image

Juridische vraag: Is het strafbaar je aan gezichtsherkenning te onttrekken?

donderdag 13 juni 2019, 11:16 door Arnoud Engelfriet, 16 reacties

Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Wil je weten wat onder de AVG nu wel en niet is toegestaan of zit je met andere gerelateerde dilemma's? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Vraag: Arnoud, op Twitter las ik: So @metpoliceuk has been running facial recognition trials, with cameras scanning passers-by. A man who covered himself when passing by the cameras was fined £90 for disorderly behaviour and forced to have his picture taken anyway. Mag dat zomaar, als politie iemand beboeten als je weigert je gezicht te laten herkennen? Dat vind ik toch nogal een inbreuk op mijn grondrechten.

Antwoord: De inzet van gezichtsherkenning bij de politie is al langer tijd onderwerp van aandacht, onder meer vanwege de bar slechte resultaten. Maar het is technologie, op televisie werkt het dus we blijven het gewoon gebruiken en foutjes, ach ja iedereen maakt foutjes he meneertje.

Mensen een boete opleggen omdat ze niet gezichtsherkend willen worden, die kende ik echter nog niet. In 2010 blogde ik over hoe je dit eenvoudig voorkomt, zie plaatje. Maar dat is vrij geavanceerd gedoe met make-up, deze meneer lijkt gewoon gezichtsbedekkende kleding aangewend te hebben. En dat is een juridisch probleem, omdat je in allerlei landen strafbaar bent als je in diverse openbare ruimtes zonder noodzaak je gezicht bedekt.

In Nederland is er geen algemeen verbod op gezichtsbedekking, wel vanaf 1 augustus in een aantal specifieke ruimtes. De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding zegt het als volgt (pdf):

Het is verboden om in het openbaar vervoer en in gebouwen en bijbehorende erven van onderwijsinstellingen, overheidsinstellingen en zorginstellingen kleding te dragen die het gezicht geheel bedekt of zodanig bedekt dat alleen de ogen onbedekt zijn, dan wel onherkenbaar maakt.

Deze wet is het resultaat van het "boerkaverbod" dat begin jaren tien enige ophef gaf, maar veel te ver bleek te gaan en vooral niet tegen boerka’s ingezet kon worden omdat je daar een grondwettelijk beschermde reden hebt (godsdienstvrijheid in het openbaar) om dit verbod te mogen schenden. De nieuwe regels zijn vrij beperkt: alleen in openbaar vervoer en overheidsgebouwen (plus zorg en onderwijs). Gewoon op straat geldt dit verbod dus niet.

In theorie kan het dus: loop met een bivakmuts op station Utrecht centraal waar net een gezichtsherkenningspilot draait, en je krijgt een boete tot 415 euro (eerste categorie). Het doel van de gezichtsbedekking doet er niet toe – of je je nu wilt onttrekken aan zo’n algoritme of gewoon niet herinnerd wil worden in een winkel. Alleen bij wettelijke uitzonderingen als noodzaak voor de gezondheid of deelname aan een culturele activiteit mag je het verbod schenden.

Maar die schmink is geen kleding, dus die kun je blijven gebruiken. Een alternatief is nog dit petje met leds, dat schijnt ook goed de camera's te verstoren.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (16)
13-06-2019, 11:38 door Anoniem
Dit verhaal klopt niet helemaal. Deze man is beboet wegens swearing, niet wegens het onttrekken aan gezichtsherkenning

The guy told them to p*** off and then they gave him the £90 public order fine for swearing

https://www.independent.co.uk/news/uk/crime/facial-recognition-cameras-technology-london-trial-met-police-face-cover-man-fined-a8756936.html

(Sorry had net verkeerde link geplakt)
13-06-2019, 12:49 door Anoniem
Wat als je je hoofd even afschermt door middel van bijvoorbeeld een tas om niet herkenbaar in beeld te komen, valt dat onder dezelfde wet? Is het nog steeds strafbaar?
13-06-2019, 13:38 door Anoniem
Deze wet is het resultaat van het "boerkaverbod" dat begin jaren tien enige ophef gaf, maar veel te ver bleek te gaan en vooral niet tegen boerka’s ingezet kon worden omdat je daar een grondwettelijk beschermde reden hebt (godsdienstvrijheid in het openbaar) om dit verbod te mogen schenden.
Dat boerkaverbod is een mooi voorbeeld van hoe inepte politici het verkeerde probleem ineffectief maar schadelijk aanpakken.

