De recente aanval op NU.nl maakt duidelijk hoe belangrijk het is om beveiligingsupdates voor alle programma's te installeren, maar door het gebruik van de slaapstand optie worden die niet op alle computers geïnstalleerd. Iets waar cybercriminelen bewust rekening mee houden, aldus Eddy Willems, security evangelist bij anti-virusbedrijf G Data, in een interview met Security.nl.

Hij wijst op berichten in fora voor cybercriminelen waar de slaapstand bewust wordt genoemd. "In hibernation mode schakel je je laptop niet meer uit." Toch speelt het probleem niet alleen bij laptops, ook computers zouden niet meer worden uitgeschakeld. "Het begint het laatste jaar meer en meer op te komen. Gebruikers die een beetje ala Apple en iPad, in feite ervoor kiezen hun computer niet uit te schakelen, maar die liever laten hibernaten."

Consumenten zouden niet meer willen wachten op het opstarten van de computer. "Hierdoor kiest de gebruiker ervoor om de installatie van een aantal updates uit te stellen, zonder dat men daar eigenlijk echt bij stilstaat." Bij sommige bedrijven worden computers bewust niet herstart, waardoor ze soms maanden lang de installatie van belangrijke updates niet kunnen afronden.

En bij dit update uitstelgedrag houden aanvallers rekening. Het installeren van updates is nog altijd een groot probleem. Verschillende update mechanismen zijn vaak onduidelijk voor doorsnee gebruikers. Virusscanners zouden de rol als waakhond voor lekke applicaties op zich kunnen nemen. Volgens Willems doen sommige anti-virusproducten dit dan ook, door delen van de Secunia Personal Software Inspector te gebruiken of hun eigen controles uit te voeren.

Zolang updates niet volautomatisch en stil worden geïnstalleerd, is de kans groot dat eindgebruikers de waarschuwingen zullen negeren en dialoogvensters voor het installeren van updates wegklikken.

Stil updaten
Willems kan begrijpen dat sommige mensen hun computer een of twee dagen laten aanstaan, maar een week is al teveel van het goede. "De computer wordt te weinig uitgeschakeld. Zodra een update wordt aangeboden, moeten mensen dat niet uitstellen maar installeren, dat is mijn boodschap aan de man in de straat." Om eindgebruikers hierbij te helpen zouden alle updates voor alle programma's standaard stil geïnstalleerd moeten worden, net als bijvoorbeeld bij Google Chrome. Voor doorsnee eindgebruikers zou alles automatisch moeten worden geïnstalleerd.

Voor geavanceerde en meer technische gebruikers zou nog altijd de mogelijkheid moeten bestaan om updates handmatig te installeren. Een optie die ook voor bedrijven onmisbaar is. "Aangezien we daar nog niet zijn, vind ik dat we op dit moment falen. We zitten spijtig genoeg in een systeem waar we teveel moeten updaten." Daarbij komt dat veel mensen geen kennis van hun eigen computer hebben. "De eindgebruiker weet niet wat er op zijn machine gebeurt. En ik kan je verzekeren, de meerderheid van de mensen is zo."

Eindgebruikers hebben volgens Willems steeds vaker een houding van "als het maar werkt. We gaan niet meer nadenken, als het maar werkt."

Half-days
Het tijdsvenster tussen het verschijnen van een patch en en het verschijnen van een exploit waarmee cybercriminelen de lekken kunnen misbruiken wordt steeds kleiner. Willems spreekt van 'half-days'. Lekken waarvoor al een update beschikbaar is, maar die nog niet door iedereen geïnstalleerd zijn. Soms omdat ze nog niet door de leverancier aan iedereen zijn aangeboden, of omdat mensen hun computer niet herstarten zodat de installatie van de updates kan worden afgerond.

Zo controleert Adobe Flash Player om de 7 dagen of er nieuwe updates beschikbaar zijn. Een gebruiker kan zodoende zes dagen kwetsbaar voor aanvallen zijn, ook al heeft hij automatisch updaten ingeschakeld. Volgens Willems ligt een deel van het probleem bij sommige leveranciers. Leveranciers die het installeren en uitrollen van updates niet voldoende automatiseren en pushen. Toch moeten ook eindgebruikers hun verantwoordelijkheid nemen.

"Het is ook de combinatie van hibernation en het uitstelgedrag. Het gewoon dicht klappen van het toestel, het hibernaten, zonder dat men hier verder over nadenkt. Ik hoop dat dit in de toekomst gaat verbeteren, anders blijft deze situatie voortduren."