image

Deens ministerie voor Digitalisering vervangt Microsoft door Linux en LibreOffice

dinsdag 10 juni 2025, 14:35 door Redactie, 46 reacties

Het Deense ministerie voor Digitalisering gaat Windows en Microsoft Office 365 vervangen door Linux en LibreOffice. Dat heeft de Deense minister Caroline Stage voor Digitalisering in een interview met Politiken laten weten. Volgende maand zal de helft van het aantal medewerkers van het departement op systemen werken waarop Linux en LibreOffice draaien. Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.

De minister merkt op dat ze graag zelf ook gaat kijken hoe Linux en LibreOffice in de praktijk werken. Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft. "Maar ik zie geen reden waarom het niet zou moeten werken. Er zijn tal van mensen die LibreOffice gebruiken", merkt ze op. "Dus het zou moeten werken." De minister komt binnenkort met haar nieuwe digitaliseringsstrategie. Die moet volgens Stage als een blauwdruk voor het beschermen van de digitale toekomst van Denemarken gaan dienen.

Reacties (46)
Gisteren, 14:42 door Anoniem
Ik hoop dat de test gaat werken.
Een mooie boost voor linux gebruikers en wellicht dat meer overheden dit voorbeeld gaan volgen.
Gisteren, 14:46 door Anoniem
Ik ben eruit.... ik ga naar Denemarken verhuizen :)

Dit vind ik nou echt een top ontwikkeling.
Gisteren, 14:50 door Anoniem
Zo zo... Wat nu als het ze gaat lukken?
Gisteren, 14:56 door Anoniem
Goed werk die Denen.
Gisteren, 14:57 door Anoniem
Mooi zo, een doener een plaats van een navelstaarder, daar zouden we er meer van moeten hebben,
als het niet werkt kun je altijd terug, als je het niet probeert weet je het niet.
Gisteren, 14:58 door Anoniem
Kijk. Denemarken kan het wel, en Nederland niet, lol!
Maarja, Nederland heeft dan ook iets met steekpenningen.
Gisteren, 15:10 door Anoniem
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.
Gisteren, 15:49 door Anoniem
Even afgezien van het digi-drammen: goed bezig!
En in Nederland maar zeuren dat 'het niet kan'.
Gisteren, 16:15 door Anoniem
Door Anoniem: Ik ben eruit.... ik ga naar Denemarken verhuizen :)

Dit vind ik nou echt een top ontwikkeling.

Of naar Afrika: https://nieuwspaal.nl/mbuba-stam-al-volledig-gestopt-met-diensten-van-google-microsoft-en-amazon/
Gisteren, 16:34 door Anoniem
Door Anoniem: Even afgezien van het digi-drammen: goed bezig!
En in Nederland maar zeuren dat 'het niet kan'.

Of het wel of niet kan zal gaan blijken. De techniek is 1 punt. Er is ongetwijfeld een berg features die niet aanwezig zijn in LibreOffice, en de vraag is of die onmisbaar zijn.
De gebruikersacceptatie is een tweede factor. Mensen vinden veranderen moeilijk, en daardoor is de kans groot dat iedereen beren op de weg gaat zien, of anderszins tegenwerken.

Ik ben heel benieuwd hoe het loopt en allemaal gaat lukken. In ieder geval is de kans groot dat mensen buiten Denemarken er een hoop van gaan leren.
Gisteren, 16:50 door Anoniem
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.
Gisteren, 17:07 door Anoniem
Door Anoniem: Goed werk die Denen.

Dat gaat niet werken... Want als het mocht lukken valt de VS groenland binnen en is Denemarken in oorlog.. En aangezien Rutte ons verkoopt aan de Amerikanen is Denemarken end-of-life.

Er is geen enkele reden dat het niet zou werken hoor, geloof mij, wanneer je met Android (linux) of met Apple (bsd) kunt werken, kun je ook met Linux werken.
Ik heb nog nooit een gebruiker (lees ambtenaar) gehoord dat hij niet zo'n glimmende macbook wilde hebben omdat er een vorm van posix op draait en hij/zij er niet mee kan werken...
Alle argumenten zijn FUD op basis van pepernoten uit de VS.. En daar zijn ze erg goed in... Daar is Novell aan ten onder gegaan, IBM is er goed op gegaan, totdat het door Microsoft tegen hen gebruikt werd en later ook tegen linux, met 'get the facts'.. waar ze Windows 2003 op een Xeon PC en Linux op een IBM mainframe zeecontainer met elkaar vergelijkten.

