image

Mag ik als Nederlander in een buitenlands IT-leger dienen, of schend ik dan de Nederlandse wet?

dinsdag 1 maart 2022, 15:52 door Arnoud Engelfriet, 30 reacties

Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Ik las dat Oekraïne een IT-leger wil opzetten, waar ook buitenlanders bij welkom zijn. Mag ik als Nederlander daar in dienen, of schend ik dan de Nederlandse wet?

Antwoord: Het mag, in vreemde krijgsdienst gaan als Nederlander. Je overtreedt dan geen wet (tenzij je Nederlands militair bent of je tegen Nederland/een NAVO land gaat vechten), je verliest ook niet je paspoort et cetera. Het enige is, je moet dan wel echt bij een krijgsdienst van een land ingeschreven worden. Of dat nu het Franse Vreemdelingenlegioen is of de Oekraïense landmacht, dat maakt dan niet uit.

Maar let op: het werven van Nederlanders voor vreemde krijgsdienst is wél strafbaar (art. 205 Strafrecht). Een website bouwen waarin mensen zich kunnen organiseren om samen te gaan vechten, is dus juridisch zeer onverstandig. (Het helpen van mensen die toch al wilden gaan aanmelden voor het Oekraïense leger valt er dan buiten, die mensen wilden al en die werf jij dus niet meer.)

Gewoon gaan vechten is juridisch iets heel anders dan lid worden van een leger. Als je als gewoon burger bijvoorbeeld ddos-aanvallen uitvoert, dan is dat gewoon een strafbaar feit – net zoals iemand omleggen moord is, ook al zou die iemand bezig zijn met Kiev aanvallen of verboden clustermunitie laden voor een bombardement. Heel misschien kom je dan weg met een beroep op overmacht of noodweer, maar ik zou er niet op rekenen.

Een realistisch risico is dat het OM zo’n cyberaanval ziet als een poging om Nederland bij de oorlog in Oekraïne te betrekken, en dat is strafbaar met tot tien jaar cel (art. 100 Strafrecht):

hij die, in geval van een oorlog waarin Nederland niet betrokken is, opzettelijk enige handeling verricht waardoor het gevaar ontstaat dat de staat in een oorlog wordt betrokken, of enig van regeringswege gegeven en bekendgemaakt bijzonder voorschrift tot handhaving van het niet deelnemen aan de oorlog opzettelijk overtreedt;

Het argument is dan dat wie bijvoorbeeld een ddos-aanval uitvoert op zeg Russische brandstofvoorzieningen, daarmee de Russische opmars saboteert, wat Rusland kan zien als oorlogshandeling en daar Nederland op aankijkt. (Het maakt niet uit dat Rusland dit een “speciale militaire interventie” noemt, er is geen oorlogsverklaring zoals bedoeld in artikel 96 Grondwet nodig).

Alles bij elkaar: doe het niet. Gewoon niet. Helpen bij opvang van vluchtelingen of het verzorgen van noodhulp lijkt me veel productiever. En als je écht unieke skills hebt waarmee Oekraïne gediend zou zijn, meld je dan bij Defensie.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (30)
01-03-2022, 16:07 door Anoniem
Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?
01-03-2022, 17:03 door MathFox
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?
Dat gebeurt van regeringswege...
01-03-2022, 19:15 door Anoniem
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?

Nee, die mag Nederland gewoon verkopen. Net zoals dat Nederland ook wapens en munitie koopt in bijvoorbeeld Belgie en Duitsland.
01-03-2022, 19:28 door Anoniem
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?


Er is dan ook al aangifte gedaan naar aanleiding van dat feit. Gek dingetje: de wet geldt ook voor de deugers die in de regering zitten....
01-03-2022, 19:46 door Anoniem
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?

