het ministerie van Feest gebleven?

Sowieso is een centrale structuur om een decentraliserende samenleving (internet) te beveiliging niet toepasselijk en zal inderdaad zoals in het stuk naar voren komt, de plank mis slaan. Als deze manier van gecentraliseerd, aristocratisch van bovenaf denken niet gestopt wordt, vervalt de samenleving in deze moderne tijd juist niet in anarchie. Daarom stel ik voor om deze manier van denken te versnellen, laat ze maar vallen. Waarom wordt de structuur van de samenleving niet weerspiegeld in de bestuurlijke laag? De bestuurlijke laag is een hierarchie van idiotie die alleen maar aan herstructureren kan denken. Waarom slopen we die hele laag niet, streep hem weg en bouw deze opnieuw op. Maar niet vanuit een centraal machtsorgaan, een centrale regering. Maar een consensus van alle samenlevingen.

Eigenlijk is de belangrijkste vraag: Hebben wij in deze moderne tijd van supersnelle communicatie nog wel een centrale regering nodig? Is democratie zoals deze nu is geimplementeerd niet meer een verdeel en heers strategie? Zijn landsgrenzen nog wel relevant. Who cares van wie de grond is, qua land dan. Als je maar kunt leven en laten leven.

Ik ben er nog niet uit...
28-08-2010, 23:52 door Anoniem
Iedereen een chip in z'n knie!! :P
29-08-2010, 10:45 door Anoniem
Waarom heet het niet Ministerie van Vaderlandse Veiligheid?
29-08-2010, 21:33 door Anoniem
De naam alleen al, ik krijg er rillingen van!
30-08-2010, 10:18 door Anoniem
Het wordt langzamerhand tijd om de hooivorken te voorschijn te halen en de onneembare Bastille te bestormen, geloof ik...
inderdaad, om wiens veiligheid gaat het? Ik krijg er in ieder geval de creeps van.
Ik heb getwijfeld over België... al kan ik misschien beter de nooduitgang zoeken.
30-08-2010, 12:54 door Anoniem
Door Erwtensoep: Zullen we dan ook maar gelijk een ministerie van Waarheid en een ministerie van Liefde oprichten?

Maar dat zal niet lukken - met de hr. Wilders - die is toch niet voor Waarheid en Liefde aanspreekbaar.
30-08-2010, 14:21 door RuudU
Het verlangen is duidelijk een stokpaardje van de PVV, en nee, ik moet niets hebben van de extreme ideeën van die meneer Wilders. Maar er zijn wel een slordige 1,5 miljoen mensen die op 'm hebben gestemd. Wat brengt hen daartoe? Vinden ze wellicht bij meneer Wilders 200% overtrokken aandacht voor problemen waar de rest nauwelijks aandacht voor heeft? Misschien is dus het idee voor een ministerie van veiligheid wat overdreven, maar zijn er wel een aantal zaken die een groot deel van de bevolking spuugzat is.

Ook op Internet zien dat rotvervelende knuffelige gedoe. Om internet veilig te maken zijn we als maar bezig met een soort wapenwedloop. Het crimineel uitvaagsel bedenkt steeds iets nieuws en wij bedenken daartegen dan wel weer nieuwe bescherming. Maar wat ontbreekt is een totaal ander aspect: het afdwingen van veilig werken door iedereen op elk niveau. Bestempel een ISP waarvan de gebruikers met hun besmette systeempjes spam uitkotsen als malafide!

Idem voor een webhoster die zijn klanten laat uploaden met het gammele FTP zodat daar sites kunnen worden gehackt t.b.v. phishing. Of een bank die zijn klanten 1x per jaar het moeizaam uit hun hoofd geleerde sterke wachtwoord laten vervangen, zdat de moedeloze vrouw van 80 maar maar haar voornaam met geboortejaar als wachtwoord kiest.

En als je in Europees verband, van overheidswege zoiets als UCEPROTECT van de grond brengt, met voor een ieder verlichte deelname, heb je in no time geen spam meer. (http://www.uceprotect.net) Maar die instantie wordt op grote schaal, net als Wilders, gedemoniseerd zonder een alternatief te bieden.
30-08-2010, 14:25 door Anoniem
Tja, ieder volk krijgt de overheid die ze verdienen. Niemand had toch iets te verbergen? Nou dan, dus niet gaan lopen zeuren.
30-08-2010, 15:20 door Anoniem
“Nederland heeft slecht gereageerd op de grote incidenten en crises van 2009 en moet daarom een Ministerie van Veiligheid krijgen”.

Op basis waarvan stelt men dan dat deze reactie met een ministerie van veiligheid beter zou zijn geweest ? Iedere onderbouwing voor de stelling ontbreekt. Je kunt niet zonder verdere argumentatie een politiek doel verdedigen door wat problemen te noemen, zonder verdere onderbouwing voor de stelling dat deze problemen door de voorgesteld maatregelen worden verholpen. Alhoewel, in de politiek kan dat natuurlijk wel ?
30-08-2010, 15:22 door Anoniem
"Het COT, een ongrijpbaar instituut voor veiligheids- en crisismanagement pleit juist wel luid voor een dergelijke centralisatie: “Nederland heeft slecht gereageerd op de grote incidenten en crises van 2009 en moet daarom een Ministerie van Veiligheid krijgen”. "

In Amerika heb je een ministerie van veiligheid (DHS). Daaruit kunnen we dus concluderen dat Amerika goed reageert op grote incidenten en crises, zoals Orkaan Katrina, en zoals het Olie-lek in de Golf van Mexico ?
30-08-2010, 21:21 door Patio
Een ministerie tegen doofpotten zal ook geen overbodige luxe zijn.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.