resultaat is dat er een bias ontstaat voor marketing producten ten opzichte van producten die kwalititatief beter zijn omdat beslissers en inkoopafdelingen dat kopen wat de golfbaan managers kennen via marketing.. Hence, daarom hebben we Windows, Oracle, Apple..
Gisteren, 17:10 door Anoniem
Gelijk even de windows licentie inleveren als er nieuwe laptops worden gekocht: https://fsfe.org/news/2025/news-20250529-01.nl.html
Gisteren, 17:21 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.
Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Wow. MS producten gebruiksvriendelijk noemen...je moet maar durven. De werkelijkheid is dat MS een bij mekaar geraapt zooitje is waar de onkunde van af spat. Het relateren van fontgrootte aan pixels is natuurlijk al van de zotte maar vrijwel alle producten zijn overgenomen/gekocht en houtje touwtje geintegreerd. Met allerlei verwarrende bedieningselemenen als gevolg.
Het is niet voor niets dat het internet bezaaid is met allerlei elementaire "how to" MS vragen.
Gisteren, 17:58 door Anoniem

De gebruikersacceptatie is een tweede factor. Mensen vinden veranderen moeilijk, en daardoor is de kans groot dat iedereen beren op de weg gaat zien, of anderszins tegenwerken.

Dit lijkt mij de 1e en belangrijkste factor. Als de gebruikers volharden in "er valt niet mee te werken" zal
men toch weer terugkeren naar Microsoft.
Of ze moeten "het gezeur" van die gebruikers jarenlang negeren en geen uitzonderingen
toestaan voor de hoge heren. Ik geef ze niet veel kans.
Gisteren, 18:19 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Als ik zoiets lees, dan vraag ik me altijd af hoe we zoveel jaren (decennia, eeuwen) zonder die integratie met teams, exchange en sharepoint hebben kunnen overleven.
Wat hebben we als Nederlanders verleerd, dat we er zo verslaafd aan zijn?

Misschien toch maar een aantal pensionado's inhuren om alles weer MS-vrij op de rails te zetten.
Dat hebben ze ooit al eens gedaan. Blijkbaar zijn ze weer nodig om het nog een keer te doen, als de huidige generaties het niet meer voor elkaar krijgen.
Gisteren, 18:19 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Sharepoint en Teams kunnen vervangen worden door nextcloud maar er zijn meer alternatieven. Geldt ook voor de mail.
Zie ook Eurostack https://euro-stack.eu/
Gisteren, 18:21 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.
Teams draait ook native op Linux en toegang tot Exchange en sharepoint is ook geen enkel probleem. Dat is het punt niet. Men wilt in zijn geheel van bigtech uit Amerika af.
Gisteren, 18:48 door Anoniem
Door Anoniem: Kijk. Denemarken kan het wel, en Nederland niet, lol!
Maarja, Nederland heeft dan ook iets met steekpenningen.


De BV Nederland heeft sterk neoliberale cultuur, "the Dutch are a nation of undertakers" (toegeschreven aan Joop den Uyl)

Werken een krappe 900.000 mensen voor de overheid in Denemarken.

Hoe gaan ze dat doen? Dual boot lijkt me voor de overgangstijd toch zeker noodzakelijk om kinderziektes op te sporen, maar niet alle dienstverlening meteen onmogelijk wordt.

Ik kijk uit naar het tijdspad, uitvoeringsplan en eerste evaluatie! Kijken hoe ze dit gaan verwezenlijken, en welke eventuele fouten en problemen naar boven komen, dit om van te leren voor anderen die overwegen over te stappen.

(Ik hoop niet dat ze zoiets als Magister in het onderwijs hebben, dat hier tot 2014 met MS silverlight werkte)
Gisteren, 19:32 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Voor Sharepoint en voor Teams zijn er wel alternatieven, maar de betere zitten allemaal buiten de EU. Dan schiet je er niet heel veel mee op. Ik ken overigens geen enkel enterprise product dat integreert met LibreOffice terwijl menig organisatie wel afhankelijk is van een aantal MS Office integraties. Daarnaast wordt er hier in de discussies nooit gekeken naar de beheersystemen die ook in de beurt moeten komen van systemen zoals AD/EntraID en Intune.
Gisteren, 19:43 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem: Even afgezien van het digi-drammen: goed bezig!
En in Nederland maar zeuren dat 'het niet kan'.

