image

Juridische vraag: Wat gaat voor? De AVG of een wet die bewaren vereist?

woensdag 3 april 2019, 11:16 door Arnoud Engelfriet, 24 reacties

Ict-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.

Vraag: Onlangs vroeg ik aan mijn (ex)apotheek of het mogelijk is om mijn medisch dossier te laten vernietigen, dit op grond van de AVG en de Wgbo. Echter, men weigert omdat de Zorgverzekeringswet bepaalt dat een zorgaanbieder verplicht is om een medisch dossier tot 5 jaar na het stoppen van de behandeling te bewaren om eventuele audits door zorgverzekeraars mogelijk te maken. Maar klopt dat wel? Wat heb ik dan aan mijn recht van verwijdering?

Antwoord: Er zijn ontzettend veel misverstanden over het recht van wissing van persoonsgegevens -- ook wel eens het vergeetrecht genoemd. Het belangrijkste is dat het een absoluut recht zou zijn, een recht dat je altijd kunt inroepen.

De AVG noemt diverse situaties waarin je het vergeetrecht kunt inroepen, maar eigenlijk komen ze allemaal neer op het geval dat er eigenlijk überhaupt geen reden meer is om die gegevens te gebruiken. Toestemming is ingetrokken, gegevens zijn niet meer nodig, er was eigenlijk nooit een grondslag, en ga zo maar door.

Wanneer gegevens nog actueel zijn, is een recht op vergetelheid dus helemaal niet aan de orde. Je kunt een bedrijfsproces niet doorkruisen met een beroep op je vergeetrecht, tenzij je kunt hardmaken dat die gegevens helemaal niet meer nodig zijn. En dat valt niet mee als er een wettelijke plicht tot bewaren is.

Bij de Wgbo geldt ongeveer hetzelfde. Weliswaar heb je volgens artikel 7:455 BW het recht om vernietiging te verlangen van je dossier, maar daar staat een uitzondering bij: Lid 1 geldt niet voor zover het verzoek bescheiden betreft waarvan redelijkerwijs aannemelijk is dat de bewaring van aanmerkelijk belang is voor een ander dan de patiënt, alsmede voor zover het bepaalde bij of krachtens de wet zich tegen vernietiging verzet.

En dat laatste is waar het hier om gaat: er is een andere wet die eist dat de gegevens worden bewaard. Allereerst is dat artikel 7:454 lid 3 BW dat vijftien jaar bewaarplicht voorschrijft, en daarnaast de Zorgverzekeringswet die inderdaad tot 5 jaar na einde behandeling bewaren van dossier verlangt.

De conclusie is dus eenvoudig: als er een wet is die bewaren eist, dan gaat dat eigenlijk altijd boven het vergeetrecht uit de AVG.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (24)
03-04-2019, 11:40 door Anoniem
En daarom blijf ik keer op keer zeggen: zorg dat die gegevens er niet zijn. Dan hoeft het ook niet vernietigd te worden.
Bij een apotheek is dat wat lastig, maar in heel veel andere gevallen bijzonder simpel (veesboek, met plastic betalen etc.).
03-04-2019, 12:23 door Anoniem
Is 7:455 BW niet juist de uitzondering op 7:454 lid 3 BW? Met andere woorden moet de zorgverlener niet de dossiers 15 jaar bewaren TENZIJ de patient verzet pleegt en op basis van 7:455 BW de gegevens laat verwijderen. Immers, anders kun je 7:455 BW net zo goed uit de wet halen omdat je je als zorgverlener altijd automatisch op 7:454 lid 3 BW zult beroepen.

