In het Algemen Dagblad van zaterdag 1 december schrijft Rigo van Meer in zijn column "De Psychiater", het
volgende: "Als iemand in Nederland het woord privacy in de mond neemt,
moet je oppassen. In 95 procent van de gevallen gaat het dan om een
smoesje. Om iets tegen te houden of te dwarsbomen, waarvoor de privacy als
oneigenlijk argument wordt gebruikt."

Verder staat er te lezen "Ik kan u verzekeren dat wanneer u medische
gegevens zou willen stelen dat bijzonder makkelijk is", waarna er
instructies volgen voor het binnendringen van een ziekenhuis of
psychiatrisch centrum en het aldus ontvreemden van patiëntendossiers.

Van Meer maakt zich sterk voor het aanleggen van DNA databanken, waarin
onze medische gegevens opgeslagen kunnen worden, alsmede de reactie die
patiënten hebben op bijvoorbeeld medicijngebruik en behandelingen. Hij bejubelt de medische vooruitgang die
ongetwijfeld zal volgen op het breed beschikbaar komen van dit soort
gegevens. Hij geeft de voorstanders van regels om de privacy van patiënten
te beschermen de schuld van de vertragingen waarmee dergelijke projecten
te kampen hebben.

Als de Nederlandse gezondheidszorg zo geholpen zou zijn bij het
sneller beschikbaar zijn van de juiste patiëntgegevens, waarom is de
beschikbaarheid van deze informatie dan nog steeds zo'n probleem? Hoe komt het dat het merendeel van de mensen uit
deze beroepsgroep een afkeer heeft van het verwerken van patiëntendossiers via de computer? Het is een voldongen feit dat betere
communicatie binnen deze beroepsgroep mensenlevens had kunnen besparen ten tijde van de legionellabesmetting op de West Friese
Flora.

De leveranciers van software waarmee huisartsen, psychiaters en andere
dienstverleners uit de gezondheidszorg hun werk kunnen doen, hebben de een
na de ander besloten het bijltje er bij neer te gooien. In een
kapitalistisch ingestelde maatschappij betekent dit dat er
aan de automatisering van de Nederlandse gezondheidszorg ogenschijnlijk geen droog brood
te verdienen valt. Een slecht gestelde diagnose en een
overmatige roep om nazorg kan hier wel eens debet aan zijn.

Vanuit een gezondheids- (of psychiatrisch-) perspectief is het volledig
opheffen van privacy natuurlijk het ei van Columbus. Door het koppelen van
alle mogelijke patiënt-volg-systemen, het vastleggen van DNA profielen en
het vastleggen van het gedrag van de patiënt, is het mogelijk dat we de
gezondheidszorg omturnen tot een pro-active dienst in plaats van
een re-actieve.

"Met van Galen".

"Goedemorgen meneer, met de dienstdoende huisarts".

"Oh, dag huisarts, waarom belt u?".

"Meneer van Galen, ik zie hier dat u
dit weekend meerdere malen kotsend boven de WC hebt gehangen en de gehele
zondag met een bonkende hoofdpijn in bed hebt gelegen".

"Ja, dat klopt,
maar het gaat nu al weer wat beter".

"Dat kan misschien zo zijn meneer van
Galen, maar het is mijn plicht u mede te delen dat het gedrag dat u
afgelopen vrijdag hebt vertoond niet bevordelijk is voor uw
gezondheid".

"Hoe bedoelt u?"

"Ik bedoel dat het drinken van grote
hoeveelheden alcohol in combinatie met de peppillen die u hebt gebruikt
uiteindelijk zorgt voor een ziektepercentage dat 6,25% boven het
landelijke gemiddelde ligt.

Verder kan ik aan uw DNA profiel zien dat uw maag slecht reageert op
voornoemde combinatie en u als gevolg daarvan op de lijst staat voor een
maagzweer in het eerste kwartaal van volgend jaar.

In opdracht van uw werkgever ben ik dan ook
verplicht om u te vertellen dat u de eindejaarsbonus in uw reet kunt steken,
als daar tenminste nog plaats voor is na die gang-bang van afgelopen
zaterdag".

In het toekomstbeeld dat George Orwell schept in zijn roman 1984
wordt op een pijnlijke manier duidelijk gemaakt dat zonder privacy de
stoelpoten onder onze vrijheid vandaan worden gezaagd. Vrijheid komt voort
uit het recht op, en het verkrijgen van, privacy. Het verkopen van onze
privacy staat gelijk aan het sluiten van een pact met de duivel, hoe goed
de achterliggende bedoeling ook mag lijken te zijn.

Privacy betekent voor de patiënt kunnen bepalen wat er met zijn of haar
gegevens gebeurt. Ik geloof niet dat er één patiënt te vinden is die een
bevoegd arts de toegang tot het dossier zou ontzeggen. Sterker zelfs, ik
denk dat de gemiddelde patiënt een duidelijke communicatie alleen maar
toejuichen.

De bescherming van de privacy van patiënten is niet de grootste
belemmering voor het welslagen van diverse, op samenwerking gerichte,
trajecten in de Nederlandse gezondheidszorg. De problemen daarmee zijn
veeleer terug te voeren op een weerzin tegen vernieuwing, het vasthouden
aan heilige huisjes en het bewaken van de eigen machtsposities. Politiek
pur-sang.

Het lezen van de column van De Psychiater heeft mij goed
ziek gemaakt. Ik hoop niet dat ik daarmee een gemiddelde reactie heb
gegeven.