Of het wel of niet kan zal gaan blijken. De techniek is 1 punt. Er is ongetwijfeld een berg features die niet aanwezig zijn in LibreOffice, en de vraag is of die onmisbaar zijn.
Bedenk dat overheidsorganisaties, bedrijven, letterlijk alles, al prima konden functioneren voordat er zelfs maar een tekstverwerker of spreadsheet bestond. Ik zeg niet dat we daarnaar terug moeten, maar ga niet doen alsof een organisatie alleen maar kan vastlopen als er door een verandering mogelijkheden verdwijnen die best handig waren.

De gebruikersacceptatie is een tweede factor. Mensen vinden veranderen moeilijk, en daardoor is de kans groot dat iedereen beren op de weg gaat zien, of anderszins tegenwerken.
Op de een of andere manier wordt dat argument nooit gebruikt als Microsoft iets verandert. De introductie van de ribbon in MS Office bijvoorbeeld was heftig ingrijpend; ik heb destijds ladingen zeer vaardige gebruikers van IT (mezelf inbegrepen) hevig zien worstelen met die verandering, het was knap hinderlijk hoe je niet meer kon vinden waarvan je altijd prima had geweten waar het zat. En hoe Windows zelf eruit ziet is inmiddels ook wezenlijk anders dan toen het nog XP of 2000 was.

Die beren op de weg zijn er gewoon doorgedrukt, mensen slikten dat en ze leerden ermee omgaan. Maar o wee als je overstapt op open source, dan kunnen precies dat soort beren op de weg opeens showstoppers zijn, en dan kan je het niet maken om mensen daarmee op te zadelen.

Vraag je eens af waarom. Daar wordt overduidelijk met twee maten gemeten: als Microsoft het zelf doet kan alles, als het Microsoft benadeelt kan de gebruiker het opeens niet bolwerken. Zou die beeldvorming misschien van Microsoft zelf afkomstig zijn?

Ik heb het trouwens het volgende meegemaakt. Ooit was WordPerfect de meest gebruikte tekstverwerker, en Microsoft heeft met Word die markt weten te veroveren. Ik werkte bij een bedrijf dat voornamelijk administratief van aard was met ik schat toen zo'n 500-600 werknemers. Dat bedrijf stapte over van WordPerfect op Word. Word kon toen geen WordPerfect-documenten importeren. Als je een WordPerfect-document opende kreeg je nog wel de leesbare tekst te zien, maar die was ingebed in binaire troep die je handmatig moest verwijderen, en al je opmaak en vormgeving was gewoon weg, dat moest je helemaal opnieuw opzetten. En aangezien het niet anders was deden medewerkers dat dan maar, met het nodige gemopper. Maar weet je wat? Op het grote geheel was het productiviteitsverlies daarvan geen kritische factor, dat bedrijf draaide prima door en we worstelden ons er wel doorheen. Het bedrijf bleef prima winst maken, klanten liepen niet weg, uiteindelijk was het niet meer dan een ergernis die na verloop van tijd vanzelf achter de rug raakte.

Als mensen het aanpassingsvermogen hebben om dergelijke veranderingen te bolwerken, zou deze verandering dan echt te hoog gegrepen zijn? Gekanker zal er echt wel zijn, maar mensen kunnen en doen ondertussen een hoop, en de ergernis over een verandering zakt vanzelf na verloop van tijd weer af.

Management moet dergelijke frustraties en ergernissen niet ontkennen, maar mijn grote bezwaar hier is hoe het als kleinigheid wordt behandeld als het de richting volgt die Microsoft aangeeft en als iets heel ernstigs en heftigs als het niet die richting volgt. Is Microsoft overal de baas of zo? Werken we allemaal voor Microsoft?
Gisteren, 19:48 door A.P. Molenaar
Kijk eens aan... dát is nu wat je noemt Vikingen mentaliteit.
De Denen hebben nog steeds Noormannenbloed: DOEN, i.p.v. gaan jeremiëren "dat kan niet, want ..... (heleboel puntjes)" zoals in 'Microsoftie' Nederland.

Ik wens ze héél veel succes.
Gisteren, 21:01 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Ik vermoed dat de Denen met de Groenlandse administratie (slechts 13.000 ambtenaren) gaan proefdraaien met dit transitieproject.

Je weet maar nooit, met Trumps begerige ogen gericht op Groenland, en US big tech en cloudservers.