Net zo zeer als het bedreigen van landen met kernwapens mochten ze zich ermee bemoeien.
01-03-2022, 20:47 door Anoniem
strafbaar met tot tien jaar cel (art. 100 Strafrecht):

hij die, in geval van een oorlog waarin Nederland niet betrokken is, opzettelijk enige handeling verricht waardoor het gevaar ontstaat dat de staat in een oorlog wordt betrokken, of enig van regeringswege gegeven en bekendgemaakt bijzonder voorschrift tot handhaving van het niet deelnemen aan de oorlog opzettelijk overtreedt;

Ja die is ook al tegen policiti en ministers aangehouden... kennelijk niet iets waarop ook echt gehandhaafd wordt.
01-03-2022, 20:58 door Anoniem
Ik denk juist dat we ons beter richten op het internet bereikbaar te houden, dan het te bestoken met ddossen en zo. Vooral als er een heel land in grote nood verkeert en de mensen daar informatie over hun eigen veiligheid nodig hebben.

Klieren in Rusland heeft ook weinig zin, denk ik. De mensen daar weten als geen ander dat ze vaak door hun eigen media in de maling worden genomen. Maar ons, het zogenaamde westen, vertrouwen ze ook niet. De massa hobbelt dan toch maar achter de leiders aan die ze hebben. Dat hebben ze altijd al gedaan, behalve met de revolutie, waarna ze alsnog met dictators bleken te zitten. Ze hebben nu eenmaal niks beters, en volgens mij zijn er weinig die denken noch hopen dat als ze er tegenin gaan wij allemaal bloemen, fruitmanden en kerstpakketten komen brengen. Ofwel, ze kunnen en zullen waarschijnlijk geen andere optie zien dan de absolute macht daar dan maar te blijven steunen. Hopen dat Putin toch nog wint en dat het dan weer over waait.....

Tot slot blijkt de afgelopen week dat cyberoorlog weinig verschil maakt in een echte oorlog. Een bom op een TV-zender is nog altijd een stuk simpeler en effectiever dan een server plat leggen. Een serieus oorlogwapen is IT (nog) zeker niet. Daarvoor hoef je enkel maar naar de beelden te kijken. De boel bereikbaar houden is veel belangrijker. En je eigen spullen goed beveiligen natuurlijk.
01-03-2022, 22:49 door Anoniem
Interressante afwegingen. Ik las dat Denemarken wel toestaat dat burgers actief eea mogen ondernemen.

Een aardiger, niet gecoordineerde, activiteit is het op allerlei review sites van agressorlanden aangeven hoe de agressor de boel misleidt. Hopelijk maakt het voldoende mensen wakker en ontstaat er geleidelijk weer een betere informatiedeling.
Uiteindelijk wil vrijwel ieder mens in vrijheid leven en ontwikkelen.

Wat t lastiger maakt is dat het best n lastige taal is om vlot reviews achter te laten in steekhoudende aantallen.
Ik kom niet verder dan wat namen van dranken en toeristische onderdelen, musea etc.
Niet erg ' cyber', maar factor mens is wel vaak de crux in beveiliging.

En wel wat laat, maar afschaffing dienstplicht of buitengewoon dienstpl was mogelijk niet zo n best idee? Helaas zijn er in de wereld om de x jaar dergelijke types.
01-03-2022, 23:17 door Anoniem
Het "Indiaanse cyberleger" waar ook veel inwoners van Nederlands met een indiaanse achtergrond in het weekend Pakistan ,China gecoördineerd zit te "hacken" kan dus vanuit het OM gezien worden als een strafbaar feit.
02-03-2022, 11:49 door Anoniem
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?

Bedoel je:
Optie 1: je het leveren door Nederland aan Oekraine, of
Optoe 2: het "leveren" van raketten door Rusland (lees: beschieten)


Optie 1 mag.
Optie 2 is een (ongeschreven) oorlogsverklaring van Rusland aan Oekraine.
02-03-2022, 15:48 door Anoniem
Door Anoniem:
strafbaar met tot tien jaar cel (art. 100 Strafrecht):

hij die, in geval van een oorlog waarin Nederland niet betrokken is, opzettelijk enige handeling verricht waardoor het gevaar ontstaat dat de staat in een oorlog wordt betrokken, of enig van regeringswege gegeven en bekendgemaakt bijzonder voorschrift tot handhaving van het niet deelnemen aan de oorlog opzettelijk overtreedt;

Ja die is ook al tegen policiti en ministers aangehouden... kennelijk niet iets waarop ook echt gehandhaafd wordt.

