Door MathFox: Door EersteEnigeEchte M.J. - EEEMJ:
Ik was al aan het wachten totdat iemand "gerechtvaardigd belang" zou noemen. Waarom Arnoud dat als jurist in zijn artikel zelf niet noemde, is me een raadsel.
Beste EEEMJ,
Met alle respect voor jouw lange bijdrage, maar ik denk dat je te ver doordraaft (zelfs naar China) over de grote lijnen, terwijl je niet kijkt naar de praktische afwegingen die burgers en rechters maken waar het gaat over privacy.
Beste MathFox,
Wat ik probeer, is om een verbinding te leggen tussen de concrete, praktische casus en de grote lijnen. De reden waarom ik dat doe, is omdat er bij de afbraak van privacy sprake is van "death by a thousand cuts", dus een opeenvolging van talloze kleine, schijnbaar relatief onschuldige stapjes die elk voor zich vooralsnog niet fataal hoeven te zijn, maar die allemaal bijdragen, vooral ook via gewenning, aan het uiteindelijk zetten dat laatste fatale stapje naar de afschaffing van privacy en vrijheid, en het vestigen van tirannie en structureel machtsmisbruik.
Het lijkt voor de meeste mensen erg moeilijk om te begrijpen wat de consequenties zijn als er niet een streep in het zand wordt gezet en gezegd: "Tot hier en NIET verder, ook niet een klein beetje." Er is een vorm van "appeasement" gaande, die uiteindelijk tot een ramp gaat leiden als men zich niet tijdig bewust wordt van het feit dat de data-graaiers niet bona fide handelen, maar elke keer een stukje meer nemen en zichzelf daarmee ook elke keer een stukje meer macht verwerven. Macht die zij zullen gebruiken zodra ze daarvoor de gelegenheid krijgen - misschien na nog tien of twintig kleine stapjes.
Privacy is geen absoluut grondrecht, maar mag afgewogen worden tegen andere maatschappelijke belangen, zoals misdaadbestrijding.
Ik ben goed op de hoogte van het feit dat privacy geen absoluut grondrecht is. Geen enkel grondrecht is absoluut, zelfs het recht op leven niet. Onder bepaalde omstandigheden mag de politie mensen doodschieten. Het argument dat privacy geen absoluut grondrecht is, wordt echter telkens misbruikt om te doen voorkomen dat privacy niet meer is dan een "belang" zoals alle andere belangen. Er is sprake van een vorm van egoïstisch relativisme. Wat zou jij ervan zeggen als de politie een woning binnenstormt en de onschuldige bewoner in diens slaapkamer doodschiet (zoals in de VS gebeurt), en dan zegt: "Ja maar het recht op leven is geen absoluut grondrecht"?
De Nederlandse rechtspraktijk, in ieder geval in privacy-zaken, laat zien dat rechters de vaagheid van de term "gerechtvaardigd belang" aangrijpen om zeer subjectief om te gaan met hun beoordeling of er voldaan is aan het vereiste van een adequate belangenafweging. Nederlandse rechters beschikken vaak over heel weinig ethische ruggengraat en trekken bij voorkeur juist GEEN streep in het zand, maar bewegen mee met de wensen van vooral machtige partijen in het Nederlandse maatschappelijke landschap.
Ik herinner me, lang geleden, dat ik overwoog lid te worden van een grote studentenvereniging, te weten het "corps" in een Nederlandse universiteitsstad, m.a.w. de universitaire kweekvijver van de zakelijke en bestuurlijke elite. Vooral ook veel rechtenstudenten... Ik werd door een lid van dat studentencorps uitgenodigd om als introducé alvast een paar keer het leven op het corps mee te maken. Tijdens enkele bezoeken nam ik een enorm gebral waar, en omgangsvormen die, laten we zeggen, weinig respectvol waren. "Feuten" (als ik me de term goed herinner, d.w.z. eerstejaars leden) werden vernederd.
Toen ik mijn kennis daarover aansprak, gaf die aan dat ik niet begreep hoe ingewikkeld en veelzijdig de organisatiestructuur van het corps was. Daarom kon ik het waargenomen gedrag volgens hem/haar niet beoordelen, omdat ik de context niet kende waarin dit gebral en die vernedering van eerstejaars leden gebeurde. Dit betoog kwam op mij weinig overtuigend over. Ik sprak degene die mij had geïntroduceerd niet tegen, maar voelde geen aandrang meer om zelf lid te worden van deze "ingewikkelde en veelzijdige organisatie". Want al die ingewikkelde arrangementen en organisatiestructuren konden kennelijk niet voorkomen dat jonge leden op een zeer onfatsoenlijke en voor sommigen zelfs traumatiserende manier werden behandeld.