(Er wonen overigens zo'n 150 Amerikaanse onderzoekers-defensiepersoneel op Groenland)
Gisteren, 21:15 door Anoniem
Goed initiatief van die Denen, die digitale voorsprong zet ze weer op de kaart, hopelijk volgen andere Noord-Europese landen() dat voorbeeld snel.
Libre office is juist een verlossing, het communiceert veel beter met andere systemen, en het gebruikt standaard het opendocument formaat, dat in DK het voorgeschreven formaat is als ik me dat goed herinner,
Ook voor teams en sharepoint zijn er goede alternatieven, die tevens veel minder opdringerig zijn. Nextcloud talk werd al genoemd. DNS/DHCP/LDAP werkt onder Linux altijd al beter, dus dat komt wel goed.
Maar zoals anderen ook al opmerken zal er ook betrokkenheid van de eindgebruikers nodig nodig zijn, net als op dit forum zullen er op het departement van mevr Stage ook eenkennige gebruikers zijn. Ik wens ze veel succes !
Gisteren, 22:25 door Anoniem
Hoewel ik behoudend ben ten opzichte van het vaak gesuggereerde gemak van Linux voor de gewone gebruikers, denk ik dat dit voor bedrijven niet zo problematisch hoeft te zijn. Bovendien hebben ze dan veel meer keuze omdat veel software gratis is. Bevalt Libre Office niet dan probeer je wat anders of gebruik je bijvoorbeeld Scribus om maar wat te noemen.
Gisteren, 22:26 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem: Kijk. Denemarken kan het wel, en Nederland niet, lol!
Maarja, Nederland heeft dan ook iets met steekpenningen.


De BV Nederland heeft sterk neoliberale cultuur, "the Dutch are a nation of undertakers" (toegeschreven aan Joop den Uyl)

Werken een krappe 900.000 mensen voor de overheid in Denemarken.

Hoe gaan ze dat doen? Dual boot lijkt me voor de overgangstijd toch zeker noodzakelijk om kinderziektes op te sporen, maar niet alle dienstverlening meteen onmogelijk wordt.

Ik kijk uit naar het tijdspad, uitvoeringsplan en eerste evaluatie! Kijken hoe ze dit gaan verwezenlijken, en welke eventuele fouten en problemen naar boven komen, dit om van te leren voor anderen die overwegen over te stappen.

(Ik hoop niet dat ze zoiets als Magister in het onderwijs hebben, dat hier tot 2014 met MS silverlight werkte)

"Dat wij Nederlanders een land van doodgravers (begrafenisondernemers) zijn".
Wow, die had ik gemist (indetijd). Die Joop toch. Hij had wel humor.


In het artikel staat:
"Volgende maand zal de helft van het aantal medewerkers van het departement op systemen werken waarop Linux en LibreOffice draaien."

Dus geen dual boot. Gewoon de helft van de machines van een ander OS en office-pakket voorzien.

Ik ben wel benieuwd wat haar communicatie-adviseur in zijn/haar samenvatting allemaal aan belangrijke mitsen-en-maren weggelaten heeft, om tot deze one-liner te komen voor het nieuws.
Of haar personeel schrijft alleen maar beleidstukken om elkaar bezig te houden.
Gisteren, 22:36 door Anoniem
Helemaal top van de Denen! Ze grijpen de stier bij de horens.
Gisteren, 22:41 door Anoniem
Ik ben een tevreden gebruiker en fan van LibreOffice. Maar ik heb bij samenwerking met collega's die met Microsoft Office werken, soms problemen gehad met de uitwisseling van werkdocumenten.
Gisteren, 23:37 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Als ik zoiets lees, dan vraag ik me altijd af hoe we zoveel jaren (decennia, eeuwen) zonder die integratie met teams, exchange en sharepoint hebben kunnen overleven.
Wat hebben we als Nederlanders verleerd, dat we er zo verslaafd aan zijn?

Misschien toch maar een aantal pensionado's inhuren om alles weer MS-vrij op de rails te zetten.
Dat hebben ze ooit al eens gedaan. Blijkbaar zijn ze weer nodig om het nog een keer te doen, als de huidige generaties het niet meer voor elkaar krijgen.
Ik ben beschikbaar gratis ook nog!
Gisteren, 23:40 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.

