image

Hoogleraar: openbare ruimte verandert in gecontroleerd surveillancelandschap

vrijdag 1 augustus 2025, 14:23 door Redactie, 16 reacties

De openbare ruimte verandert in toenemende mate in een gecontroleerd surveillancelandschap, waar voortdurend wordt gekeken wie afwijkt van de norm, zo stelt hoogleraar en filosoof Marc Schuilenburg. "En wie afwijkt, wordt al snel als verdacht gezien. Daarmee wordt de publieke ruimte gereduceerd van verscheidenheid tot uitzondering", laat hij in een interview met De Groene Amsterdammer weten.

In het interview spreekt Schuilenburg over de deurbelcamera die steeds verder oprukt in Nederland en als symbool kan worden gezien van een samenleving waarin steeds vaker controle en veiligheid leidend zijn. Volgens de hoogleraar nemen mensen een deurbelcamera om zichzelf gerust te stellen. "De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."

Schuilenberg, hoogleraar Digital Surveillance aan Erasmus School of Law, legt uit hoe de deurbelcamera ook een controlemiddel is. Hij noemt het 'domestic surveillance', niet door de overheid, maar door burgers zelf. De deurbelcamera gaat volgens de hoogleraar niet over het bang zijn voor inbrekers, maar het verlangen naar zekerheid en controle over de directe omgeving. "Het is niet zozeer dat we onveilig zijn, maar dat we ons zo voelen. En dus grijpen we naar middelen die houvast lijken te bieden."

De komst van de deurbelcamera zorgt er volgens Schuilenberg voor dat de openbare ruimte steeds meer in een gecontroleerd surveillancelandschap verandert waarbij wordt gekeken wie van de norm afwijkt, en mensen die afwijken worden snel als verdacht gezien. "Dit soort technologieën breiden het toezicht in de openbare ruimte uit, vaak zonder dat we dat zelf nog bewust doorhebben. Het gevolg is dat die publieke ruimte steeds minder publiek wordt."

Omvang en diepgang surveillance

Schuilenberg stelde eerder in zijn rede, met de titel 'Making Surveillance Public', dat surveillance door ontwikkelingen zoals digitalisering, softening en normalisering is uitgegroeid tot ongekende proporties. "Van het massaal verzamelen van data in de gezondheidszorg tot het diep doordringen in het privéleven van burgers met surveillanceproducten, die niet als zodanig meer worden herkend omdat zij een onderdeel zijn geworden van het dagelijkse leven."

De hoogleraar vindt dat bij de ontwikkeling van nieuwe technologie in de ontwerp- en ontwikkelfase al rekening moet worden gehouden met dat wat de samenleving belangrijk vindt, zoals privacy, transparantie en accountability. Daarnaast pleit hij tegenover De Groene Amsterdammer voor persoonlijke bewustwording. "We moeten surveillance opnieuw definiëren, niet alleen als iets van Big Brother en iets wat in China gebeurt, maar als iets wat ook in onze alledaagse keuzes zit."

Reacties (16)
Gisteren, 14:35 door Anoniem
"De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."
Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.
Gisteren, 14:35 door Anoniem
Heel goed gezegd!!
Gisteren, 14:56 door Anoniem
Hier in Oosten begint het ook steeds gestoorder te worden.
Zie nu om de paar huizen dat men met webcams de voordeur of auto in de gaten houdt.
Onderweg naar de supermarkt wordt ik inmiddels door zeven verschillende wijkbewoners vastgelegd en voor onbekende tijd bewaard, erg vervelend.

Kijk voor de grap 's avonds eens met de camera van je telefoon door de straat, en tel de infrarood lampjes maar.
Je krijgt bijna zin om een veels te sterke laser te kopen en overal de CCDs uit te branden.
Gisteren, 15:07 door Proton
Moesten die borden "Whats app toezicht" op eigen grond geplaatst worden, of zette de Gemeente die op verzoek neer?
Gisteren, 15:51 door Anoniem
Door Anoniem: Hier in Oosten begint het ook steeds gestoorder te worden.
Zie nu om de paar huizen dat men met webcams de voordeur of auto in de gaten houdt.
Onderweg naar de supermarkt wordt ik inmiddels door zeven verschillende wijkbewoners vastgelegd en voor onbekende tijd bewaard, erg vervelend.

