De voorstellen voor het vorderen van verkeersgegevens door de overheid
bij telefoonbedrijven en internetdienstaanbieders dreigen te ver door te
schieten. Dat schrijft de Registratiekamer in een advies.

Het kabinet bereidt nieuwe wetten voor die de bevoegdheden voor politie
en inlichtingendiensten uitbreiden om verkeers- en locatiegegevens te
vorderen. Verkeersgegevens geven inzicht in het bel- en internetgedrag
van abonnees. Locatiegegevens van mobiele telefoons verschaffen inzicht
in waar abonnees zich hebben bevonden.

De Registratiekamer vindt dat de voorstellen te ver gaan. Het vorderen
van verkeersgegevens is volgens de Registratiekamer een inbreuk op het
recht van burgers vertrouwelijk te communiceren. Verkeersgegevens geven
veel inzicht in het gedrag van abonnees en kunnen ook inzicht geven in
de inhoud van de communicatie. De Registratiekamer noemt daarbij als
voorbeeld de onderwerpsaanduiding die vaak in de header van een
emailbericht staat. Ook telefoonnummers of internetadressen geven vaak
al een idee van de inhoud van de communicatie.

De Registratiekamer vindt daarom dat er sterke rechtsbescherming moet
zijn bij het vorderen van verkeersgegevens, net zoals het afluisteren
van telefoon en internet slechts onder bepaalde voorwaarden mogelijk is.
Het kabinet wil het vorderen van verkeers- en locatiegegevens echter
juist veel makkelijk maken. Het stelt daarom dat het in de Grondwet
vastgelegde recht op vertrouwelijke communicatie niet geldt voor
verkeersgegevens. De Registratiekamer vindt dit `onaanvaardbaar'.

De Registratiekamer denkt dat de wetsvoorstellen de opmaat zijn voor nog
verdergaande uitbreiding van de bevoegdheden van politie- en
inlichtingendiensten voor het opvragen van verkeersgegevens.

Ook meent de Registratiekamer dat de wetsvoorstellen te ruim
geformuleerd zijn. Over het algemeen mochten politie- en
inlichtingendiensten tot nu toe alleen de communicatie observeren
waaraan een verdachte deelneemt. In de huidige wetsvoorstellen wordt die
grens opgerekt. De kans bestaat dat verkeersgegevens worden opgevraagd
van communicatie waarin personen onderwerp van gesprek zijn, zonder zelf
aan de communicatie deel te nemen. `De grens met het geautomatiseerd
filteren van de inhoud van alle telecommunicatieverkeer wordt zo wel erg
dun,' aldus de Registratiekamer.

Daarnaast zijn er geen waarborgen tegen het zomaar opvragen van
verkeersgegevens van mensen die een geheimhoudingsplicht kennen, zoals
advocaten en artsen.

De Registratiekamer verzet zich ook tegen een algemene bewaarplicht voor
verkeersgegevens. In de Telecommunicatiewet staat die mogelijkheid wel.
De Registratiekamer heeft dat altijd als een `gevaarlijk precedent'
beschouwd. Het kabinet heeft stelde echter slechts sporadisch van deze
mogelijkheid gebruik te willen maken. Bijvoorbeeld een korte
bewaarplicht van de verkeersgegevens van abonnees met een pre paid card
bij mobiele telefonie.

Volgens de Registratiekamer is die terughoudendheid in de huidige
wetsvoorstellen verdwenen. `Tegen het routinematig bewaren van
verkeersgegevens moet ernstig bezwaar worden gemaakt,' aldus de
Registratiekamer. De Registratiekamer wijst verder op de grote
bevoegdheden die de inlichtingendiensten hebben gekregen in de nieuwe
Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. Volgens de
Registratiekamer leidt dit ertoe dat inlichtingendiensten
onvoorwaardelijke toegang tot alle verkeersgegevens krijgen. Dit is
volgens het college in strijd met het Europees Verdrag van de Rechten
van de Mens, omdat geen enkele toetsing plaatsvindt. `Dit brengt een
disproportionele beperking van het communicatiegeheim met zich mee,
aldus de Registratiekamer.

De Registratiekamer wijst er verder op dat door de technologische
ontwikkeling de overheid de toegang krijgt tot een schat aan
vertrouwelijke informatie over burgers. Bestaande bevoegdheden tot het
aftappen van telecommunicatie geven de overheid al veel mogelijkheden.
De Registratiekamer vreest dat door de nieuwe voorstellen de privacy van
burgers zwaar onder druk komt te staan.