Logisch. Ministers en ambtenaren acteren namens de NL staat. Dat is iets anders dan dat u en ik los gaan.
02-03-2022, 16:44 door Anoniem
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?

Dat staat toch geheel los van de vraag of je als Nederlander in een buitenlands IT-leger mag dienen volgens de Nederlandse wet?

Zelfs al zou onze regering een oorlogsverklaring hebben gedaan, dan geeft dat burgers volgens mij nog geen recht om zelf lukraak aanvallen uit te gaan voeren.
02-03-2022, 22:00 door Anoniem
Mhm.. een soort korte dienstplicht, beetje stijl van de B.B. met wat EHBO/AED, zelfredzaamheid, 'cyberdefence', discipline, burgerplicht. Maakt n land wel n stuk sneller weerbaar. Beetje maatschappelijke dienstplicht erbij. Bijspringen waar de maatschappij dat nodig heeft. Voor man en vrouw en x uiteraard. Stel iets van 3 maanden.. Al leert men bijv maar sterke wachtwoorden, basis veilig werken, etc.
03-03-2022, 11:35 door Anoniem
Alles bij elkaar: doe het niet. Gewoon niet.

Ook niet indien het doel de middelen heiligt ? Het enige wat telt, dat is (vrij beperkt) juridisch risico, voor jezelf ? Alles draait, om het eigen belang ?
03-03-2022, 15:17 door Anoniem
Door Anoniem:
Alles bij elkaar: doe het niet. Gewoon niet.

Ook niet indien het doel de middelen heiligt ? Het enige wat telt, dat is (vrij beperkt) juridisch risico, voor jezelf ? Alles draait, om het eigen belang ?
Arnoud is een jurist, dus lijkt het mij relevant dat hij juridisch advies geeft.
04-03-2022, 10:52 door Anoniem
Antwoord: Het mag, in vreemde krijgsdienst gaan als Nederlander. Je overtreedt dan geen wet (tenzij je Nederlands militair bent of je tegen Nederland/een NAVO land gaat vechten), je verliest ook niet je paspoort et cetera. Het enige is, je moet dan wel echt bij een krijgsdienst van een land ingeschreven worden. Of dat nu het Franse Vreemdelingenlegioen is of de Oekraïense landmacht, dat maakt dan niet uit.
Als voormalig militair klopt wat hier gezegd wordt. Wie echter in actieve dienst van de Krijgsmacht in Nederland is opgenomen, maar toch zich bij een vreemde mogendheid aansluit en gaat vechten, overtreedt hier het Militair Strafrecht. Er is dan sprake van het misdrijf van desertie waar een behoorlijke gevangenisstraf op staat. Een militair die daarvoor wordt aangehouden komt niet voor een gewone rechtbank, maar voor een militaire rechtbank. Dus collegae die nog in actieve dienst zijn, houdt hier wel even rekening mee!
https://nl.wikipedia.org/wiki/Militaire_rechtbank
04-03-2022, 16:41 door Anoniem
Oekraïne vraagt hackers om hulp, maar is ‘digitaal activisme’ wel zo slim?

Een cyberoorlog tussen Oekraïne en Rusland kan ook Nederland raken, zegt brigadegeneraal en hoogleraar Cyber Warfare Paul Ducheine. “Stel dat hackers zorgen dat de stroom in Moskou uitvalt, met alle consequenties van dien, wie neemt daarvoor dan de verantwoordelijkheid?”

https://www.trouw.nl/binnenland/oekraine-vraagt-hackers-om-hulp-maar-is-digitaal-activisme-wel-zo-slim~bfed0e93/