Het "aanmerkelijk belang van een ander dan de patient" heb ik altijd gelezen als bijvoorbeeld een algemeen belang (patient zero bij een epidemie), HIV-indicatie (veiligheid verplegend personeel) of een genetische indicatie (familie-amneses van kinderen).
03-04-2019, 13:05 door abj61
Ik heb vorig jaar mijn "medisch" dossier bij de huisarts laten vernietigen.
Medische gegevens zoals suikerwaarden stonden er niet in, wel een berg onzin.
03-04-2019, 14:53 door Anoniem
Ik kom in de zorgverzekeringswet (https://wetten.overheid.nl/BWBR0018450/2019-04-01) geen bewaartermijn tegen.
Er bestaat wel een regeling voor zorgverzekeraars die hen het recht geeft om tot 5 jaar na einde behandeling (afsluiten DBC) fraude- en rechtmatigheidsonderzoeken te doen bij de zorgverlener. Het protocol hiervoor geeft echter aan dat onderzoek in het dossier van de patiënt pas mag als andere middelen gefaald hebben én vereist de toestemming van de patiënt.
Omdat hier dus het recht op privacy van de patiënt belangrijker wordt geacht dan het controlerecht van de zorgverzekeraar geven veel ziekenhuizen voorrang aan het recht op vernietiging van de patiënt. Dit onder de voorwaarde dat dit op grond van de Wgbo is toegestaan. De Wgbo stelt onder meer dat de behandelaar hiermee niet hoeft in te stemmen wanneer dit niet in het belang is van de patiënt (is nog onder behandeling), anderen dan de patiënt (hij heeft een erfelijke ziekte) of het algemeen belang (patiënt heeft resistentie ontwikkeld tegen Hiv).
Ofwel:
1) in de zorg ligt privacy complex(er)
2) iedere regel kent zijn uitzondering
03-04-2019, 18:11 door karma4
Door Anoniem: Is 7:455 BW niet juist de uitzondering op 7:454 lid 3 BW? Met andere woorden moet de zorgverlener niet de dossiers 15 jaar bewaren TENZIJ de patient verzet pleegt en op basis van 7:455 BW de gegevens laat verwijderen. Immers, anders kun je 7:455 BW net zo goed uit de wet halen omdat je je als zorgverlener altijd automatisch op 7:454 lid 3 BW zult beroepen.
...
Wat er staat is dat er een bewaarplicht van minmaal 15 jaar is (artikel455), het kan langer bewaard worden bijvoorbeeld 30 jaar, Als er nog iets is van 30 jaar dan kan de patient vragen de gegevens ouder dan dan 15 jaar te vernietigen, De termijn tussen het verzoek en de vernietiging is die 3 maanden. Werken met tijd is vreselijk complex omdat het meeste relatief is.
03-04-2019, 19:52 door Anoniem
Zelfs toen ik onverzekerd en contant betalend naar de tandarts ging moesten ze zonodig een kopietje persoonsbewijs "voor de verzekeraars". Zonder voorbehoud. En dus ook zonder voorbehoud vijf jaar bewaren.

Lijkt me dat de wet er blind vanuitgaat dat er altijd verzekeringen in het spel zijn, en dat die private partijen dus audits moeten kunnen uitvoeren. Heel raar dat de wet zomaar een enorm stuk macht naar private partijen doorschuift. En dan ook nog zonder voorbehoud van "jamaar die patient is helemaal niet verzekerd dus daar komt geen verzekeraar aan te pas!"

Tijd om de wet aan te passen.
03-04-2019, 23:13 door karma4
Door Anoniem: Zelfs toen ik onverzekerd en contant betalend naar de tandarts ging moesten ze zonodig een kopietje persoonsbewijs "voor de verzekeraars". Zonder voorbehoud. En dus ook zonder voorbehoud vijf jaar bewaren.
…...
Tijd om de wet aan te passen.
De anti vaxxers zijn een gevaar omdat ze naast zichzelf anderen in gevaar brengen, dat moet hoplelijk duidelijk zijn.
Je gaat er bij voorbaat uit dat de enige reden dat gegevens naar verzekeraars gaan de financiële vergoeding is,.
Het overheidsbeleid wordt afgestemd op de totale zorgvraag, ook die van de niet verzekerden. Ergens moeten de benodigde cijfers en aantallen vandaan komen. Wie levert die denk je? Juist het zijn de verzekeraars waarbij ook niet vergoeden zorg wordt geregistreerd en doorgegeven met die reden.
04-04-2019, 09:51 door Anoniem
Als er een wet bewaarplicht oplegt dan heb je dus gewoon een verplichting en voldoe je aan GDPR kwa bepaalde retentie tijd. GDPR zegt niet langer dan noodzakelijk, de bewaarplicht maakt het noodzakelijk.

