Regeringen moeten de macht van Big Tech aan banden leggen, zo stelt Amnesty International in een nieuw rapport genaamd 'Breaking up with Big Tech’ (pdf). Volgens de mensenrechtenorganisatie hebben Alphabet (Google), Meta, Microsoft, Amazon en Apple een uitzonderlijke invloed op de infrastructuur, diensten en normen die het online leven van mensen vormgeven.

"De macht van deze bedrijven in verschillende digitale sectoren is grotendeels ongecontroleerd. Dat vormt een ernstig risico voor het recht op privacy, het recht op non-discriminatie, de vrijheid van meningsuiting en de toegang tot informatie", aldus Amnesty. De mensenrechtenorganisatie voegt toe dat de platforms van de techbedrijven in veel landen zo diep in het dagelijks leven verankerd zijn, dat mensen er afhankelijk van zijn voor een volwaardige deelname aan de samenleving.

De positie van de platforms geeft ze een enorme macht om het publieke debat te beïnvloeden en de informatiestromen te controleren, gaat de mensenrechtenbeweging verder. Die vindt het van cruciaal belang om deze macht aan te pakken. "Niet alleen als het gaat om eerlijke concurrentie, maar ook als een dringende mensenrechtenkwestie. Het beperken van de macht van deze tech-reuzen zal bijdragen aan een eerlijke en rechtvaardige onlineomgeving", zegt Hannah Storey van Amnesty.

"Niet te vermijden"

De mensenrechtenorganisatie merkt op dat het technisch mogelijk is voor mensen om Google Search, YouTube, Facebook, Instagram en WhatsApp te vermijden, maar ook ongelooflijk moeilijk. "Dat de tracking van Google en Meta overal op het web aanwezig is houdt in dat zelfs als je hun producten en diensten direct vermijdt, het bijna onmogelijk is om te voorkomen dat ze een deel van je persoonlijke data verzamelen."

Amnesty schrijft dat zelfs in landen met privacywetgeving, zoals de AVG, het handhaven van privacyrechten in de praktijk lastig blijkt te zijn. "Rechten op papier vertalen zich niet altijd in betekenisvolle aansprakelijkheid en bescherming. Handhaving is vaak traag, gefragmenteerd en onderbemand, en boetes worden vaak gezien als de kosten van het zakendoen."

In het rapport doet de mensenrechtenbeweging verschillende aanbevelingen aan regeringen, waaronder het ontbinden van bedrijven waarvan vaststaat dat hun monopoliepositie de mensenrechten schaadt en het blokkeren van fusies en overnames die de mensenrechten in gevaar brengen.