Gemeenten mogen geen verborgen camera’s meer inzetten om uitkeringsfraude op te sporen en gemeenten die deze methode inzetten moeten hiermee stoppen, zo heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) bepaald. De Centrale Raad van Beroep (CRvB), Nederlands hoogste bestuursrechter in de sociale zekerheid, deed in september een uitspraak over de heimelijke inzet van camera’s voor het opsporen van bijstandsfraude.

De CRvB gaf aan dat de inzet van een verborgen camera in bestuursrechtelijke handhavingstrajecten alleen kan worden gebaseerd op een wettelijke regeling. Zo’n regeling zou adequate en effectieve waarborgen moeten bevatten en bepalen onder welke omstandigheden een camera kan worden ingezet. Een dergelijke wettelijke regeling bestaat nu niet. Dat betekent dat gemeenten nu geen verborgen camera’s mogen inzetten om uitkeringsfraude op te sporen.

Protocol Nijmegen

In 2013 heeft de Autoriteit Persoonsgegevens een protocol van de gemeente Nijmegen om verborgen camera's in te zetten om bijstandsfraude op te sporen rechtmatig verklaard. De toezichthouder gaf toen aan dat deze inzet in bepaalde, uitzonderlijke gevallen rechtmatig was. De Autoriteit Persoonsgegevens baseerde dit besluit op destijds bekende jurisprudentie. Rechterlijke uitspraken wezen uit dat de inzet van een heimelijk opgestelde camera in bepaalde gevallen toegestaan kon zijn. De toezichthouder wees er daarbij op dat gemeenten deze methode alleen mochten inzetten in uitzonderlijke situaties en als aan de waarborgen uit de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) was voldaan.

De recente uitspraak van de CRvB betekent dat gemeenten nu géén verborgen camera’s meer mogen inzetten om bijstandsfraude op te sporen. Ook niet in uitzonderlijke situaties. De Autoriteit Persoonsgegevens zal het besluit waarmee zij in 2013 het protocol van de gemeente Nijmegen heeft goedgekeurd op korte termijn intrekken. Dit protocol kan niet langer als voorbeeld dienen voor gemeenten die verborgen camera's willen inzetten om uitkeringsfraude op te sporen.