Kijk voor de grap 's avonds eens met de camera van je telefoon door de straat, en tel de infrarood lampjes maar.
Je krijgt bijna zin om een veels te sterke laser te kopen en overal de CCDs uit te branden.
Het is de overheid die zich heeft teruggetrokken zodat er onvoldoende politie aanwezig is.
In mijn stad zijn in het afgelopen kalenderjaar 100 auto's in de fik gestoken door gestoorde jongelui.

Daarom staan er camera's in onze buurten.
Gisteren, 17:14 door Anoniem
Door Anoniem:
"De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."
Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.

Net vandaag gelezen: Het aantal woninginbraken is gedaald tot een historisch dieptepunt.
Dus om nou om die reden zo'n camera aan te schaffen.....
Gisteren, 17:16 door Anoniem
Zij die niet vatten, dat het enige doel van digitalisering, de globale digitale gevangenis is, verdienen het eindlot.
Gisteren, 17:17 door Anoniem
Kijk voor de grap 's avonds eens met de camera van je telefoon door de straat, en tel de infrarood lampjes maar.
Je krijgt bijna zin om een veels te sterke laser te kopen en overal de CCDs uit te branden.

Het is de overheid die zich heeft teruggetrokken zodat er onvoldoende politie aanwezig is.
In mijn stad zijn in het afgelopen kalenderjaar 100 auto's in de fik gestoken door gestoorde jongelui.

Daarom staan er camera's in onze buurten.[/quote]
Die jongeren zijn niet gek en weten ook dat die camera's er hangen, dus dragen ze hoodies en gezichtbedekking etc.
Schijnveiligheid.
Gisteren, 17:59 door Anoniem
De komst van de deurbelcamera zorgt er volgens Schuilenberg voor dat de openbare ruimte steeds meer in een gecontroleerd surveillancelandschap verandert waarbij wordt gekeken wie van de norm afwijkt, en mensen die afwijken worden snel als verdacht gezien.

Wat een onzin. Ten eerste is er niet een enkele eigenaar van de camera's. Om beelden te kunnen zien en matchen, moet er dus om gevraagd worden. Dat is geen surveillance. Ten tweede zitten de eigenaren echt niet 24/7 naar die beelden te kijken. Sterker nog, dat doen ze alleen als er wordt aangebeld. Ten derde is het juist andersom: Pas als er iets verdachts heeft plaatsgevonden, kun je op de camerabeelden gaan kijken of er iets afwijkends is te zien.

De hetze tegen deurbelcamera's is toch vooral terug te voeren op de angst van de tegenstanders. Meneer Schuilenburg is daar eentje van. Dat hij het daarmee tot hoogleraar heeft weten te schoppen, is dan weer iets, waar ik me ernstig zorgen over maak.
Gisteren, 18:33 door Anoniem
Door Anoniem:
"De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."
Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.
Dat soort veiligheidsmaatregelen kunnen ook zonder andermans privacy te schenden.
Gisteren, 18:38 door Anoniem
Door Anoniem:
"De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."
Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.

Filosoferen en theoretiseren kunnen vrijwel nooit zonder elkaar want beiden overlappen elkaar grotendeels, uitgezonderd de methodologie.
Gisteren, 18:52 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
"De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."
Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.

Net vandaag gelezen: Het aantal woninginbraken is gedaald tot een historisch dieptepunt.
Dus om nou om die reden zo'n camera aan te schaffen.....

Je conclusie betreft dezelfde blinde vlek als dat het plaatsen van verkeerlichten op kruisingen geen zijn heeft omdat het aantal dodelijke ongelukken op kruisingen is afgenomen, terwijl nu juist die verkeerlichten ervoor zorgen dat het aantal dodelijke ongelukken op kruisingen afneemt.

(Ach feitelijk heeft het weinig zin om telkens weer met dat soort vergelijkingen aan te komen want - sorry hoor - mensen met jouw gedachtenwereld snappen/zien dergelijk verbanden persistent niet.)
Gisteren, 18:56 door Anoniem
Door Anoniem:
"De paradox is: het leidt niet tot meer rust, maar juist tot constante alertheid. Mensen met zo’n bel staan permanent “aan” omdat ze elk signaal van de deurbel volgen. Het creëert onzekerheid in plaats van zekerheid."
Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.

En de rest van de tijd kijk je continue naar al die camerabeelden?
Ik neem aan dt de inbraakpging niet via de voordeur plaatsvond, maar via....? En dat daar ook camera's hangen.

