De gevolgen van het offline gaan van het Openbaar Ministerie (OM) zullen nog enige tijd voelbaar zijn voor personen in en rondom de strafrechtketen, zo heeft demissionair minister Van Weel van Justitie en Veiligheid in een brief aan de Tweede Kamer laten weten. Zo is er onder andere een tijdelijke noodprocedure voor screening in de kinderopvang ingesteld waarbij politie toestemming heeft gekregen politiegegevens te delen.

Op 17 juli besloot het OM uit voorzorg de interne systemen van het internet los te koppelen. Aanleiding was een bericht van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) dat er mogelijk misbruik was gemaakt van een kwetsbaarheid in Citrix, het systeem dat de organisatie gebruikt om mensen te laten thuiswerken. Op 4 augustus bevestigde het OM dat er daadwerkelijk op systemen was ingebroken.

Advocaten stelden dat het offline gaan van het Openbaar Ministerie hun werk hinderde. De Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten liet weten dat er meerdere meldingen waren binnengekomen over verdachten en gevangenen die onnodig langer vastzitten, doordat stukken te laat komen of zelfs ontbreken. "In de periode dat het OM geheel offline was kon er geen enkele informatie gedigitaliseerd (en soms geautomatiseerd) van en naar het OM worden gestuurd", aldus Van Weel. De minister voegt toe dat de situatie heeft gezorgd voor extra werklast en "oplopende voorraden" bij het OM en partners, en vertragingen in processen en communicatie.

Justitiële Documentatie Systeem

De opgelopen achterstanden hebben onder andere betrekking op het Justitiële Documentatie Systeem (JDS). Dit is het officiële register waarin wordt bijgehouden wie op welk moment werd verdacht van een strafbaar feit en de afloop daarvan (sepot, vrijspraak of veroordeling). Volgens Van Weel zorgt het ontbreken van actuele gegevens van het OM in het JDS ervoor dat partners in en rondom de strafrechtketen, burgers, gemeenten en lidstaten geen actuele informatie vanuit het Openbaar Ministerie ontvangen.

Het JDS wordt onder andere gebruikt voor de screening in de kinderopvang en de taxibranche, alsmede de screening van adoptieouders, pleeggezinnen en voogdijverzoeken. Ook de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) maakt gebruik van het systeem. Van Weel stelt dat er werkafspraken zijn gemaakt om de risico's van het ontbreken van informatie te mitigeren. "Maar deze risico’s zijn (nog) niet geheel uitgesloten", aldus de minister.

Als onderdeel van de werkafspraken heeft politie toestemming gekregen om politiegegevens met betrekking tot ernstige gewelds- en zedendelicten te verstrekken aan de Justitiële Informatiedienst (Justid), dat de informatie gebruikt voor de screening in de kinderopvang en taxibranche. "Dit noodproces geldt uitsluitend voor de zwaarste categorieën delicten. Voor andere strafbare feiten kunnen tijdelijk vertragingen optreden bij het ontvangen en verwerken van nieuwe gegevens", aldus het ministerie van Sociale Zaken. In het geval van de IND hebben medewerkers het advies gekregen om eventuele risicovolle zaken aan te houden.

Afsluitend meldt de minister dat het OM de informatie in JDS die door het offline gaan niet beschikbaar is zal gaan bijwerken. Wanneer het JDS weer volledig operationeel en bijgewerkt online is laat de minister niet weten. Wel stelt hij dat de gevolgen van het offline gaan van het OM, alsmede het weer online komen, nog enige tijd voelbaar zullen zijn in en rondom de strafrechtketen.