De recordboete van 1,2 miljard euro die Meta van de Ierse privacytoezichthouder kreeg opgelegd is een krachtig signaal dat serieuze schendingen van de AVG ook verregaande gevolgen hebben, zo stelt minister Weerwind voor Rechtsbescherming. De bewindsman is inmiddels bezig met het nieuwe privacyverdrag met de Verenigde Staten, dat de Europese Commissie deze zomer wil aannemen.

In 2020 verklaarde het Europees Hof van Justitie het Privacy Shield-verdrag, dat werd gebruikt voor het uitwisselen van persoonsgegevens met bedrijven in de VS, ongeldig. De bescherming van persoonsgegevens in de VS schiet namelijk ernstig tekort, zo oordeelde het Hof. Om toch persoonsgegevens tussen de EU en VS uit te wisselen zijn er nieuwe afspraken nodig. Om data te kunnen uitwisselen maken Meta en andere bedrijven gebruik van een modelcontract.

De Ierse privacytoezichthouder stelde dat het gebruik van modelcontracten (standard contractual clauses) door Meta niet voldoende bescherming biedt tegen de datasurveillance van Amerikaanse veiligheidsdiensten en dat de gegevensverwerking door Meta weer in lijn moet worden gebracht met de AVG. "Zonder vooruit te willen lopen op de afloop van deze zaak, stel ik vast dat de Ierse toezichthouder deze week een krachtig signaal heeft afgegeven aan organisaties, namelijk dat serieuze schendingen van de AVG ook verregaande consequenties hebben", aldus Weerwind in een brief aan de Tweede Kamer.

Adequaatheidsbesluit

Volgens de minister onderstreept de uitspraak het belang van een goed gegevensbeschermingsraamwerk voor de uitwisseling van persoonsgegevens tussen de EU en VS. De Europese Commissie en VS hebben over een nieuw raamwerk voor de uitwisseling van gegevens onderhandeld. Afgelopen december publiceerde Brussel het concept-adequaatheidsbesluit, waarvan de definitieve versie deze zomer zou moeten worden aangenomen.

Het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB), een orgaan waarin alle nationale privacytoezichthouders uit de Europese Unie samenwerken bij hun toezicht op de AVG, heeft zorgen over het voorstel. Het gaat dan om de rechten van Europeanen, verdere doorgifte van gegevens, de omvang van de uitzonderingen, tijdelijke bulkverzameling van data en het praktisch functioneren van de beroepsmogelijkheden.

"Voor Nederland is het van belang dat het nieuwe adequaatheidsbesluit de toets van het Hof van Justitie kan doorstaan. Daarvoor is vereist dat door de VS wordt voldaan aan alle vereisten die volgen uit de Schrems II-zaak. De inzet van Nederland zal hierop worden gericht", stelt Weerwind. "Op dit moment bestudeer ik daartoe het advies van de EDPB en het concept-adequaatheidsbesluit." Eerder waarschuwde privacyorganisatie noyb dat het nieuwe besluit de toets van Hof niet zal doorstaan.