Het Europees Passagiersnamen Register (EU PNR) kan de eerste grootschalige en willekeurige verzameling van persoonsgegevens in de geschiedenis van de Europese Unie worden, er is dan ook voorzichtigheid geboden voordat een dergelijk programma wordt goedgekeurd.

Daarvoor waarschuwt de Europese databeschermingsautoriteit (EDPS) in een verklaring (pdf). Via het EU PNR zullen waarschijnlijk gegevens van reizigers worden opgeslagen die van en naar de EU vliegen, maar mogelijk zal het ook binnenlandse vluchten en vluchten binnen de EU omvatten. Dit houdt in dat vele miljoenen reizigers die niet verdacht zijn met het Register te maken krijgen. Al sinds 2007 wordt er over de invoering van het EU PNR gesproken.

"Een akkoord is in de maak. Helaas is de geschiedenis zichzelf aan het herhalen", aldus de EDPS. In januari na de aanslag op Charlie Hebdo in Parijs sprak hij de Commissie Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) van het Europees Parlement toe over het EU PNR en stelde dat de EU-beleidsmakers werden getest om lering te trekken uit de lessen van het verleden en geen energie te verspillen aan initiatieven die niet effectief zijn en waarvan de rechtmatigheid in twijfel wordt getrokken. "Elf maanden later bevindt Europa zich op hetzelfde kruispunt", zo stelt de EDPS.

Hij waarschuwt dan ook voor de invoering van een dergelijk systeem en benadrukt dat het Europees Hof van Justitie van de Europese Unie zeer streng is als het gaat om het ongericht en willekeurig verzamelen van data. De EDPS merkt op dat hij geen tegenstander van een tijdelijke maatregel is, zolang die maar noodzakelijk en proportioneel is. Iets dat in het geval van het EU PNR niet is aangetoond. Het bewijs voor de noodzaak en proportionaliteit van het Register ontbreken namelijk, terwijl dit wel vereisten zijn voor de rechtmatigheid en legitimiteit van de maatregel, zo stelt de autoriteit. "Het bestrijden van terrorisme is een legitiem doel, maar elke maatregel moet de wet respecteren."

Vandaag ging de LIBE-commissie akkoord met de invoering van het Register. Begin 2016 zal het Europees Parlement zich daarna over wetsvoorstel buigen, waarna de EU-ministerraad het formeel moet goedkeuren. Lidstaten moeten de Europese PNR-richtlijn vervolgens binnen twee jaar in hun eigen nationale wetgeving verwerken.