Voor Sharepoint en voor Teams zijn er wel alternatieven, maar de betere zitten allemaal buiten de EU. Dan schiet je er niet heel veel mee op. Ik ken overigens geen enkel enterprise product dat integreert met LibreOffice terwijl menig organisatie wel afhankelijk is van een aantal MS Office integraties. Daarnaast wordt er hier in de discussies nooit gekeken naar de beheersystemen die ook in de beurt moeten komen van systemen zoals AD/EntraID en Intune.
IPA Satellite (theforeman) KVM etc zijn superieur.
Vandaag, 04:44 door Anoniem
Door Anoniem: Ik vermoed dat de Denen met de Groenlandse administratie (slechts 13.000 ambtenaren) gaan proefdraaien met dit transitieproject.
Misschien moet je dan even tot je laten doordringen dat het het ministerie voor digitalisering zelf is dat Linux en LibreOffice gaat gebruiken, en dat dat ministerie niet gevestigd is in Groenland maar in Kopenhagen.
Vandaag, 06:26 door Anoniem
Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.
Vandaag, 07:21 door Anoniem
Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.
Vandaag, 10:38 door Anoniem
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.
Als je niet van microsft afhankelijk wil zijn kan dat gewoon, voor alle functies zijn hierboven al alternatieven genoemd. De it-ers zullen even out of the box moeten denken, en weer open standaarden gaan gebruiken: documenten sla je op in odf, mail verstuur je via smtp en ontvang je via imap, enzovoorts, er is niets op de wereld waar microsoft een alleenrecht op heeft.
Vandaag, 10:44 door Anoniem
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.
Als dat zo is, des te meer reden om dat monopolie te doorbreken, ook in het belang van de staatsveiligheid. De meerkosten daarvan moeten dan ook onder ons toch al verhoogde defensiebudget vallen. Dus dat hoeft het probleem niet zijn.
Vandaag, 10:49 door Anoniem
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.
Ik werk in de IT, als zzp-er, voor kleine bedrijven, die geen of weinig microsoft software gebruiken, en daar heel blij mee zijn; veel minder beperkingen, veel meer mogelijkheden.
Vandaag, 11:54 door Anoniem
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.

Dat noemen ze een migratie traject.
Dat elke zoveel jaren ook plaats vindt als MS weer een keer een nieuwe versie uitrolt die "veel" afwijkt van wat de gebruikers gewend zijn. Niets nieuws onder de zon.

En de IT afdeling behoort al kennis en ervaring te hebben met linux, ed. En anders maken ze die zich echt wel snel eigen.Daar zijn het ITers voor.
Zo heb ik (als ITer) me ook meermaals OS-en en software eigen gemaakt, omdat de werkgever een ander route in sloeg.
Dat zijn de krenten in de pap. Iets nieuws leren en ermee mogen spelen in de baas zijn tijd.

Novell naar Citrix naar Microsoft. Daar kan Linux dan ook nog wel een keer bij.
Graag zelfs. Voor een deel van de servers gebruiken we het zelfs al.
Vandaag, 11:59 door Anoniem
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.

Klopt volledig, ik probeer ook altijd enige nuance aan te brengen in het commentaar (mijn reactie was dat überhaupt de tijdlijn onrealistisch was en dat er zo niet een een-op-een vervanger is van Exchange, Sharepoint, Teams).

Maar dan wordt je direct gebagatelliseerd met links naar EuroStack of andere 'initiatieven'. Niets inhoudelijks over migratie mogelijkheden, performance / compliance garanties of adoptie. De hele eindgebruiker wordt maar even buiten de discussie gelaten...

Ik ben al 25 jaar druk met Exchange migraties... Het is een hele kunst om duizenden mailboxen te hosten, zorgen dat het altijd beschikbaar / compliant is en de adoptie van bijvoorbeeld enkel al een nieuwe Outlook versie. Dat alleen is al maanden werk binnen een gemiddelde organisatie met eindgebruikers die klaarstaan met hooivorken en fakkels omdat er een knop in Outlook verplaatst is....

Iedereen in de IT weet dat verandering de grootste uitdaging is van IT. Maar hier doet men maar alsof het zo eenvoudig is... Allemaal mensen die het wel beter weten maar die zo te lezen nog nooit een migratie project gedraaid hebben.

Dit populistische geschreeuw verbagitaliseerd het probleem. En dat is niet goed want dan kom je nooit tot een echte oplossing. Maar goed, dit is het internet... Het bestaat tegenwoordig voornamelijk uit populistisch geschreeuw.
Vandaag, 12:15 door A.P. Molenaar - Bijgewerkt: Vandaag, 12:15
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.

