Het kabinet komt met een wettelijke regeling voor bulkdatasets die de AIVD en MIVD binnen onderzoeken gebruiken naar landen met een offensief cyberprogramma tegen Nederland of Nederlandse belangen. Daarnaast is het de bedoeling dat de inlichtingendiensten straks meer tijd krijgen voor het beoordelen van bulkdatasets dan nu het geval is. Dat laten minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en minister Ollongren van Defensie weten in een reactie op de beslissing van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) dat vijf bulkdatasets van de diensten moeten worden vernietigd.

De AIVD en MIVD hebben bulkbevoegdheden waardoor ze grote hoeveelheden gegevens kunnen verzamelen van miljoenen mensen, waarvan het overgrote deel gaat over mensen waar de diensten geen onderzoek naar doen of zullen gaan doen. Dat doen de inlichtingendiensten om een klein deel binnen te kunnen halen dat wél relevant is voor een onderzoek. Vervolgens moeten alle gegevens die niet relevant zijn zo snel mogelijk worden vernietigd. De bulkdatasets mogen op dit moment maximaal anderhalf jaar worden bewaard.

"Per direct"

Na een klacht van burgerrechtenbeweging Bits of Freedom oordeelde de CTIVD dat vijf bulkdatasets waar de diensten over beschikken vernietigd moeten worden. "Het kabinet zal deze beslissing dan ook per direct uitvoeren", stellen de ministers in hun reactie aan de Tweede Kamer. Ze merken op dat de te vernietigen bulkdatasets gegevens bevatten voor onderzoeken gericht tegen dreigingen uit het buitenland.

Aanpassing wet

Waar Bits of Freedom stelde dat de beslissing van de CTIVD laat zien dat de geheime diensten zich niet laten begrenzen door regelgeving, stellen de ministers dat de beslissing bevestigt dat de huidige wetgeving tekort schiet voor de omgang met bulkdatasets. Ook wijzen Bruins Slot en Ollongren naar het eindrapport van de Evaluatiecommissie Wiv 2017 (ECW), waarin een nieuw regime voor bulkdata wordt aangeraden. De diensten krijgen dan drie jaar voor het beoordelen van bulkdatasets.

"In de kabinetsreactie op het rapport van de ECW is aangegeven dat de aanbevelingen van de ECW omarmd worden en een start zal worden gemaakt met de wijziging van de Wiv 2017 waarbij de aanbevelingen van de ECW als uitgangspunt worden genomen", laten Ollongren en Bruins Slot weten. Daarnaast ligt op dit moment de Tijdelijke Wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma ter advisering bij de Raad van State.

Deze concept-wet bevat een regeling voor het gebruik van bulkdatasets binnen onderzoek naar landen met een offensief cyberprogramma tegen Nederland of Nederlandse belangen. Vanwege de uitspraak van de CTIVD zeggen de ministers dat het kabinet in een wettelijke regeling "een oplossing" voor de geconstateerde problematiek zal formuleren. Wanneer deze regeling zal verschijnen is nog niet bekend.