image

Juridische vraag: Gelden de strenge Ierse regels over dashcams ook bij ons?

woensdag 24 april 2019, 16:51 door Arnoud Engelfriet, 16 reacties

Ict-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.

Vraag: Recent publiceerde de Ierse privacytoezichthouder strenge regels over dashcams. Informatieplichten: hang maar een duidelijke sticker op je auto. Register van verwerkingen: leg maar een papiertje thuis met waarom je een camera hebt en wat je doet met de beelden. Recht van inzage: op die sticker hoe mensen je kunnen bereiken voor inzageverzoeken. Vergeetrecht. Eh. En ga zo maar door. Oh ja, en als de politie het vraagt dan moet je wel een belangenafweging maken. Wat een gedoe! Geldt dat ook bij ons?

Antwoord: In theorie wel. De AVG is een Europese wet dus die regels gelden hier net zo goed. En als je die op dashcams loslaat dan krijg je natuurlijk hetzelfde verhaal, maar dan in het Nederlands.

Helemaal lekker voelt dat niet, zeker niet gezien de praktijk hier dat iedereen er gewoon vrolijk mee rondrijdt en aangifte doet (of verzekeringsclaims indient) wanneer de beelden wat relevants bevatten. Het wil er bij mij dan gewoon niet in dat de AVG dit heeft willen doorkruisen en verbieden (of zo onwerkbaar maken dat het de facto verboden is).

De AVG kent natuurlijk een uitzondering voor strikt persoonlijk of huishoudelijk gebruik. Maar die wordt heel beperkt uitgelegd – de Ieren concluderen vrij eenvoudig dat deze niet opgaat bij een dashcam. Dat baseren ze op een uitspraak uit 2014 van het EU Hof van Justitie, die bij beveiligingscamera’s rond een huis gericht op de openbare weg concludeerde

Voor zover het gebruik van een videobewakingssysteem, zoals dat in het hoofdgeding, de openbare ruimte bestrijkt – zelfs gedeeltelijk – en hierdoor buiten de privésfeer geraakt van degene die door middel van dit systeem gegevens verwerkt, kan het niet worden beschouwd als een activiteit die met uitsluitend ,,persoonlijke of huishoudelijke doeleinden" wordt verricht (…)

Ik ben er nog steeds niet uit wat dit nu betekent. Bij iedere verwerking van persoonsgegevens kom je in andermans privésfeer, lijkt me zo. Dat is het hele punt van verwerken van andermans persoonsgegevens. Wat is een fundamenteel verschil tussen enerzijds een adresboek van een particulier en anderzijds een bewakingscamera van een particulier? Val ik onder de AVG als ik thuis zit en in de WhatsApp-buurtapp roep wie ik voorbij zie lopen?

Het enige echte argument dat ik kan bedenken, is dat je bij dat cameratoezicht uit die casus structureel andere mensen filmt op een specifieke plek. Dat is wel meer dan je adresboek of "er loopt nu een raar type met bontkraag, kent iemand die" appen naar de buren. Gezien het doel van de AVG zou ik het verdedigbaar vinden dat je dán zegt, nu gaat de wet lopen en ga je het maar eens netjes aanpakken.

Inderdaad, dat is precies het argument waarmee ik al jaren verdedig dat dashcams buiten het strafrecht vallen – de "aangebrachte" camera uit de strafwet is een camera die structureel één plek filmt. En dan zeg ik dus dat een dashcam die rondrijdt buiten de AVG valt, omdat deze niet structureel één plek filmt.