Een simpele rekensom:
Hoeveel tijd ben je kwijt aan het continue je omgeving monitoren op iets verdachts. (A)
En hoe vaak is ook iets aan de hand geweest. (B)

(1 - B/A) is het tijdsdeel dat je je tijd verdoet.
Als dat resultaat bijna 1 is, dan wordt het tijd om te verhuizen naar een veiligere buurt of een veiliger land.
Gisteren, 19:48 door Anoniem
Door Anoniem: Totdat iemand in je huis probeert in te breken natuurlijk, zoals bij mij gebeurd is.
Deze filosoof is vooral een theorist die de praktijk niet lijkt te kennen.
Dan is een beveiligingscamera binnenshuis (i.p.v. buiten-camera) toch dé oplossing?!
Gisteren, 20:24 door Anoniem
Ja, het moet niet gekker worden denk je soms nog wel eens. Het lijkt makkelijker maar er is niet altijd goed over nagedacht.

Even een kees voor de lees: Ik zag vandaag wat nieuws op Amazon. Er zou vandaag een pakketje komen. Joepie want het blijft steeds dat gevoel geven dat je je eigen kerstman kunt spelen. Kadootje onderweg. Ik ververs de pagina en krijg ineens een mooi kaartje waarop ik die gozer kan volgen in de buurt. Die mijn kadootje gaat brengen. Handig! Hij is er bijna! Het was zo handig, dat ik al een fooitje had klaargelegd. Doe ik normaal nooit bij Amazon.

Affijn, ik zie die gozer door de buurt gaan. Ondertussen denk ik, het is niet de bestelwagen waar de tracker in zit maar zijn telefoon. Want hij komt ook op plekken die autovrij zijn. Dan zie ik hem wel erg lang stoppen overal. Terwijl er staat dat hij nog maar vier pakketjes moet doen. En dan vroeg naar huis kan. Hij blijft maar plakken overal. Ook om de hoek hier. En dan ga je toch denken, ik loop er wel even uit en neem het daar wel aan. Maar ja, technieut, ik hou er niet van om broedende kippen te storen, en wacht geduldig op mijn beurt.

Uiteindelijk zie ik hem de straat inlopen. Dus ik zwaai de deur open, en zeg, ik zag je al lopen op het kaartje van Amazon. Nu kennen we elkaar, hij is van de telefoonwinkel in de buurt. Dus ik zei, het leek er wel op dat je veel vriendinnen hebt in de buurt. Voor de gein dan hoor. We kennen elkaar. Van uit de buurt.

Hij was er toch wat ongemakkelijk mee. Het leek erop dat hij zelf niet wist dat ik al twee uur op 5 meter nauwkeurig zat te volgen wat hij allemaal aan het uitvreten was. En ik vroeg me af, als groot privacy liefhebber en vragensteller, moet ik dat allemaal wel zo gedetailleerd weten? Gaat me dat eigenlijk wel wat aan? Ik heb de hele dag om op mijn zelfbetaalde kerstkadootje te wachten. Daarnaast een hele aardige gozer, maar ik hoef toch niet elke 10 seconden ververst te weten waar hij zit? Dat kan hij bij mij toch ook niet? Wat trouwens ook hier in de buurt geldt. Over iedereen wordt natuurlijk geluld, maar helemaal zeker weet je het nooit. Dat is prettig. En houdt iedereen ook fijn discreet. Goeiemorgen buurman, lekker weertje hè?

Dat kaartje voegt eigenlijk niks toe, maar breekt wat af. Na aflevering verween kort daarna het kaartje wel van de pagina, maar toen was die gozer al weg. Dus die kan dan weer denken dat ik heel de middag nog zit te kijken naar wat hij allemaal doet. Als je te veel weet, ga daar nog maar eens discreet mee om. Het blijft beter om enkel te weten wat je moet weten. Meer niet.
Gisteren, 21:53 door Anoniem
2024: case voor de lees +1
Wat doet zijn werkgever de hele dag, staren naar dat scherm, waar zijn mannen zijn? Bewegingen door AI laten analyseren, die van Palentir bijvoorbeeld?

Het is oorlog, en niemand die het daar oprecht over durft te hebben.
Reageren
Ondersteunde bbcodes
Bold: [b]bold text[/b]
Italic: [i]italic text[/i]
Underline: [u]underlined text[/u]
Quote: [quote]quoted text[/quote]
URL: [url]https://www.security.nl[/url]
Config: [config]config text[/config]
Code: [code]code text[/code]

Je bent niet en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.