Ducheine ziet de inmenging van burgers als digitale activisten bij de oorlogsvoering als een gevaarlijke ontwikkeling.
05-03-2022, 14:16 door johanw - Bijgewerkt: 05-03-2022, 14:20
[dubbel, verwijderd]
05-03-2022, 14:20 door johanw
Door Anoniem:
strafbaar met tot tien jaar cel (art. 100 Strafrecht):

hij die, in geval van een oorlog waarin Nederland niet betrokken is, opzettelijk enige handeling verricht waardoor het gevaar ontstaat dat de staat in een oorlog wordt betrokken, of enig van regeringswege gegeven en bekendgemaakt bijzonder voorschrift tot handhaving van het niet deelnemen aan de oorlog opzettelijk overtreedt;

Ja die is ook al tegen policiti en ministers aangehouden... kennelijk niet iets waarop ook echt gehandhaafd wordt.

Alleen als je de "goede" kant dient natuurlijk. Als ik me bij het Russische leger zou aanmelden als vrijwilliger denk ik dat justitie me echt wel weet te vinden als ik weer terugkom na die oorlog.
06-03-2022, 13:28 door botbot
Door Anoniem:
Door Anoniem: Het leveren van antitank- en luchtdoel raketten zijn geen reden voor een oorlogsverklaring?

Nee, die mag Nederland gewoon verkopen. Net zoals dat Nederland ook wapens en munitie koopt in bijvoorbeeld Belgie en Duitsland.

Wel zou ik wel eens willen weten in deze context: Hoe zit het dan met de juridische houdbaarheid van Rutte's inlegvelletje bij het associatieverdrag. Destijds waren het argument:

Associatieverdrag kan doorgaan, want er is gehoor gegeven aan de wens van de burger; Het Nederlandse ammendement bij het associatieverdrag zegt dat Nederland geen militaire ondersteuning levert aan de Oekraine, expliciet: ook niet als het Russische leger de Oekraine binnenvalt.

Nu zou je kunnen zeggen: wapenleveranties zijn geen militaire ondersteuning, maar gewoon "verkoop van producten". Alhoewel dat natuurlijk al wat grijzer wordt als je ze geeft ipv verkoopt, en is dan ook afhankelijk van de "verkopende" partij.
Het Nederlandse leger die met eigen geld wapens koopt, en de Nederlandse overheid die deze wapens dan weggeeft aan een land in oorlog, lijkt mij gewoon militaire ondersteuning. En hoe zit dat met het sturen van manschappen. Of is dat zo ingepakt met: "Die geven slechts advies"?
06-03-2022, 13:35 door botbot
Door Anoniem:
Alles bij elkaar: doe het niet. Gewoon niet.

Ook niet indien het doel de middelen heiligt ? Het enige wat telt, dat is (vrij beperkt) juridisch risico, voor jezelf ? Alles draait, om het eigen belang ?

Nee. Dat is niet het enige risico. Als Rusland een hackpoging door een Nederlandse op Russische infrastructuur ziet als een oorlogshandeling, en daarmee direct de oorlog verklaard aan Nederland.

Rusland ziet alleen een hackpoging op Russische infrastructuur vanuit Nederland. Die weet niet dat het Pietje op zijn zolderkamer was, die probeert in te breken op russianembassy.nl om de plaatjes van Putin te veranderen in Pingiuns met een gek petje op.

En dankzij Pietje en z'n Pinguins worden er vervolgens kernbommen op Amsterdam gedropt.
06-03-2022, 18:10 door Anoniem
"Rusland ziet alleen een hackpoging op Russische infrastructuur vanuit Nederland."

Nederlandse infrastructuur is nu allang onderdeel van cyberaanvallen, waarvan de Russen overigens zelf ook gebruik maken om aanvallen uit te voeren:

https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5290290/cyberaanval-oekraine-nederland-botnet
06-03-2022, 23:47 door Anoniem
Door Anoniem: "Rusland ziet alleen een hackpoging op Russische infrastructuur vanuit Nederland."