Als er een bewaarplicht is vervalt het recht op verwijderen want dat mag dus niet gegrond worden vanwege de plicht.
Let wel, bepaalde dingen die niet in de bewaarplicht vallen kan je laten verwijderen, corrigeren of beperken, denk aan bijv. een email adres.
04-04-2019, 11:26 door Anoniem
Door karma4:
Door Anoniem: Zelfs toen ik onverzekerd en contant betalend naar de tandarts ging moesten ze zonodig een kopietje persoonsbewijs "voor de verzekeraars". Zonder voorbehoud. En dus ook zonder voorbehoud vijf jaar bewaren.
…...
Tijd om de wet aan te passen.
De anti vaxxers zijn een gevaar omdat ze naast zichzelf anderen in gevaar brengen, dat moet hoplelijk duidelijk zijn.
Je gaat er bij voorbaat uit dat de enige reden dat gegevens naar verzekeraars gaan de financiële vergoeding is,.
Het overheidsbeleid wordt afgestemd op de totale zorgvraag, ook die van de niet verzekerden. Ergens moeten de benodigde cijfers en aantallen vandaan komen. Wie levert die denk je? Juist het zijn de verzekeraars waarbij ook niet vergoeden zorg wordt geregistreerd en doorgegeven met die reden.

Waar slaat dat nou op, het gaat de overheid toch niks aan of iemand een tandarts bezoekt en dat zelf betaalt?
Dat is toch geen "zorgvraag"? Dat is een dienstverlening in de particuliere sfeer.
Straks ga je nog beweren dat de overheid moet registreren wat de "loodgietervraag" is via verzekeringmaatschappijen...

"zorgvraag" wordt het pas als het op de een of andere manier door of namens de overheid geregeld of vergoed moet
worden.
04-04-2019, 15:00 door Anoniem
Ik ga even mijn bank bellen, om te vragen of ze de gegevens omtrent mijn hypotheek willen wissen.....
04-04-2019, 15:04 door Anoniem
En daarom blijf ik keer op keer zeggen: zorg dat die gegevens er niet zijn. Dan hoeft het ook niet vernietigd te worden.
Bij een apotheek is dat wat lastig, maar in heel veel andere gevallen bijzonder simpel (veesboek, met plastic betalen etc.).

Of zorg dat het gaat om gegevens die op geen enkele manier relevant zijn ? Boeiend hoor, indien men kan zien dat ik een fles Spa Rood heb gekocht bij de Albert Heijn. Moet ik echt contant af rekenen, om te voorkomen dat dergelijke volstrekt irrelevante gegevens er niet zijn ? ;)

Ik zou zeggen, denk ook na over de vraag of er daadwerkelijk een risico is, en neem maatregelen om gevonden risico's af te dekken. Of moeten we hier ook niet reageren, om te voorkomen dat we hier gegevens achterlaten, om maar een willekeurig voorbeeld te noemen ?

;)
04-04-2019, 15:09 door Anoniem
De anti vaxxers zijn een gevaar omdat ze naast zichzelf anderen in gevaar brengen, dat moet hoplelijk duidelijk zijn.

Leuk statement, dit topic gaat niet over vaccinaties.

Je gaat er bij voorbaat uit dat de enige reden dat gegevens naar verzekeraars gaan de financiële vergoeding is,.
Het overheidsbeleid wordt afgestemd op de totale zorgvraag, ook die van de niet verzekerden. Ergens moeten de benodigde cijfers en aantallen vandaan komen. Wie levert die denk je?

Jij gaat voorbij aan het feit dat de beslissing om daaraan mee te werken, indien je de kosten 100% zelf betaalt, bij jezelf dient te liggen. Natuurlijk zijn de gegevens 'handig'. Maar uiteindelijk heeft een zorgverzekeraar helemaal niets van doen met jouw relatie tot een tandarts, wanneer je zelf betaalt.

