Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"Security: Deskundig en praktisch juridisch advies".

Vraag: Wanneer men bij Vodafone een mobiel abonnement wilt afsluiten of verlengen dient het contract te worden afgetekend met een digitale pen en pad. Dat wil zeggen dat je je handtekening dus direct in het PDF-contract plaatst middels een via USB aangesloten tekenpad. Ik vind dat nogal onveilig, want je geeft dan effectief je handtekening in digitale vorm. Iedereen kan die dan kopiëren en ergens anders inzetten immers. Is dat wel toegestaan?

Antwoord: Het voordeel van een handtekening op een document is dat het document daarmee een "akte" wordt, een dwingend bewijsstuk. De ondertekenaars kunnen dan niet meer de inhoud betwisten: zo staat het er, dus zo is het. (Ok, soms kunnen ze dat wel betwisten.)

Een met pen en pad gezette handtekening is volgens de letter van de wet een "elektronische handtekening". Die is immers gedefinieerd als "elektronische gegevens die zijn vastgehecht aan of logisch geassocieerd zijn met andere elektronische gegevens en die worden gebruikt als middel voor authentificatie" (art. 3:15a BW).

Bij zo'n handtekening moet de wederpartij bewijzen dat de handtekening authentiek is, wanneer de plaatser ontkent deze gezet te hebben. In de praktijk wordt vaak gewerkt met publiekesleutelcryptografie en certificaten. Dat geeft juridisch meer zekerheid, want dan draait de bewijslast om: de plaatser moet dan bewijzen dat de handtekening vervalst is. De praktijk valt vies tegen overigens.

Die handtekening van Vodafone helpt dus een klein beetje bij het bewijs dat je een contract hebt afgesloten met ze. Waarom ze dat beetje nodig hebben, weet ik niet goed. Een goede verificatie van je identiteit en bankrekening voor je naar buiten mag, lijken me praktisch gezien al meer dan genoeg. Maar goed, dat moeten zij weten.

Wel moeten ze natuurlijk zorgen dat dat plaatje niet te kopiëren is, want misbruik van zo'n handtekening ligt dan op de loer. Gelukkig ben je dus (een beetje) beschermd, want je kunt "stellig ontkennen" (art. 159 Rechtsvordering) dat je die geplaatst hebt. Ook wanneer de wederpartij redelijkerwijs mocht aannemen dat de handtekening echt was!

Zo werd in deze zaak de handtekening afgekeurd omdat de beweerde plaatser stellig ontkende. Dat het bankrekeningnummer klopte en hij geen aangifte had gedaan van valsheid in geschrifte, deed niet ter zake. De wederpartij kon niet bewijzen dat de handtekening van die beweerde plaatser was. In deze zaak besloot de rechtbank dat er een grafoloog moest komen om de handtekening te onderzoeken.

Als laatste moet het wél gaan om een document (art. 156a Rechtsvordering), want een losse handtekening is natuurlijk niets. De vraag is dus wat Vodafone doet met die handtekening. Slaan ze die bij een document op of niet?

En natuurlijk moet de wederpartij een kopie van die akte mee kunnen krijgen (dat art. 156a plus nog 6:227b BW).

Dus probeer eens een kopie mee te krijgen volgende keer?

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.