Persoonlijk zou ik het tweeledig aanpakken. Ten eerste, "godsdienstvrijheid in het openbaar" is mischien gewoon niet zo'n goed idee. Hou het allemaal netjes achter de voordeur. Er zijn landen waar dit zo geregeld is. Lijkt me een mooie discussie met wat voorbeelden waard. Ten tweede, het probleem is specifiek een groep mensen die zich willens en wetens, zelfs zo opzichtig mogelijk, buiten onze samenleving plaatsen. Niet alleen met boerkas maar ook met soepjurken. Onder andere zo eisen ze langzamerhand steeds meer openbare ruimte op. Mischien is het helemaal geen goed idee om de islam als godsdienst te erkennen. En daar zijn precedenten voor ook: Zo is scientology hier niet erkend als godsdienst. Gezien de bereidheid van beroepsislamisten om hun favoriete haatobjecten om zeep te helpen is het niet zo'n gek idee om hun clubhuizen te sluiten en hun clubs verbieden, mischien zelfs hun propagandisten wegens haatzaaien te veroordelen. Het OM doet dat met graagte tegen allerlei "outlaw"-motorclubs, waar ook echt niet alle leden van draaideurcriminelen zijn, dus waarom die wel en deze clubjes niet, nou, dat mogen ze wel even uitleggen. Het antwoord is al lang bekend, maar ze mogen het nog even hardop zeggen. Of flink draaien en liegen, wat ze meestal blijken te hebben gedaan.

Dus waarom wel het boerkaverbod en niet clubjes verbieden of gewoon het hele feest achter de voordeur verbergen? Waarom deze ineffectieve symboolpolitiek die juridisch nergens over gaat? Nou, omdat het inderdaad symboolpolitiek is. Ze kunnen net doen of ze wat nuttigs aan het doen zijn, proberen zo de grote boze boeman van de oppositie, de vervelende vent die al die "verkeerde" stemmen van het blebs krijgt, van het lijf te houden danwel tevreden te stellen met een fopspeen, en verder houden ze hun favoriete knuffel-"nobele wilde" uit de wind. Dat is zoals de zittende elite rolt.

Ondertussen is er wel weer een wet op de rol gezet die een willekeurige burger zomaar ineens 415 euro kan kosten. Ik geef minder dan honderd euro uit aan eten per maand, dus reken maar uit wat voor brood op de verkeerde plek een petje dragen mij uit de mond kan stoten. Het geeft mij geen vertrouwen in de politiek.
13-06-2019, 13:45 door Anoniem
De inzet van gezichtsherkenning bij de politie is al langer tijd onderwerp van aandacht, onder meer vanwege de bar slechte resultaten. Maar het is technologie, op televisie werkt het dus we blijven het gewoon gebruiken en foutjes, ach ja iedereen maakt foutjes he meneertje.

Iedereen klaagt dan wel over Amerika, maar daar geldt soms gewoon een verbod voor gezichtsherkenning. En dan met name voor het gebruik van gezichtsherkenning door de politie.