(Disclaimer: ik heb zelf als eerstejaars student toch wel eens meegedaan aan een ontgroeningstijd, en had daar persoonlijk veel plezier in, omdat ik me zelf fysiek en mentaal goed kon handhaven in bijvoorbeeld zwetende, worstelende menigtes waarin met bier gegooid werd, en dergelijke. Doordat ik eerder al andere dingen had meegemaakt, vond ik dit op zich een makkie, als ik me maar aan de "mores" aanpaste. Dat was op zich een lekker gevoel, om er tussen het gebral gewoon bij te horen en mee te doen. Maar ik zag ondertussen wel hoe andere eerstejaars soms in paniek raakten, en soms zelfs afgevoerd moesten worden. Die aanblik ben ik niet vergeten.)Dit onfatsoen zie ik ook in Nederland als geheel gebeuren, maar dan netjes gekleed en verhuld door allerlei "mooie" retoriek. Dat is ook niet zo verbazend, aangezien het Nederlandse bestuur nog steeds voor het overgrote deel gerecruteerd wordt uit ongeveer diezelfde kweekvijver, die er nu alleen wat geavanceerdere (meer verhulde) manieren op na houdt om nieuwe leden mentaal te onderwerpen aan een netwerk-hiërarchie van opportunistische en, als puntje bij paaltje komt, niet erg humaan ingestelde machthebbers.
En ja, ook Nederlandse rechters komen voor het grootste deel voort uit die kweekvijver. De meesten van hen goochelen graag retorisch met woorden zoals "belangenafweging" en "gerechtvaardigheid" om twee dingen tegelijk te doen: 1. De schijn ophouden dat we in een rechtsstaat leven (dit om het volk rustig te houden), en niet in een staat waar de subjectieve willekeur van machthebbers en rechters regeert; en 2. De wensen van een elite van machthebbers bedienen.
Dus in antwoord op wat jij naar voren brengt, wil ik zeggen: ik denk ethisch, en ik zie dat het Nederlandse en Europese rechtssysteem op het gebied van privacy diep gecorrumpeerd is. Zowel de leiders van overheden als die van grote bedrijven hebben er grote belangen bij om die corruptie voort te zetten. In zo'n gecorrumpeerd systeem wordt een vaag criterium zoals "gerechtvaardigdheid" op grote schaal misbruikt om bijvoorbeeld artikel 8 van het EVRM te omzeilen. Dat komt tot uiting in de manier waarop er wordt gedacht over, en omgegaan met allerlei "kleine", concrete casussen - zoals deze over de privacy van mensen in en rond hun eigen woning.
Voor de vraag "Is het beroep op gerechtvaardigd belang van de verhuurder gegrond?" in een elektrische sloten kwestie, maakt het uit hoe de details er uit zien. Dingen als "Wat wordt er gelogd?", "Wie hebben er toegang tot de log?", "Hoe lang wordt de log bewaard?" en zelfs "Waar wordt de log opgeslagen?" zijn in de belangenafweging tussen verhuurder en huurder van belang. Cameratoezicht mag (onder strenge voorwaarden) ook in algemene ruimten van appartementsgebouwen.
Het is mijn analyse dat een elektronisch slot zonder logging (en natuurlijk ook niet even een server in de VS raadplegen) een te verwaarlozen privacy inbreuk oplevert. De logging van sleutelgebruik is wat mij betreft het privacy-issue.
Je hebt het neem ik aan niet over een stand-alone elektronisch slot van één enkele woning, maar over een met internet verbonden elektronisch slot van de gemeenschappelijke voordeur van een woongebouw met meerdere woningen (waarop een aantal onderling verschillende en identificeerbare virtuele sleutels "passen" - namelijk één voor elke woning).
Als er werkelijk geen logging plaatsvindt, betekent dit dat het elektronische sleutelsysteem niet kan voorzien in de opsporing achteraf van "onbevoegden" die het gebouw met behulp van een ("kopie" van een) niet meer geldige, gehackte, gelekte of "vergeten" digitale sleutel betreden. Er kan dan zelfs niet aan de hand van het systeem bepaald worden met welke virtuele sleutel het misbruik heeft plaatsgevonden, zodra het gaat om een virtuele kopie van een geldige sleutel. Om dat te bepalen, is dan old-school, analoog recherchewerk nodig.
Dit betekent dat je met zo'n systeem wèl een extra risico introduceert, namelijk het risico dat een virtuele sleutel zonder dat de rechtmatige eigenaar het weet, gekopieerd wordt (via een lek of hack op internet), terwijl het systeem dan niet voorziet in de mogelijkheid om zelfs maar achteraf snel te constateren of en zo ja, wanneer dat risico is bewaarheid.
Voor de bewoner van een woning is het heel onaangenaam dat hij of zij nooit meer zeker kan zijn of zijn/haar eigen woning niet "gehackt" is - in ieder geval als diegene zich kwetsbaar voelt. Veel mensen voelen zich kwetsbaar.
Neem als voorbeeld een jonge vrouw die alleen woont, en die NIEMAND een kopie geeft van haar fysieke sleutel, omdat zij geen enkel risico wil lopen dat iemand zonder haar toestemming in haar woning komt. Ik heb zulke jonge vrouwen gekend. Zij hadden goede redenen om die zekerheid te willen, en gingen daar zorgvuldig mee om. Mag een woningcorporatie of -stichting zo'n jonge vrouw haar
voor haarzelf controleerbare(!) veiligheid afnemen, omwille van "meer efficiëntie" of "meer mogelijkheden" voor de corporatie?
Je komt dan echt aan iemands geestelijke en uiteindelijk ook lichamelijke integriteit. Dat moet je niet willen.
M.J.