Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.
Juridische vraag: Ik las dat een Amerikaan de dieven van 16 van zijn bitcoins gevonden heeft. Hij klaagt nu hun ouders aan omdat de twee dieven destijds minderjarig waren en de ouders niet reageerden op een terugbetaalverzoek. Nu ben ik vader van een vijftienjarige dochter die naar eigen zeggen "crypto hacker" is, zou ik hetzelfde risico lopen als blijkt dat zij ook zoiets uithaalt?
Antwoord: De man stak veel tijd in het opsporen van de bitcoindieven, maar wist met het nodige forensisch onderzoek te achterhalen dat twee Britse -destijds- minderjarigen de cryptomunten naar zich toe hadden weten te krijgen. De truc die de twee gebruikt zouden hebben, was een crypto wallet app met een achterdeur: wanneer je een bitcoinadres kopieerde naar het Klembord, werd dit vervangen door een sterk gelijkend adres dat beheerd werd door de dieven. Je plakt dat dan in het walletprogramma en alles lijkt te kloppen, maar je geld ben je dus kwijt. Dit is een van de vele vormen van malware, diefstal en oplichting waar cryptogebruikers mee te maken hebben.
De man koos voor een civiele of burgerlijke zaak: ik heb schade geleden door uw kind, ik wil graag even afrekenen. Dat is voor hem kansrijker dan een strafzaak, want het is moeilijker daar een schadevergoeding te krijgen - áls er al vervolgd wordt.
De leeftijd van de twee wordt niet gegeven, maar het speelde in 2018 en de twee studeren nu aan de universiteit, dus het zal niet om copypastende tienjarigen zijn gegaan. Dat is van belang, want aansprakelijkheid van ouders voor handelen van kinderen ligt een tikje ingewikkeld.
In Nederland (op verzoek van de vraagsteller) trekken we een grens bij veertien jaar. Als een kind van onder die leeftijd iets onrechtmatigs doet, zijn de ouders daarvoor aansprakelijk. (Met als randvoorwaarde dat de vraag wel eerst is of het kind aansprakelijk zou zijn geweest als het meerderjarig was.) Ik heb geen twijfel dat het verspreiden van bitcoinstelende malware onrechtmatig is, of je dat nou doet "voor de lolz" of omdat je nieuwe fidget spinners wilt kopen. Dus als een malwarecopypastende tienjarige inderdaad twee ton aan bitcoins had gestolen, dan zijn de ouders aansprakelijk.
Het andere makkelijke geval is de leeftijd zestien tot achttien, dan is alleen het kind aansprakelijk. Het doet er dan niet toe of het kind geen geld heeft en de ouders miljonair zijn. In theorie zouden de ouders aansprakelijk gehouden kunnen worden als blijkt dat ze hun ouderlijke zorgplicht hebben geschonden, maar dat is niet hetzelfde als "je kind stal mijn bitcoins en woonde bij jou thuis". Het moet dan op zichzelf onrechtmatig zijn geweest dat de ouders niet ingrepen terwijl ze dat makkelijk konden. Vanaf achttien jaar is het kind meerderjarig en dus geheel als enige aansprakelijk voor zijn of haar fouten.
Als het kind veertien is (maar nog geen zestien) dan ligt het ingewikkelder, en dat komt met name omdat de wet een draak van een taalconstructie hanteert hiervoor:
Voor schade, aan een derde toegebracht door een fout van een kind dat de leeftijd van veertien jaren al wel maar die van zestien jaren nog niet heeft bereikt, is degene die het ouderlijk gezag of de voogdij over het kind uitoefent, aansprakelijk, tenzij hem niet kan worden verweten dat hij de gedraging van het kind niet heeft belet.
Het gaat hier dus om de vraag of je als ouder had moeten ingrijpen. Als je dat niet deed, en dat kan jou worden verweten, dan ben je dus aansprakelijk voor de fouten van je kind. Natuurlijk wederom met de voorvraag of het überhaupt een fout was, wat je kind deed. Bij gewone dingen op internet lijkt dat niet zo te zijn, aldus het enige precedent (uit 2009). De rechter zag toen geen reden om aan te nemen dat de ouders hadden moeten ingrijpen:
Het gaat kennelijk om een handige jongen – zoals zoveel kinderen tegenwoordig zeer handig zijn in het omgaan met internet en alles wat met computers te maken heeft – die op deze wijze zijn liefhebberij mede vorm geeft. Dat is tegenwoordig niets bijzonders. Er zijn veel kinderen van (ongeveer) deze leeftijd die een website hebben. Het onderwerp van de site -voetbal- is onschuldig: volstrekt normaal voor een jongen van 15 jaar.
Een verschil met die zaak (waar het ging om foto-auteursrechtinbreuk) zou zijn dat het onderwerp van de online activiteit iets minder onschuldig was. Je zou bij rare dingen van je puber eerder geacht worden een en ander te controleren: wat voor rare apps bouw jij, wat zit jij op dat giethub en hoe kom je aan al dat geld voor je nieuwe sneakers? Met name het moment dat er bizar veel geld in bezit blijkt, zou voor mij het moment zijn dat je als ouders in moet gaan grijpen.
Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.