Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) bestudeert de kabinetsreactie om de bewaarplicht telecomgegevens voort te zetten, zo heeft de privacytoezichthouder laten weten. Deze week maakte minister Opstelten bekend dat de bewaarplicht niet zal worden afgeschaft, ook al werd de richtlijn dataretentie in april nog door het het Europees Hof van Justitie ongeldig verklaard.

Kritiek op de opslag van telecomgegevens is niet nieuw. Al in 2002 stelde het CBP dat een systematische opslag van deze gegevens voor een periode van een jaar of meer onevenredig is en in geen geval toelaatbaar. Ook in latere adviezen uit 2005, 2006 en 2007 hebben zowel het CBP als de gezamenlijke Europese toezichthouders benadrukt dat een algemene bewaarplicht van telecomgegevens in strijd is met het Europees recht.

Noodzaak

Eén van de kritiekpunten richt zich op het feit dat er gedurende het wetgevingstraject op geen moment werd aangetoond waarom het bewaren van deze gegevens noodzakelijk zou zijn. Evenmin is gerechtvaardigd waarom gegevens van alle burgers zouden moeten worden bewaard, ook van mensen die niet verdacht worden van strafbare feiten. "Zo’n algemene opslag van persoonsgegevens zou kunnen leiden tot een ongekende, voortdurende en doordringende controle van de communicatie en activiteiten in het dagelijks leven van iedereen", aldus het CBP.

Volgens minister Opstelten is de opslag van alle burgers noodzakelijk, omdat niet op voorhand bij de opslag al kan worden onderscheiden tussen verdachte en niet-verdachte burgers. "Dat staat lijnrecht tegenover één van de uitgangspunten van onze rechtsstaat: je bent onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Je hebt recht op het respect voor je persoonlijke levenssfeer en alleen als er een gerichte en concrete verdenking van een strafbaar feit tegen je bestaat mag de overheid dat recht tijdelijk en met strikte waarborgen opzij schuiven", zegt Rejo Zenger van Bits of Freedom.

Micha Schimmel van advocatenkantoor SOLV stelt dat het belangrijkste bezwaar van het Hof van Justitie onbesproken blijft. Namelijk de essentie van de bewaarplicht, dat van alle telecomgebruikers, alle gegevens worden opgeslagen. Ook miskent het kabinet volgens Schimmel dat het enkele opslaan van de verkeersgegevens zonder aanziens des persoons al een ontzettend vergaande inbreuk op de persoonlijke levenssfeer vormt, ook als die gegevens vervolgens niet worden ingezien. Na het verschijnen van de kabinetsreactie lieten SP, GroenLinks en D66 weten dat ze van de bewaarplicht af willen.