Peter
13-06-2019, 14:07 door Anoniem
Ow die pet is wel erg cool, wat zou er gebeuren als je er wat infrarood, en uv leds in zou stoppen. Minder/niet zichtbaar voor het menselijk oog dat ze aanstaan, maar voor een camera waarschijnlijk erg verstorend.
13-06-2019, 14:50 door Anoniem
Er zit nog een haak aan. De eerste mij bekende berichten waren van 1 februari 2019 (o.a. https://metro.co.uk/2019/02/01/man-fined-refusing-show-face-police-face-recognition-software-8425143/). In de voorafgaande maand was de gemiddelde laagste temperatuur voor Londen -6, en uitgerekend in de wijk 25 t/m 31 januari was ook op diverse dagen de temperatuur overdag onder nul, met een matige tot krachtige noord- en oostenwind (gevoelstemperatuur) (https://www.timeanddate.com/weather/uk/london/historic?month=1&year=2019). En Londen kwam er nog relatief gunstig af in UK (https://www.thesun.co.uk/news/7736600/what-beast-from-east-uk-weather-when-snow/). Dat leidde vrijwel onmiddellijk tot de klacht en dus de test case (waarvan de uitslag mij nog niet bekend is) of je ten dienste van gezichtsherkenning gedwongen kan worden af te zien van gezichtsbedekkende kleding tegen de kou.

En laten we het maar meteen stellen. Kou is ook nog eens subjectief. De vraag is dus ook nog eens of je in de krant wil staan als dat ongevoelige ... over andermans gevoel van kou.
13-06-2019, 15:51 door Reinder
De wetstekst is weer zo vaag. Wat ze wilden zeggen is "Je moet zorgen dat onze camera's je goed kunnen herkennen", maar dat zou natuurlijk op problemen stuiten. Dus is het nu verwoord als "kleding te dragen die het gezicht geheel bedekt of zodanig bedekt dat alleen de ogen onbedekt zijn, dan wel onherkenbaar maakt" waarbij je dan weer allerlei dingen onduidelijk maakt. Een bivakmuts is kleding, maar een integraalhelm, is dat kleding? En een skibril? Mag je nog wel je kraag opzetten, een grote zonnebril opzetten en een gleufhoed dragen?
13-06-2019, 18:52 door Anoniem
Door Anoniem: Ow die pet is wel erg cool, wat zou er gebeuren als je er wat infrarood, en uv leds in zou stoppen. Minder/niet zichtbaar voor het menselijk oog dat ze aanstaan, maar voor een camera waarschijnlijk erg verstorend.

Alleen in het donker verstorend en bij verkeerde afstelling ben je juist beter te herkennen.

Mensen vergeten dat de professionele cameras van spy diensten zoals je dat ook al leert in films (want ergens anders leer ik het niet) veel meer inzetten op hoe iemand loopt. Je kunt dan namelijk van een afstand van 100+ meter een persoon duidelijk herkennen met accuraatheid terwijl dit bij gezichtsherkenning 10 meter moet zijn. De cameras in hoge masten kunnen gebruikt worden om hele pleinen te bewaken. Het is echt moeilijk dit te omzeilen of je moet al met een steen in je schoen gaan lopen zoals Jullian Assange. Gezichtsherkenning is niet de enige manier waarop je herkent wordt. Rotterdam kent een systeem en daar kunnen ze in de hele stad zoeken op 'alle mannen met een rode jas' of 'alle vrouwen met kort haar en een groene rugzak'. Dan heb je in 1 oogopslag alles in beeld wat overal langs is gekomen met die criteria in het gekozen tijdsvak.
13-06-2019, 19:04 door karma4
Criminelen willen niet herkend worden.
Gaan afrekenen met een motorhelm op bivakmuts wordt gezien als een mogelijke overval, met reden.

Als je criminelen wilt helpen moet je bij voorbaat anoniem zijn.
13-06-2019, 22:36 door Anoniem
Door karma4: Criminelen willen niet herkend worden.
Gaan afrekenen met een motorhelm op bivakmuts wordt gezien als een mogelijke overval, met reden.

Als je criminelen wilt helpen moet je bij voorbaat anoniem zijn.
Ik hoop toch wel dat jij dagelijks over straat gaat met een shirt met "karma4" erop en een kopietje identiteitskaart herkenbaar erboven (of eronder, jouw keuze)? Anders ben je anoniem en dus een criminelenhelper.

