Het kabinet komt naar verwachting begin volgend jaar met een nieuw centraal register dat ervoor zorgt dat mantelzorgers namens een ander bij de overheid kunnen inloggen. Dat heeft staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering laten weten. Volgens vijf belangenorganisaties zijn er miljoenen mantelzorgers in Nederland die voor anderen zorgen. Een deel van hen is door een rechter aangewezen als mentor, bewindvoerder of curator.

Dit houdt in dat zij uit naam van de persoon voor wie zij zorgen beslissingen maken en -in het geval van bewindvoerder en curator- ook geldzaken moeten regelen. Bijvoorbeeld ouders van volwassen kinderen met een ernstig verstandelijke en of lichamelijke beperking. Maar ook partners van mensen met dementie. Broers of zussen van mensen met een ernstige psychische aandoening.

Wettelijke vertegenwoordigers van mensen met een beperking worden volgens belangenorganisaties uitgesloten van de digitale overheid doordat ze geen toegang hebben tot de DigiD van hun broer, zus of kind. Dit maakt het lastig voor de mantelzorger om digitaal zaken voor de hulpbehoevende regelen. Aanleiding voor de SGP om Kamervragen te stellen waarop nu een antwoord van de staatssecretaris is verschenen.

"Ook al mag je iemands belangen behartigen, dan toch mag je je niet voordoen als die persoon. Om diensten af te nemen bij de overheid moet worden vastgesteld wie je bent, ook digitaal. Fysiek gebeurt dat met een identiteitskaart, online gebeurt dat met een inlogmiddel, nu DigiD", stelt Van Huffelen. "Omdat je met DigiD je identiteit aantoont, is DigiD persoonlijk en niet overdraagbaar. Het is daarom niet toegestaan dat een DigiD door een ander dan de persoon van wie de DigiD is, wordt gebruikt."

De staatssecretaris benadrukt dat er een oplossing voor de situatie van mantelzorgers moet komen. "Echter omwille van de beschermende werking moet het uitgangspunt dat DigiD persoonsgebonden is, blijven gelden. Daarom is er gekozen voor een centraal register met daarin alle personen die onder bewind zijn geplaatst, inclusief hun bewindvoerders."

Dit register zal naar verwachting begin volgend jaar gefaseerd in gebruik genomen worden. Er wordt gestart met het ontsluiten van informatie over professionele bewindvoerders. Later zal dit uitgebreid worden met andere soorten vertegenwoordigers, zoals particuliere bewindvoerders, mentoren en curatoren, merkt Van Huffelen op.

Gebruik DigiD van een ander

De staatssecretaris weet dat sommige mantelzorgers voor een ander DigiD aanvragen en gebruiken. "Zoals gezegd is het niet toegestaan dat een DigiD door een ander wordt gebruikt. Dit geldt voor iedereen", zegt Van Huffelen daarover. "En tegelijkertijd weet ik ook dat de meeste mantelzorgers dit met de beste bedoelingen doen en dat dit als een belemmering ervaren wordt."

Wanneer de mogelijkheid om andermans DigiD te gebruiken morgen abrupt zou stoppen, zou dit voor een groot deel van de vertegenwoordigers en dus uiteindelijk de hulpbehoevenden een probleem opleveren bij het afnemen van dienstverlening. "Dit is uiteraard niet gewenst en vormt een dilemma. Gelet op dit dilemma werk ik daarom samen met andere organisaties hard aan een zo spoedig mogelijk structurele oplossing. Totdat die oplossing er is, zal ik niets doen dat de hulp aan deze groep in de weg kan staan", voegt de staatssecretaris toe.