Oef, even een beetje het vuurtje opstoken hoor want een belangrijke vraag in de reacties tot nu mis ik.

Ter inleiding m.b.t. de twee geciteerde reactie hierboven:

...klinkt als een verslaving van de ICT-sector aan dienstverlening m.b.v. Microsoft. Of is dát onrealistich, onmogelijk en onvoorstelbaar?

Ik zit te wachten op de vraag of de ICT sector wel bereid is deze revolutie in spé te willen ondersteunen want het vergt een ontzettende ommekeer in de expertise en huidige vakbekwaamheid toegespitst en geprojecteerd naar de dienstverlening vanuit Microsoft producten. En als ik dan deze weerstand lees - hoewel ik niet veronderstel dat die tekenend is voor de gehele ICT vakgroep - heb ik er mijn twijfels over of de ICT vakgroep deze introspectieve vraag wel wil beantwoorden.

Wie?
Vandaag, 12:25 door walmare
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.

Nee hoor. Ik heb het gedaan. Iedereen over. Al in 2014. Later ook de boekhouding ivm webbased oplossing. 90% besparing op de kosten. Je kletst dus. Ik was daar MSCE en RHCE en weet waar ik het over heb. Grootste probleem was; de directie moet overtuigd zijn en echt gekwalificeerd personeel. Wij hadden veel windows terminal servers en allemaal weggedaan. De Microsoft boetes waren hoger dan de investering. Daarom tip. Koppel de linux werkplekken niet aan AD/DNS/DHCP anders betaal je Microsoft cal's voor elke Linux werkplek, ook als ze via het internet inloggen. Neem IPA https://www.freeipa.org/ en Satellite -> upfront https://theforeman.org/ en vervang MSSQL door Postgres https://www.postgresql.org/ met heel veel fantastische webbased tools en natuurlijk KVM als virtualisatie en ook hier zo veel tools waaronder https://okd.io/ en https://cockpit-project.org/ of https://www.proxmox.com/en/ en talloze monitoring systemen waaronder https://checkmk.com/ waar MS kwa mogelijkheden en kosten een puntje aan kan zuigen. De top commerciële backup leveranciers ondersteunen allemaal Linux. Ik zelf gebruik duplicity (standaard in distro en veel gebruikt door ISP) in mijn eigen scripts. Kijk ook even naar https://www.open-scap.org/ want Nessus is echt niet nodig net als antivirus (leuke besparing). Mail servers te kust en te keur. Mijn favorieten zijn https://www.dovecot.org/ en https://www.cyrusimap.org/ en https://www.open-xchange.com/ Je kan dit natuurlijk ook in de cloud afnemen bij een grote Europese cloud of in Zwitserland (https://proton.me/). IK zou het bijna vergeten. Voor helpdesk zijn er ook veel oplossingen. Ik gebruik https://otrs.com/ maar als je liever dure servicenow wilt dat werkt natuurlijk ook, integreert met checkmk.
Er zijn diverse opensource ERP oplossingen. Ik noem toch ook even https://www.openproject.org/ voor MSproject vervanging en https://www.odoo.com/nl_NL/app/crm omdat ik een fan ben van Kanban tools zie: https://opensource.com/alternatives/trello
Omdat Linux != windows en een andere manier van werken is (webbased) check dan ook https://www.mediawiki.org/wiki/MediaWiki en [/url] https://www.dokuwiki.org/nl:dokuwiki voor als file based genoeg is (heeft ook zijn voordelen). [/url] en https://about.gitlab.com/.
Alles natuurlijk gemanaged incl endpoints met Ansible https://docs.ansible.com/ansible/latest/index.html
Happy hacking! proud to be Microsoft free
Vandaag, 12:31 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.

Klopt volledig, ik probeer ook altijd enige nuance aan te brengen in het commentaar (mijn reactie was dat überhaupt de tijdlijn onrealistisch was en dat er zo niet een een-op-een vervanger is van Exchange, Sharepoint, Teams).

Maar dan wordt je direct gebagatelliseerd met links naar EuroStack of andere 'initiatieven'. Niets inhoudelijks over migratie mogelijkheden, performance / compliance garanties of adoptie. De hele eindgebruiker wordt maar even buiten de discussie gelaten...

