Juridische vraag: Wat is er wettelijk vastgelegd over het opnemen van gesprekken tussen patiënt en arts?
Ict-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.
Vraag: Wat mag er van de wet bij consulten bij een arts? Mag een patiënt deze gesprekken opnemen, en omgekeerd mag een arts dat ook?
Antwoord: De wet is vrij simpel over het opnemen van gesprekken waar je als privépersoon deelnemer aan bent: dat mag, en je hoeft je gesprekspartner(s) daar niets over te zeggen. De opnames zijn wel maar beperkt bruikbaar, in principe alleen als bewijs bij de rechter (of politie) om aan te tonen wat er is gezegd.
Deze regel geldt ook als je een gesprek voert met je arts, of een andere dienstverlener (zoals je advocaat, aannemer of hypotheekadviseur). Soms hoor je dat een organisatie huisregels stelt waarbij wordt gezegd dat je geen opname-apparatuur aan mag hebben. Ik twijfel zeer of dat rechtsgeldig is. Ik denk dat dit in strijd is met je informatievrijheid, een grondrecht.
Omgekeerd ligt het voor professionals iets ingewikkelder. Zij krijgen allereerst te maken met de Wet bescherming persoonsgegevens, en vanaf volgend jaar dus de AVG/GDPR. Deze eist dat het opnemen van gesprekken vooraf wordt gemeld en hetzij met toestemming gebeurt, hetzij een héél goede reden (eigen dringende noodzaak) kent.
Die reden zie ik niet echt, zeker niet bij een arts gezien het zeer gevoelige onderwerp (bijzondere persoonsgegevens). De arts zal dus toestemming nodig hebben van de patiënt, en de patiënt moet vrijelijk deze kunnen weigeren. Kort door de bocht lijkt dat me vrij ingewikkeld dus ik denk dat een arts gesprekken niet kan opnemen.
In oktober raadde de KNMG haar leden (59.000 artsen en studenten geneeskunde) aan om binnen deze regels te gaan werken. Hun voornaamste aanbeveling aan artsen is duidelijk te maken dat je als patiënt het recht hebt je consult op te nemen, maar tegelijk wel de discussie aan te gaan waarom de patiënt dit wil. Ook kun je dan aangeven dat publicatie (waaronder ook valt het delen op sociale media) niet toegestaan is.
Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.
Een goed alternatief is natuurlijk om alles wat de patiënt moet weten op papier mee te geven. En tegenwoordig krijg je ook vaak een printje mee van een uitleg van je kwaal, over hoe een onderzoek verloopt, uitleg van wat je moet doen en laten. Mijn ervaring is dat je daardoor tegenwoordig beter geïnformeerd wordt, met minder ruimte voor misverstanden, dan pakweg vijftien jaar geleden.
Veruit de meeste artsen willen daadwerkelijk hun patiënten helpen en zijn er helemaal niet op uit om je een loer te draaien. Dan gaat het vooral om het voorkomen van misverstanden, en dat kan je in alle openheid doen.
Een gesprek opnemen wordt nog teveel als taboe gezien. Ik denk dat het nu te vaak wordt weg gezet als 'vertrouw je me niet?', terwijl het eigenlijk een geheugensteun kan zijn.
Zeker bij moeilijke gesprekken zou het juist de arts moeten zijn die de patiënt motiveert om alles op te nemen, zodat hij al die adviezen thuis nog eens in alle rust kan her-beluisteren.
Hangt nogal van de inhoud, en de lengte, van een gesprek af. Niet ieder gesprek met een huisarts is complex ;)
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.
Senior consultant datamanagement
Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) heeft de opdracht de digitale weerbaarheid van de Nederlandse samenleving te vergroten. In deze dynamische werkomgeving met groot maatschappelijk belang werk jij als senior consultant datamanagement aan de digitale veiligheid van ons land. Je houdt van bouwen, veranderen en soms ook nog pionieren. Je hebt een breed en afwisselend werkpakket waarin beleidsmatige, juridische, projectmatige en technische aspecten worden gecombineerd.
Technical Security Trainer
Is security je passie? Dan ben je bij ons aan het juiste adres. Wij zijn 24/7, 365 dagen per jaar bezig met security. Je werkt in een team van internationaal bekende security-experts, het delen van kennis staat centraal. We zijn een organisatie met een informele bedrijfscultuur. Security is serious fun! Als technical security trainer geef je hands-on security trainingen op basis van de Certified Secure challenges en certificeringen.