Als je dat niet accepteert, dan is dus ieder verwerken van persoonsgegevens dat je eigen huis(genoten) overstijgt een niet-huishoudelijke/niet-persoonlijke verwerking. Dan blijft er eigenlijk niets over, en ik kan gewoon niet geloven dat de AVG dat bedoeld heeft.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (16)
24-04-2019, 17:03 door Anoniem
Dat is wat je krijgt als je wetten laat maken door mensen die te ver van de realiteit af staan.
En dan hebben we het nog niet eens over de gevolgen (cookie-wall iemand?)
24-04-2019, 18:50 door Anoniem
Hoe zit het dan met de oproep van, onder andere de politie, je aan te melden op een website zodat ze makkelijker je beelden kunnen gebruiken?
24-04-2019, 18:57 door karma4
Door Anoniem: Dat is wat je krijgt als je wetten laat maken door mensen die te ver van de realiteit af staan.
En dan hebben we het nog niet eens over de gevolgen (cookie-wall iemand?)
De cookiewall is een duidelijk voorbeeld van sabotage naar wetgevers om het gebruik dusdanig complex te maken dat niemand meer oplet. Sessie en functionele cookies zijn zonder toestemming te vragen gewoon in te zetten.
Door overal toestemming voor te vragen saboteer het doel, de opmerkzaamheid van de tracking.

De GDPR is best goed opgezet, je kunt de privacybescherming waarvoor hij bedoeld is uitstekend ten gronde helpen door het overdreven te gaan uitleggen. Als je met iedere actie van iemand anders toestemming nodig zou hebben dan ben je bezig de boel af te breken. Arnoud twijfelt omdat hij dat door heeft.
24-04-2019, 19:09 door Anoniem
Door Anoniem: Dat is wat je krijgt als je wetten laat maken door mensen die te ver van de realiteit af staan.
Ik vind de AVG anders een verdomd goede reactie op de realiteit dat allerlei bedrijven massaal met persoonsgegevens aan de haal zijn gegaan. Kennelijk wordt hij niet overal hetzelfde geïnterpreteerd. Heb jij wel eens een wet opgesteld waar dat niet gebeurde? Ik niet.
En dan hebben we het nog niet eens over de gevolgen (cookie-wall iemand?)
Mij viel pakweg twintig minuten geleden nog op dat een website een cookiewall had voor uitsluitend functionele cookies. Alleen mogen die gewoon, net als analytische cookies, daar hoeven ze je toestemming niet voor te vragen:
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/telecommunicatie/vraag-en-antwoord/mag-een-website-ongevraagd-cookies-plaatsen
Misschien dat men bij die website de wet niet begrepen heeft en overdreven voorzichtig is. Dat ligt dan niet aan een wetgever die het niet begrepen heeft maar aan iemand die de wet niet begrepen heeft.

Toen de cookiewet in 2012 werd ingevoerd heb ik sterk de indruk gekregen dat websites het massaal op een veel irritantere manier afhandelden dan nodig was. Dat wekte bij mij de indruk dat men doelbewust bezig was om het grote publiek op te zetten tegen een wet die er was om de privacy van het grote publiek te beschermen. En aan reacties als de jouwe te zien is dat goed gelukt.
24-04-2019, 20:49 door Anoniem
Wat er niet vorig jaar een zaak van een vrouw in Duitsland die behoorlijk het deksel op haar neus kreeg toen ze met dashcam-beelden bij de rechter kwam om iets te bewijzen? In plaats van dat bewijs - wat het zonder meer was - te aanvaarden, gaf de rechter haar een veeg uit de pan - en ik meen zelfs een boete - omdat ze de privacy van de dader had geschonden.

Zo krankzinnig dreigt het dus inderdaad te worden door de AVG.
24-04-2019, 21:00 door Anoniem
Nou nou nou....

Dan begrijpt eentje van ons niet hoe de EU werkt en hoe dat werkt met wetten.

Laat ik uitleggen wat ik begrijp.