Ik zou geen bezwaar hebben om de gegevens te verstrekken, maar dat impliceert nog niet dat het verplicht zou moeten zijn.

Zeker niet wanneer gegevens richting commerciele bedrijven gaan, waar je op dat moment geen relatie mee hebt; verzekeraars zijn geen verlengstuk van onze overheid.
04-04-2019, 15:13 door Anoniem
Zelfs toen ik onverzekerd en contant betalend naar de tandarts ging moesten ze zonodig een kopietje persoonsbewijs "voor de verzekeraars". Zonder voorbehoud. En dus ook zonder voorbehoud vijf jaar bewaren.

Lijkt me dat de wet er blind vanuitgaat dat er altijd verzekeringen in het spel zijn

Indien je bij je controle een half jaar later *wel* verzekerd bent, dan is de vraag of je wel/geen vergoeding krijgt mede afhankelijk van de vraag of je naar voorgaande controles bent geweest. Wetgever gaat er inderdaad van uit dat je niet onverzekerd rond blijft lopen.

Indien jij niet wilt, dat je behandeling wordt geregistreerd, en je komt een half jaar later verzekerd bij de tandarts voor controle, dan loop je het risico dat je behandeling *niet* vergoed wordt, omdat je volgens hun administratie te lang niet voor controle bij je tandarts bent geweest. Met gevolg dat de kosten voor jezelf zijn.

Indien je tandarts op je verzoek de gegevens niet doorgeeft, is het in zo'n situatie ten nadele van jezelf. En niet ten nadele van de verzekeraar, omdat ze dan geld in hun zak kunnen houden......

Heb je ook op deze manier tegen dit vraagstuk aangekeken, er vanuitgaande dat je niet permanent onverzekerd rond loopt ?
04-04-2019, 16:49 door karma4 - Bijgewerkt: 04-04-2019, 16:50
Door Anoniem: ...
Jij gaat voorbij aan het feit dat de beslissing om daaraan mee te werken, indien je de kosten 100% zelf betaalt, bij jezelf dient te liggen. Natuurlijk zijn de gegevens 'handig'. Maar uiteindelijk heeft een zorgverzekeraar helemaal niets van doen met jouw relatie tot een tandarts, wanneer je zelf betaalt.
...
De registraties worden bewaard, verplicht.
Opleidingen van alle mensen tot nieuwe artsen, tandarts zijn is wel een vrij beroep maar ook beschermd. Die opleidingskosten betaal jij niet, die komen uit een overheidspot met overheidsplanning.
Veel van zijn handelingen komen alsnog uit de overheidspot, jij betaalt via je verzekering max 20% van de totale kosten.
Diezelfde 20% betaal je zelf direct als het niet verzekerd is. Als je argument is dat je 100% zelf betaald moet de rekening en wat andere zaken aangepast worden. Ik heb geen zin in hogere kosten met lagere kwaliteit. Jij wel? In de commerciële aanpak zul je nog veel meer gegevens moeten afstaan, dat is het recht van vrije ondernemerschap, zie VS.
04-04-2019, 17:04 door Anoniem
Door karma4:
Opleidingen van alle mensen tot nieuwe artsen, tandarts zijn is wel een vrij beroep maar ook beschermd. Die opleidingskosten betaal jij niet, die komen uit een overheidspot met overheidsplanning.

Opleiding van loodgieters en aannemers betaal jij ook niet, die komen ook uit een overheidspot.
Betekent dat dan dat alle diensten die jij van loodgieters en aannemers betrekt ook geregistreerd moeten worden
tbv overheidsplanning?

Nee, dat gaat alleen op statistisch nivo via het CBS die informatie opvraagt (die je als bedrijf moet leveren) mbt tot
AANTALLEN en andere kenwaarden, niet over individuele gevallen.
05-04-2019, 00:52 door Anoniem
De meeste apothekers moet je geen intelligente vragen stellen want daar hebben ze niet voor gestudeerd.