Nederlandse infrastructuur is nu allang onderdeel van cyberaanvallen, waarvan de Russen overigens zelf ook gebruik maken om aanvallen uit te voeren:

https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5290290/cyberaanval-oekraine-nederland-botnet

Heb ik dus ook last van, geen idee waarom. Ik begeef me letterlijk aan de onderkant van de markt. Ik heb zo het idee dat die GRU van hetzelfde niveau is als van dat leger wat als eerste de grens over stak.
07-03-2022, 09:11 door Anoniem
Nee. Dat is niet het enige risico. Als Rusland een hackpoging door een Nederlandse op Russische infrastructuur ziet als een oorlogshandeling, en daarmee direct de oorlog verklaard aan Nederland.

Een hackpoging valt onder strafrecht, niet onder oorlogsrecht. Een hackpoging is geen daad van oorlog. Dat Putin alles wat hem niet bevalt als daad van oorlog ziet, wellicht. Maar daar zou ik me zeker niet door laten leiden. Btw, indien Putin de oorlog verklaart aan Nederland, dan verklaart hij de oorlog aan de gehele Navo. Het is niet voor niets dat hij zijn vijanden niet in de Navo wil zien.
07-03-2022, 09:13 door Anoniem
Nee, die mag Nederland gewoon verkopen. Net zoals dat Nederland ook wapens en munitie koopt in bijvoorbeeld Belgie en Duitsland.

Dergelijke discussies zijn zinloos. Indien Rusland het ziet als vijandelijke daad, dan kunnen ze op basis daarvan een ander land tot vijand bestempelen *ongeacht* of je theoretisch gezien dat ''gewoon mag verkopen''. Ga niet teveel uit van de reguliere logica, wanneer een oorlog eenmaal begonnen is.
07-03-2022, 09:16 door Anoniem
Oekraïne vraagt hackers om hulp, maar is ‘digitaal activisme’ wel zo slim?

Indien je enkel uit gaat van angst niet. Dan kunnen we ons beter preventief al onvoorwaardelijk over geven aan Rusland, voor het geval dat ze ons anders aan zouden kunnen vallen.
07-03-2022, 09:18 door Anoniem
En wel wat laat, maar afschaffing dienstplicht of buitengewoon dienstpl was mogelijk niet zo n best idee? Helaas zijn er in de wereld om de x jaar dergelijke types.

Dienstplicht is niet afgeschaft. Deze is zelfs uitgebreid, ook voor vrouwen. De opkomstplicht is afgeschaft.
07-03-2022, 09:29 door Anoniem
Door johanw:
Door Anoniem:
strafbaar met tot tien jaar cel (art. 100 Strafrecht):

hij die, in geval van een oorlog waarin Nederland niet betrokken is, opzettelijk enige handeling verricht waardoor het gevaar ontstaat dat de staat in een oorlog wordt betrokken, of enig van regeringswege gegeven en bekendgemaakt bijzonder voorschrift tot handhaving van het niet deelnemen aan de oorlog opzettelijk overtreedt;

Ja die is ook al tegen policiti en ministers aangehouden... kennelijk niet iets waarop ook echt gehandhaafd wordt.

Alleen als je de "goede" kant dient natuurlijk. Als ik me bij het Russische leger zou aanmelden als vrijwilliger denk ik dat justitie me echt wel weet te vinden als ik weer terugkom na die oorlog.

Best logisch ook, wanneer je naar de beelden kijkt, zie je dat de Russen ook een aantal regels van het Oorlogsrecht schenden. Wat jammer is, is het feit dat ook westerse landen dat in het verleden gedaan hebben.
21-03-2022, 10:50 door Anoniem
Nee, die mag Nederland gewoon verkopen. Net zoals dat Nederland ook wapens en munitie koopt in bijvoorbeeld Belgie en Duitsland.

Volstrekt irrelevant, wanneer Rusland dit -wel- als oorlogsverklaring ziet.
21-03-2022, 10:51 door Anoniem
En wel wat laat, maar afschaffing dienstplicht of buitengewoon dienstpl was mogelijk niet zo n best idee? Helaas zijn er in de wereld om de x jaar dergelijke types.

Dienstplicht is niet afgeschaft, enkel de opkomstplicht. Sterker nog, dienstplicht is uitgebreid (nu ook voor vrouwen).
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.