Eerst komen er wetsvoorstellen in het Europees parlement. Daar moet over gestemd. Dan komen de lidstaten aan tafel en die moeten het er allemaal mee eens zijn. Is er eentje niet mee, dan gaat het feestje niet door. Staan ze echter allemaal te juichen, dan wordt een EU wet aangenomen. Daarna krijgen lidstaten nog een jaartje of twee om de boel thuis in nationale wetten over te zetten. Zoals het ook een tijd heeft geduurd tot de al aangenomen GDPR in Nederland in het AVG jasje werd gegoten. De laatste een Nederlandse wet dus. In het Nederlands (andere rommel tekent onze Koning namelijk niet, ook geen wetten in het Engels).

De nationale parlementen zijn dan weer vrij, mits ze zich wel aan de EU wet houden, om daar nog een extra sausje over te gooien. (De Duitsers hebben daar ook vaak een handje van.) Wat dan natuurlijk weer enkel in die lidstaat geldt. Is dat een heel goed idee, dan kunnen lidstaten dat zelf ook weer eraan toevoegen. Of er kan zelfs besloten worden om terug naar de EU te gaan en de EU wet weer aan te passen.

Wat betekent dat in deze case? (Naar mijn bescheiden mening, he?) Dat wat voor slinger Ierland extra aan de GDPR geeft, enkel in Ierland geldt. Al is het alleen maar omdat je van een Nederlander niet mag verwachten dat hij Gaelic spreekt (De echte Ierse taal), of zelfs maar Engels. Zolang je je op Nederlandse bodem bevindt, dan heb je daar dus helemaal niks mee te maken. Het heeft niet ene malle moe.. rechtsgeldigheid in Nederland. Ook niet met verplichte stickertjes betreffende je dashcam plakken, hele handboeken voor je huisbezoek voor wat betreft je veiligheidscamera in huis, tenzij ofwel het Nederlands parlement het in meerderheid een geinig idee vindt en ook zo een wet aanneemt.

Andersom, pak je de pont naar Ierland met je auto, dan kun je beter een stickertje plakken. En koop je er een vakantiehuisje met webcams erin, Ja, dan hou je je ook beter aan de Ierse wet.

Zo zit het volgens mij.

Anders heb ik nog een andere juridische vraag. In de Spaanse stad Nerja is een wet, waarin staat dat je enkel tussen 1 en 3 uur 's nachts je geraniums op je balkon water mag geven. (Ik lul niet, die wet bestaat.) Anders kun je een boete van 600 euro krijgen. Kan ik overdag in mij doorstart flat in Hoofddorp nog wel overdag mijn petunias water geven? Want Nerja ligt ook in de EU? Natuurlijk wel! Want lokale wetten is een heel ander verhaal dan EU wetten.

Ik leg het maar even uit. Want voor het Brexit referendum bleek zo een beetje heel Engeland te denken dat inmiddels al hun wetten door de EU en "door het buitenland" werden bepaald, en toen heeft er een flinke club voor de Brexit gestemd! Onwetendheid. Op straffe van dat als dat alsnog mis gaat met een harde duikel, dat ze er allemaal 10% in economie achteruit gaan. Omdat ze bang waren voor spoken.

Mijn antwoord op de juridische vraag boven: Met de strenge Ierse regels kun je gewoon je gat afvegen. Tenzij je in Ierland komt. Of het idee wordt hier ook overgenomen, maar dan lees je het wel in je eigen taal in een persbericht van de AP, of het moet dusdanig ingrijpend zijn, een veel te ruime uitleg/interpretatie van de AVG, dat het parlement daar eerst een Nederlandse wet over moet aannemen. Met name wat dat laatste betreft heeft de vraagschrijver van boven zich wellicht wat juridisch verslikt, want een GDPR betekent natuurlijk niet dat al die privacy autoriteiten op eigen houtje even leuk gaan zitten bedenken welke interpretatie aan die wet moet worden gegeven, en dat dat dan ook gelijk in heel de EU zou gelden. Hoe lekker democratisch zou dat niet zijn dan? (Al blijven er nog veel ambtenaren dromen om op een dag ongeleid projectiel te worden!)