De vraag begint met wie eigenaar van de informatie is. Die apotheker is tamelijk dom. Voor de belastingen moet je ook 5 jaar gegevens bewaren (eigenlijk 7). Maar aan de belastingen moet de apotheker betalen. Van de zorgverzekeraar krijgt de apotheker geld. Die is dus een belangrijker klant voor de apotheker dan de patiënt. Of het individu. Die laatste komt alleen maar zeuren aan de balie. De pegels komen van de zorgverzekeraar.

Er is technisch en juridisch best een goeie oplossing voor mogelijk. Maar dan zie ik hier liever eerst een vraag van een apotheker over hoe je dat netjes oplost. Anders ga ik er niet eens over nadenken. Waar ik woon kan ik gelukkig met elk recept naar elke apotheker waar ik wil. En daardoor zijn die ook veel klantvriendelijker. Ook over privacy zaken.
05-04-2019, 08:54 door Anoniem
Door abj61: Ik heb vorig jaar mijn "medisch" dossier bij de huisarts laten vernietigen.
Medische gegevens zoals suikerwaarden stonden er niet in, wel een berg onzin.
Mag ik dan even vragen of u zelf een medicus bent om te kunnen beoordelen wat 'onzin' is en wat niet?
05-04-2019, 10:57 door Anoniem
Opleiding van loodgieters en aannemers betaal jij ook niet, die komen ook uit een overheidspot.
Betekent dat dan dat alle diensten die jij van loodgieters en aannemers betrekt ook geregistreerd moeten worden
tbv overheidsplanning?

Indien jij een half jaar later verzekerd bent, en opnieuw een loodgieter nodig hebt. Kijkt men dan of je <6 maanden geleden nog bij een loodgieter bent geweest, om te kijken of ze je kosten zouden moeten vergoeden ?

Maar indien je dergelijke zaken niet geregistreerd wil hebben, is dat natuurlijk je eigen keuze. De verzekeraar keert hoe dan ook bij voorkeur niet uit. Met het niet registreren van je tandarts bezoek, is het belang van verzekeraars gediend. Ten kosten van je eigen belang.

Tenzij je altijd onverzekerd rondloopt.
05-04-2019, 11:04 door Anoniem
Mag ik dan even vragen of u zelf een medicus bent om te kunnen beoordelen wat 'onzin' is en wat niet?

Ken jij je eigen geschiedenis niet, op gebied van gezondheid ? Weet jij niet of je dat zelf kan beoordelen, of daar nog advies bij nodig hebt ? Niet iedereen heeft een complex medisch dossier bij zijn of haar huisarts, met gegevens die op langere termijn nog nuttig zijn. Zo heb ik mijn huisarts 3x gesproken in mijn leven. Geen enkele keer voor zaken, die medisch nog interessant zijn.
08-04-2019, 17:56 door karma4
Door Anoniem: Opleiding van loodgieters en aannemers betaal jij ook niet, die komen ook uit een overheidspot.
Betekent dat dan dat alle diensten die jij van loodgieters en aannemers betrekt ook geregistreerd moeten worden
tbv overheidsplanning?

Nee, dat gaat alleen op statistisch nivo via het CBS die informatie opvraagt (die je als bedrijf moet leveren) mbt tot
AANTALLEN en andere kenwaarden, niet over individuele gevallen.
1/ Belangrijk verschil … met tandarts is er geen vrije scholing, ooit gehoord van numerus fixus.
https://www.uva.nl/programmas/bachelors/tandheelkunde/toelating-en-inschrijven/toelating-numerus-fixus/toelatingseisen.html?1554738670364 Met het big register heb je volgende beperking met limieten.
Aannemer https://www.bob.nl/?nieuws=kob-het-aannemersdiploma-voor-mboers-en-hboers staat open voor iedereen.