En vertel eens waar je woont? Dan kunnen we kijken of we je ook echt zo op straat tegen kunnen komen. Want dat moet natuurlijk gecontroleerd worden.
13-06-2019, 23:44 door Anoniem
Het fijne is dat je straks zelfs wettelijk geen ouwe kop meer mag krijgen vanwege de gezichtsherkenning. Ik kijk nu al belangstellend uit hoe ze dat gaan oplossen, want je begint bij mij de jaarringen al te zien. En ik kan me goed voorstellen dat dat heel vervelend is voor de openbare orde. Daarnaast zou ik zelf ook graag weer wat meer op mezelf lijken. Zeker als ik in de spiegel kijk na een nachtje doorzakken. De openbare orde in het algemeen vind ik EEN HEEL GOED ARGUMENT om daar eens wat aan te laten doen. Want dan hoef ik dat natuurlijk ook niet zelf te betalen. Lang leve de openbare orde!
14-06-2019, 09:02 door Anoniem
Door karma4:Dat heeft niets te maken dat ze privacy gelijk stelden aan criminele bedoelingen die foute framing komt van privacyvoorvechters.
(10-06-2019, 14:53 door karma4)

Door karma4:Als je criminelen wilt helpen moet je bij voorbaat anoniem zijn.

I rest my case...
16-06-2019, 12:00 door Anoniem
Boerkas hebben niets met godsdienst te maken, hoogstens door correlatie. Het dragen ervan is door cultuur ingegeven en die cultuur correleert sterk met islam. Islam heeft echter ook sterke correlatie met culturen zonder boerkadragers dus het argument godsdienstvrijheid geldt hier niet.

Daarnaast is artikel 6 van de grondwet zeker geen absoluut recht:
1.
Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
2.
De wet kan ter zake van de uitoefening van dit recht buiten gebouwen en besloten plaatsen regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.

Daarnaast is vrijheid van godsdienst wederkerig: als jij een godsdienst belijdt hoef ik daar geen last van te hebben: ik blijf daar vrij van. Dit betekent dat jij mij niet mag lastig vallen met jouw geloof, direct of indirect
18-06-2019, 17:14 door Anoniem
Is in de UK, dus waar maak je je druk om ? Dan ga je toch niet naar de UK ?
Dat gejank om privacy, maar wel alles, maar dan ook alles op FB, Insta, Twitter, etc knallen, van de eerste boterham in de ochtend tot het toetje bij het avond eten.
20-06-2019, 11:51 door Anoniem
Ten eerste, "godsdienstvrijheid in het openbaar" is mischien gewoon niet zo'n goed idee. Hou het allemaal netjes achter de voordeur.

Je hebt een vreemd idee van vrijheid. Wat boeit het mij nou of iemand een kruisje draagt, een keppeltje of een hoofddoek. Valt allemaal onder die vrijheden. En als ik zonder dergelijke zaken rondloop, laat ik daardan mijn atheisme mee zien, in het openbaar ?
20-06-2019, 11:54 door Anoniem
Is in de UK, dus waar maak je je druk om ? Dan ga je toch niet naar de UK ?

Waarom zou je geen vraag mogen stellen over zoiets. Er gaan zoveel topics hier over zaken buiten Nederland.

Dat gejank om privacy, maar wel alles, maar dan ook alles op FB, Insta, Twitter, etc knallen, van de eerste boterham in de ochtend tot het toetje bij het avond eten.

Ah, sommige mensen gebruiken die diensten, en daarom jankt iedereen. Wat een logica. Het recht op privacy vervalt niet doordat sommige mensen dergelijke diensten gebruiken. En al gebruiken mensen deze wel; dat blijft een keuze die je *zelf* maakt. Alsof je recht op privacy vervalt, wanneer je social media gebruikt.

Laat je je niet een beetje te veel beinvloeden door politici, die dat soort non-argumenten gebruiken om privacy schendende maatregelen te verdedigen ?
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.