Er is 1 uitzondering trouwens. Voor Iers ambassade personeel. Die mogen voorlopig onbestickerd rondrijden op de A1. Behalve als ze het ambassade terrein oprijden. Want dat is formeel Iers grondgebied. Dan gaan ze voor gaas.

Als het anders in mekaar zit, graag een verhelderende appendix bitte, want verder ben ik geen jurist!
25-04-2019, 10:14 door Anoniem
Door Anoniem: Nou nou nou....

Dan begrijpt eentje van ons niet hoe de EU werkt en hoe dat werkt met wetten.

Laat ik uitleggen wat ik begrijp.

(blablablablabla)

Als het anders in mekaar zit, graag een verhelderende appendix bitte, want verder ben ik geen jurist!
Als je geen jurist bent, doe dan alsjeblieft niet alsof je het beter weet dan iemand die wél een jurist is. "Jouw bescheiden mening" boeit me hoegezegd niks.
25-04-2019, 10:28 door Anoniem
Door Anoniem: Wat er niet vorig jaar een zaak van een vrouw in Duitsland die behoorlijk het deksel op haar neus kreeg toen ze met dashcam-beelden bij de rechter kwam om iets te bewijzen? In plaats van dat bewijs - wat het zonder meer was - te aanvaarden, gaf de rechter haar een veeg uit de pan - en ik meen zelfs een boete - omdat ze de privacy van de dader had geschonden.

Zo krankzinnig dreigt het dus inderdaad te worden door de AVG.

Heeft dit echt iets met de AVG te maken? In Duitsland heeft men sowieso meer aandacht voor privacy. Al jaren.
25-04-2019, 11:03 door Anoniem
Tja, een dash-cam wat kun en mag je er allemaal mee.
Zo heb ik ooit eens een verhaal gehoord (wat er van waar is weet ik niet zeker maar stel...) dat je in een aankomende vechtscheiding zit met je huidige dan nog wettig getrouwde partner. Je vermoed dat deze vreemd gaat en om dat te bewijzen parkeer je, op de openbare weg, voor het huis van de "verdachte" een auto gewoon netjes in een parkeervak o.i.d. met daarin een dash-cam. Deze camera filmt continu de voorkant van de woning en dus alles wat er (mits de gordijnen open zijn) zich in de woonkamer afspeel. Vraag is nu dus, ten eerste mag dit? En ten tweede, zo ja, hoe rechtsgeldig is dit dan..?

Een vervolg vraag zou kunnen zijn of je dit soort middelen wellicht ook kunt gebruiken om je eigen huis, bedrijfspand, garage enz. te beveiligen? Je filmt dan immers je persoonlijke eigendom... Weliswaar vanuit een openbare plek/situatie maar toch...

Ik vind persoonlijk zo'n dash-cam (of eventueel zo'n camera aan een drone) best wel een heikel punt. Wat is bv het verschil qua rechten en plichten ten opzichte van het op straat lopen fotograferen en/of filmen met de gebruikelijke (ouderwetse) apparatuur die we al sinds jaar en dag gebruiken om op een uitstapje of vakantie leuke opnames/vakantie kiekjes te maken? Wat mag dan nog wel en wat kan echt niet meer???

Het lijkt ook wel of we een beetje doorschieten. Ben er zelfs al eens op aangesproken bij het maken van van een filmpje van Nota Bene mijn eigen kinder in een zwemplas. Uiteraard komen er dan ook kinder van een ander op, dat is eigenlijk niet te voorkomen... En dan? Moet ik dan iedereen in de omgeving SCHRIFTELIJK om toestemming gaan vragen als ik deze beelden wil delen? Al was het alleen maar delen met mijn eigen familie... Of via Facebook waar ik laten we zeggen meer dan 500 (al dan niet close) vrienden op heb staan...