2/ Gezien de overzichten die via open data her en der beschikbaar komen kun je zien dat het wel degelijk om individuele gevallen met de aantallen gaat. Als je iets verder durft te kijken zie je ook de instanties en wettelijke regelingen.
08-04-2019, 22:23 door Anoniem
1. Zoek een nieuwe apotheek.
2. Geef geen toestemming om je dossier van je oude apotheek op te vragen. Wanneer je uitlegt waarom je dit nier wilt, is er misschien best begrip voor.
3. Verzoek na 5 jaar je oude apotheek je dossier te verwijderen.

Nu heb je nog steeds een dossier, maar alleen van de afgelopen 5 jaar. Als je in de tijd daarvoor zaken hebt gehad die je gevoelig vindt liggen, ben je ze nu wel kwijt!
11-04-2019, 23:25 door [Account Verwijderd] - Bijgewerkt: 11-04-2019, 23:37
Door abj61: Ik heb vorig jaar mijn "medisch" dossier bij de huisarts laten vernietigen.
Medische gegevens zoals suikerwaarden stonden er niet in, wel een berg onzin.

Latijnse termen bijvoorbeeld wel natuurlijk. Allemaal onzin. (ken ik nie lezen)
Ik raad je aan ook de onderhoudhistorie van je auto weg te mieteren, stel dat je die hebt. Al die technische termen? Toch een grote berg onzin! In de kliko ermee. Goed opruimen is een kunst die je niet moet verwaarlozen.

Toegevoegd, 23:36 uur: Serieus, Ik heb nóg een lachstuip van de opmerking gekaderd binnen de term medisch dossier: 'berg onzin'
Je moet als huisarts toch wel een super-menselijke dosis inlevingsvermogen en plooibaarheid hebben om zo'n minkukel stupiditeit aan te moet horen. en daar nog serieus over in discussie te gaan zoals je verpicht bent volgens de eed van Hippocrates die je hebt afgelegd.
11-04-2019, 23:53 door [Account Verwijderd]
Door Anoniem: De meeste apothekers moet je geen intelligente vragen stellen want daar hebben ze niet voor gestudeerd....

Het houdt niet op. Een bron van kostelijke humor is dit toch allemaal. Apothekers zijn ook al dom.
@Anoniem...Voor je medicijnen, als je die nodig hebt, ga je zeker naar de jaarmarkt, huh? Ik heb alvast twee tips die je zeker niet kunt betrekken van de oliedomme apotheker. Doe er je voordeel mee!
Tegen droge ogen helpt een mensel van de ochtendurine van een zwangere maagd gemengd met gemalen eekhoornstaart.
Een ulcer moet je inwrijven met zalf van paardenmest, zwavel, geitenmelk en brandnetel.

Salme dalme adonaie! zoals Catweazle zegt. Ofwel Beterschap!
30-04-2019, 16:16 door Anoniem
Indien jij niet wilt, dat je behandeling wordt geregistreerd, en je komt een half jaar later verzekerd bij de tandarts voor controle, dan loop je het risico dat je behandeling *niet* vergoed wordt, omdat je volgens hun administratie te lang niet voor controle bij je tandarts bent geweest. Met gevolg dat de kosten voor jezelf zijn.

Dat was niet wat de OP stelde. Als ik onverzekerd naar een tandarts ga zal die tandarts normaliter mijn behandeling vastleggen in zijn administratie en een historie opbouwen, voor zijn eigen bedrijfsvoering.

Bovendien zal de tandarts mij een factuur verstrekken, contant betaald of niet. Is handig als een vulling er een maand later uitvalt, dan kun je garantie claimen.

Zelfs in het ongebruikelijke geval dat ik iedere keer naar een andere tandarts zou gaan en hem niet zou toestaan een administratie op te bouwen heb ik dus zelf altijd nog een administratie over mijn behandelings-verleden.

Hoe dan ook is dit iets tussen mij en mijn tandarts, en daar komt geen verzekeraar aan te pas.

Mocht ik ooit besluiten me wel te verzekeren, dan is het voor de tandarts simpel aan te tonen dat ik 'gesaneerd' ben, of voor mijzelf, door de facturen te overleggen.

Er is veel te veel dwang in dit land, en te weinig ruimte voor eigen verantwoordelijkheid.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.