Ik ben al 25 jaar druk met Exchange migraties... Het is een hele kunst om duizenden mailboxen te hosten, zorgen dat het altijd beschikbaar / compliant is en de adoptie van bijvoorbeeld enkel al een nieuwe Outlook versie. Dat alleen is al maanden werk binnen een gemiddelde organisatie met eindgebruikers die klaarstaan met hooivorken en fakkels omdat er een knop in Outlook verplaatst is....

Iedereen in de IT weet dat verandering de grootste uitdaging is van IT. Maar hier doet men maar alsof het zo eenvoudig is... Allemaal mensen die het wel beter weten maar die zo te lezen nog nooit een migratie project gedraaid hebben.

Dit populistische geschreeuw verbagitaliseerd het probleem. En dat is niet goed want dan kom je nooit tot een echte oplossing. Maar goed, dit is het internet... Het bestaat tegenwoordig voornamelijk uit populistisch geschreeuw.
Nu noem je wat; Exchange. Dat kost een enorme berg tijd. Niet te vergelijken met de alternatieven. Ik heb ze allebei beheerd en van alles meegemaakt. Van corrupte database tot aan het bewust uitzetten door Microsoft omdat de limiet was bereikt. Wij moesten maar een enterprise licentie aanschaffen. Dan de problemen als je verschillende versies mixt met verschillende talen in Outlook. Het werkt gewoon niet! Toen wist ik dat nooit weer en ben toen overgestapt. M.a.w Exchange is niet representatief!
Vandaag, 12:36 door Anoniem
Door A.P. Molenaar:
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.

Oef, even een beetje het vuurtje opstoken hoor want een belangrijke vraag in de reacties tot nu mis ik.

Ter inleiding m.b.t. de twee geciteerde reactie hierboven:

...klinkt als een verslaving van de ICT-sector aan dienstverlening m.b.v. Microsoft. Of is dát onrealistich, onmogelijk en onvoorstelbaar?

Ik zit te wachten op de vraag of de ICT sector wel bereid is deze revolutie in spé te willen ondersteunen want het vergt een ontzettende ommekeer in de expertise en huidige vakbekwaamheid toegespitst en geprojecteerd naar de dienstverlening vanuit Microsoft producten. En als ik dan deze weerstand lees - hoewel ik niet veronderstel dat die tekenend is voor de gehele ICT vakgroep - heb ik er mijn twijfels over of de ICT vakgroep deze introspectieve vraag wel wil beantwoorden.

Wie?

Hier! werk ook in de it en ben vooral van de niet-microsoft oplossingen. Als ik dan met andere IT-ers overleg en vertel dat het bedrijf via een nederlandse provider mailt, kijken ze me verbaasd aan: "niet via 365, dat kan toch niet?", jawel en het werkt net zo goed, zo niet beter, dan volgt er soms een hele discussie, over allerlei verbonden producten, die dus ook overbodig zijn, ik hou het netjes, maar ze zijn natuurlijk afgestompt en kunnen alleen meer in oplossingen van 1 leverancier denken.

Zelfs een kwaliteitsmanager, die ik uitlegde dat alle gegevens in een nederlands datacenter opgeslagen werd zei: "maar ergens in het proces moeten! we deze data naar microsoft aanleveren, anders kan ik niet mijn security-tool erop loslaten"
Dat is toch te gek om los te lopen, fix die tool !!

Daar begint het: gehersenspoelde it-ers, dat is het eerste obstakel.
Vandaag, 12:39 door Anoniem
Door A.P. Molenaar:
Door Anoniem: Ik heb het gevoel dat degene die reageren, niet in de ict werken. Software omzetten, ict personeel opleiden, overige personeel opleiden, externe leveranciers die moeten dit ondersteunen. Totaal onrealistisch en de kosten zijn echt hoger.
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.

Oef, even een beetje het vuurtje opstoken hoor want een belangrijke vraag in de reacties tot nu mis ik.

Ter inleiding m.b.t. de twee geciteerde reactie hierboven:

...klinkt als een verslaving van de ICT-sector aan dienstverlening m.b.v. Microsoft. Of is dát onrealistich, onmogelijk en onvoorstelbaar?

Ik zit te wachten op de vraag of de ICT sector wel bereid is deze revolutie in spé te willen ondersteunen want het vergt een ontzettende ommekeer in de expertise en huidige vakbekwaamheid toegespitst en geprojecteerd naar de dienstverlening vanuit Microsoft producten. En als ik dan deze weerstand lees - hoewel ik niet veronderstel dat die tekenend is voor de gehele ICT vakgroep - heb ik er mijn twijfels over of de ICT vakgroep deze introspectieve vraag wel wil beantwoorden.