Dus, @ Arnoud... Lang verhaal, korte vraag. Wat kan en mag nu tegenwoordig nog wel en/of is acceptabel in het kader van de AVG?
25-04-2019, 11:38 door PietdeVries
nformatieplichten: hang maar een duidelijke sticker op je auto. Register van verwerkingen: leg maar een papiertje thuis met waarom je een camera hebt en wat je doet met de beelden. Recht van inzage: op die sticker hoe mensen je kunnen bereiken voor inzageverzoeken. Vergeetrecht. Eh. En ga zo maar door.

Is dit niet op te vangen met een standaard stickertje van de producent? Veel alarmsystemen voor woningen hebben standaard stickertjes voor op de ramen (vooral om de boeven af te schrikken), maar daar zou je natuurlijk eenvoudig je waarschuwing op kunnen zetten. Dan een soort van registratienummer erbij waarmee je de producent kan benaderen die vervolgens je verzoek doorstuurt naar de eigenaar (zo loop je niet te koop met wie de eigenaar van een bepaalde auto is). In de handleiding, die je thuislaat, van de dashcam mompel je vervolgens wat standaard legal tekst over inzageverzoeken en vergeetrecht, etc.

Maar inderdaad - AVG lijkt de burger meer in de voet te schieten dan dat 't Facebook/Google/etc aanpakt - wat ons beloofd was...
25-04-2019, 14:23 door Anoniem
Wanneer een dashcam alleen opnames maakt tijdens het rijden met een voertuig en de opnames cyclisch overschrijft, zie ik geen redenen voor die regels. De opnames kunnen gebruikt worden als bewijs bij een aanrijding en vallen dan m.i. onder het aanmerkelijk eigen belang dat valt onder de AVG en verder is het door een particulier maken van opnames in de openbare ruimte, alleen bedoeld voor eigen gebruik, iets wat nog steeds mag.
25-04-2019, 14:40 door Anoniem
Door karma4:
Door Anoniem: Dat is wat je krijgt als je wetten laat maken door mensen die te ver van de realiteit af staan.
En dan hebben we het nog niet eens over de gevolgen (cookie-wall iemand?)
De cookiewall is een duidelijk voorbeeld van sabotage naar wetgevers om het gebruik dusdanig complex te maken dat niemand meer oplet. Sessie en functionele cookies zijn zonder toestemming te vragen gewoon in te zetten.
Door overal toestemming voor te vragen saboteer het doel, de opmerkzaamheid van de tracking.

De GDPR is best goed opgezet, je kunt de privacybescherming waarvoor hij bedoeld is uitstekend ten gronde helpen door het overdreven te gaan uitleggen. Als je met iedere actie van iemand anders toestemming nodig zou hebben dan ben je bezig de boel af te breken. Arnoud twijfelt omdat hij dat door heeft.

De GDPR is in eerste instantie een reactie op de grotere techbedrijven (Facebook, Google, ...) en - minder succesvol - op overheden, waar gegevensverwerking de neiging heeft op het zich toeëigenen van de gegevens met gelijktijdige afwijzing van alle verantwoordelijkheid/aansprakelijkheid voor de verwerking uit te draaien. 95/46/EC bleek onvoldoende slagkracht te hebben om op dat niveau het individu te beschermen.

Het probleem in een notedop is dat in geval van o.a. dashcams rechtmatig en onrechtmatig menselijk wel herkenbaar is, maar qua eenduidige regels door elkaar heen loopt. Dashcambeelden klinken leuk, maar als je amateurs je beveiliging laat doen, moet je niet verbaasd staan dat je amateurisische beveiliging krijgt. Je moet dus omgaan met de onvermijdelijke grote set missers, en ze lopen niet allemaal met zo'n fraai karma af als de kwestie Maassilo (guess what, de andere kant was ook een amateurdetective, tja, dat is het risico als je gaat hobbyen in zaken waar je jezelf overschat). En bij bepaalde (reputatie)schade is "sorry, foutje" niet meer genoeg. En al die handelingen liggen zo dicht bij elkaar dat ze in termen van regels door elkaar heen lopen. Vaak is het resultaat het onderscheid.

