Niet Russische hackers, maar de buurman of ex-partner vormt een veel grotere dreiging op internet. Dat zegt Wouter Stol, hoogleraar Politiestudies met bijzondere aandacht voor 'cybersafety', in een interview met Security.nl. De onderzoeksgroep van Stol onderzocht wat er in de politiedossiers over cybercrime is te vinden. Aan de hand daarvan ontstond het beeld dat cybercrime vaker in de relationele sfeer plaatsvindt dan veel mensen beseffen of weten. "Wat opviel in de dossiers is dat cybercrime in veel gevallen kleine criminaliteit is", stelt Stol.

Volgens Stol heerst er een beeld van cybercrime dat het om hightech criminelen gaat die vanuit het buitenland in georganiseerd verband toeslaan. "Maar de realiteit is als je het over cybercrime hebt, het om alledaagse criminaliteit gaat." Het onderzoek van Stol verscheen in een boek genaamd "Cybercrime is van het volk".

Fraude
De kleine criminaliteit bestaat uit zaken als hacking, financiële fraude, kinderporno, haatzaaien, afpersing. Fraudezaken komen daarbij het vaakst voor. Het gaat dan om oplichting op bijvoorbeeld websites als Marktplaats, waarbij gebruikers niet geleverd krijgen wat ze gekocht hebben. "Dat is de veel voorkomende internetcriminaliteit."

Het hacken door "de buurman" of ex-partner kan van alles zijn, gaat Stol verder. Zaken als het overnemen van accounts of het verspreiden van malware. "Maar ook de collega die achter jouw computer gaat zitten als jij een kopje koffie aan het halen bent." Verder komt ook het ontfutselen van wachtwoorden voor. "Veel mensen hebben elkaars wachtwoord."

In de politiedossiers kwamen vooral de vrij eenvoudige 'hacks' voor. "Wat het meest voorkomt is dat mensen via vrij eenvoudige weg met elkaars computer zitten te rommelen." Op menig forum wordt door eindgebruikers regelmatig om "Hotmail hackers" en dergelijke software gevraagd.

"Wat je vroeger offline zag, bijvoorbeeld dat mensen ruzie met elkaar hadden en elkaars auto gingen bekrassen, dat doen ze nu op internet." Dan wordt er geprobeerd om op elkaars account in te loggen. "Bij de meeste eenvoudige hacks gaat het om zaken in de relationele sfeer."

Scheiding
Als het gaat om internetcriminaliteit zijn het vooral jongeren die zich hier schuldig aan maken laat Stol weten. "Ze zijn aan het experimenteren en willen dan kijken of ze iemand z'n account kunnen hacken om daar vervolgens gekkigheid mee uit te halen." Maar ook mensen die bijvoorbeeld in een scheiding liggen proberen op de computer van de partner in te loggen of daar nog iets te vinden is wat helpt met de scheiding." Een andere bekende situatie is in het geval van ontslagen werknemers die nog even op de computer van de baas gaan kijken, ook al zijn ze al ontslagen.

De buurman is in theorie dus een groter gevaar dan een Russische hacker. "Je hebt ook meer kans dat je slachtoffer van internetfraude wordt dan dat je portemonnee wordt gerold", laat Stol weten. Het slachtofferpercentage voor cybercrime ligt tussen de 2% en 3%. Dat lijkt misschien niet veel, maar als het naast de klassieke criminaliteitsstatistieken wordt gelegd, is het wel veel, aldus Stol. Zakkenrollerij ligt namelijk onder de 2%.

Donderdag het tweede deel van het interview met Wouter Stol