Wie?
Klopt, je moet ook niet bij de Capgemini's Fujitsu's OGD'en en Proximussen zijn. Die willen niet want die zitten vast aan de tools rond Microsoft en Azure. Het beste is een lokaal Linux only bedrijf die geen MS doet anders gaat alle aandacht naar de laatste toe ivm de problemen.
Vandaag, 14:42 door Anoniem
Door Anoniem: Klinkt geweldig maar dat gaat ze nooit lukken. Het is bijna onmogelijk op een aantal vlakken niet afhankelijk te zijn van Microsoft. Dat is een utopie.
Voor al diegene die constant roepen 'Het kan niet' wil ik graag het onderstaande delen.

https://www.techzine.nl/nieuws/infrastructure/559302/lidl-eigenaar-bouwt-duits-datacenter-van-200mw/
Overigens staat er ook een heel stuk over deze topman in het AD.

Ook zijn er nog andere producten die in Europa gemaakt worden die echt onze aandacht verdienen; Proxmox, NextCloud, Grommunio,.....

En dat, Het kan niet, wordt nu eens tijd dat we uit een ander vaatje gaan tappen want, Het kan namelijk wel, en dat geldt niet alleen voor de ICT zoals de praktijk ons leert.
Vandaag, 15:23 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Als de uitrol voorspoedig gaat zal het gehele ministerie in de komende herfst "Microsoftvrij" zijn.
Dat is sneller dan van Microsoft naar nieuwe Microsoft migratie.
Ze benadrukt dat als de overstap niet werkt het ministerie zal teruggaan naar Microsoft.
Ze zal ongetwijfeld een telefoontje van de Trump administration krijgen.
Fantastisch initiatief maar laat het niet stuklopen op het default bestandsformat. Verander de sjablonen als dat niet werkt.
Ze had het beter niet kunnen zeggen ivm intimidatie van het oligopolie netwerk.

Inderdaad, dit is volledig onrealistisch alleen al qua tijdlijn...
Daarbij zetten ze zich volledig vast als het misloopt, ik zie de Microsoft vertegenwoordiger al in zijn handen wrijven...
Dit lijkt me dan ook enkel een populistisch stukje politiek zonder enig realistisch plan.

Laten we ook eerlijk zijn, het besturingssysteem en de documentverwerker is hier het probleem helemaal niet... Het zijn de back-end cloud diensten zoals Exchange, Sharepoint en Teams waar geen vervanging voor is. En dan bedoel ik een vervanging die integreert met andere diensten waarbij ze ook nog eens een gebruiksvriendelijk geheel vormt.
Gewoon werkende voort open europese alternatieven zoeken en testen, ondertussen waar nodig weer gewoon vergaderen en papieren briefjes rondsturen. Iedereen die goed meedoet promoveren en het leger eindeloze tegenstribbelaars de laan uitsturen. Ruimt lekker op.
Vandaag, 16:19 door Anoniem
Goed om te lezen. De beste man zal dan wel in zijn risico analyse mee nemen dat hoe meer gebruikers van Linux gaan komen hoe meer dit aangevallen gaat worden. Hier zal hij er ook achter komen dat ook Linux vol gaten zit. Helaas wordt dit steeds vaker bewezen. Er is geen veilig OS en ook het door sommige zo op handen gedragen Linux/Unix niet. En ja er is een community waarop vertrouwd kan worden, maar wil je afhankelijk zijn van een community? Ook daar worden prioriteiten gesteld en het kan zomaar gebeuren dat net dat voor jou ene cruciale lek ineens niet opgelost wordt. Er is ook niemand die verantwoordelijk kan houden. Hoe slecht Microsoft ook is, je kunt deze toch wel verantwoordelijk houden voor bepaalde zaken. Een community niet. Als overheid had je dit zelf in handen moeten hebben, maar helaas elk goed bedrijf wordt aan een Amerikaanse organisatie verkocht en nu moet alles scratch af opgebouwd worden.
Reageren
Ondersteunde bbcodes
Bold: [b]bold text[/b]
Italic: [i]italic text[/i]
Underline: [u]underlined text[/u]
Quote: [quote]quoted text[/quote]
URL: [url]https://www.security.nl[/url]
Config: [config]config text[/config]
Code: [code]code text[/code]

Je bent niet en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.