Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben nieuwe methodes ontwikkeld voor de detectie van deepfakes. Voor de detectie van deepfakes wordt er nu binnen het NFI gebruikgemaakt van manuele vergelijkingen, zoals inconsistenties in scherpte. Zo zijn soms de tanden vaag en de lippen scherp. Of er wordt gekeken naar kenmerken als moedervlekken en of die altijd wel op dezelfde plek zitten.

De UvA en het NFI hebben nieuwe methodes ontwikkeld die bij de detectie van deepfakes moeten helpen. Eén van de nieuwe methodes is de ‘rolling shutter-methode’. Hierbij wordt gebruikgemaakt van de elektrische netwerkfrequentie om zo de tijd en plaats van de video te achterhalen.

“De elektriciteit uit een stopcontact bij mensen thuis heeft een frequentie van 50 hertz. Die is niet constant en varieert tussen ongeveer tussen de 49.5 en 50.5”, zegt Zeno Geradts, forensisch onderzoeker bij het NFI en bijzonder hoogleraar aan de UvA. "Dit is binnen heel Europa hetzelfde, de elektriciteitsnetwerken zijn namelijk op elkaar aangesloten. Het patroon daarvan genereert een soort tijdlijn: daarmee kunnen we bepalen wanneer een video is opgenomen."

Met Photo Response Non Uniformity (PRNU) is het mogelijk om te bepalen met welke camera de beelden zijn gemaakt. Bij het schijnen van een gelijke hoeveelheid licht op een camerasensor van een specifieke telefoon reageert elke individuele pixel net iets anders. Dat is te gebruik voor de detectie van deepfakes. De pixels geven namelijk een bepaald patroon. Dat patroon is vervolgens te vergelijken met het patroon van de deepfake. Zo is het mogelijk om te achterhalen van welk toestel de beelden afkomstig zijn. >/p>

"Als we weten van welke camera geclaimd wordt dat de beelden afkomstig zijn, kunnen we dat nu dus goed onderzoeken”, stelt Geradts. Voor het spraakdeel van deepfakes is ook een nieuwe methode ontwikkeld. Soms is het te horen dat een stem is nagemaakt, maar dat is nu ook zichtbaar te maken. Volgens het NFI zorgt de combinatie van klassieke methodes en kunstmatige intelligentie voor een goede detectie van deepfakes.

Begin dit jaar kwam het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid met een onderzoek naar deepfakes. Daarin wordt ook de suggestie gedaan om 'het produceren, aanbieden, gebruiken en in bezit hebben van deepfake-technologie te verbieden voor de consumentenmarkt'. Minister Yesilgoz van Justitie en Veiligheid liet eerder deze week weten met belangstelling kennis te hebben genomen van de suggesties van het WODC. Het kabinet komt nog met een reactie op het onderzoek en zal ook op deze suggestie ingaan.