Hoe daar mee om te gaan? Niemand die het weet.

Wat is bv het verschil qua rechten en plichten ten opzichte van het op straat lopen fotograferen en/of filmen met de gebruikelijke (ouderwetse) apparatuur die we al sinds jaar en dag gebruiken om op een uitstapje of vakantie leuke opnames/vakantie kiekjes te maken? Wat mag dan nog wel en wat kan echt niet meer???

Het belangrijkste verschil is mogelijkheden. In de ouderwetse camera's had je een fotorolletje met als je geluk had 40 opnames, of een filmcassette voor een filmpje van een kwartier. Ontwikkelen kostte een tientje of zo, extra afdrukken maken ook weer een paar (toen nog) gulden. Er waren geen regels nodig, de kosten zorgden vanzelf wel voor beperkingen en even nadenken of iets wel echt nodig was. De camera's nu hebben voor honderden uren ruimte, en het staat in een fractie van een seconde op youtube. Dat laatste is eenrichtingsverkeer, blijkt het foutief, dan is dat niet meer ongedaan te maken. Dat is een totaal ander speelveld.
26-04-2019, 08:27 door spatieman
Door Anoniem:
Door Anoniem: Nou nou nou....

Dan begrijpt eentje van ons niet hoe de EU werkt en hoe dat werkt met wetten.

Laat ik uitleggen wat ik begrijp.

(blablablablabla)

Als het anders in mekaar zit, graag een verhelderende appendix bitte, want verder ben ik geen jurist!
Als je geen jurist bent, doe dan alsjeblieft niet alsof je het beter weet dan iemand die wél een jurist is. "Jouw bescheiden mening" boeit me hoegezegd niks.

TROLL ALARM.........
heb je wel begrepen wat hij schreef, ik wel, want hij heeft punt in zijn argumenten.
26-04-2019, 12:15 door Bitwiper
Door Anoniem: Wanneer een dashcam alleen opnames maakt tijdens het rijden met een voertuig en de opnames cyclisch overschrijft, zie ik geen redenen voor die regels. De opnames kunnen gebruikt worden als bewijs bij een aanrijding en vallen dan m.i. onder het aanmerkelijk eigen belang dat valt onder de AVG en verder is het door een particulier maken van opnames in de openbare ruimte, alleen bedoeld voor eigen gebruik, iets wat nog steeds mag.
Volstrekt mee eens. Publiceren van dergelijke beelden (zonder toestemming van betrokkenen) is natuurlijk een heel ander verhaal!

Maar zolang je beelden alleen gebruikt om incidenten te onderzoeken, en eventueel beschikbaar stelt aan betrokkenen bij de politie, advocaat en rechter (of wegbeheerder met het verzoek om verbeteringen van de verkeersveiligheid), kan ik mij niet voorstellen dat je inbreuken op andermans privacy pleegt.
29-04-2019, 11:22 door Anoniem
Arnaud schrijft:

Antwoord: In theorie wel. De AVG is een Europese wet dus die regels gelden hier net zo goed. En als je die op dashcams
loslaat dan krijg je natuurlijk hetzelfde verhaal, maar dan in het Nederlands.

Klopt niet helemaal omdat de AVG of GDPR een wetgeving is die geldt voor ondernemingen en organisaties en niet voor particulieren. Voor particulieren gelden uiteraard wel andere wetten m.b.t. het verwerken van gegevens van anderen.
30-04-2019, 14:25 door Anoniem
Dat wekte bij mij de indruk dat men doelbewust bezig was om het grote publiek op te zetten tegen een wet die er was om de privacy van het grote publiek te beschermen.

Lees deze zin nog eens en bedenk dan wie de grootste schender van privacy is die we kennen (en daarbij de gegevens structureel misbruikt om je geld af te pakken).

De overheid duldt geen concurrentie.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.