image

Juridische vraag: van wie is onder werktijd gemaakte tool?

woensdag 29 september 2010, 11:21 door Arnoud Engelfriet, 33 reacties

Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"De wet op internet".

Arnoud is van alle markten thuis, maar vindt vooral in technische / hacking vragen een uitdaging. Vragen over licenties worden niet behandeld, aangezien die geen raakvlak met beveiliging hebben. De Juridische vraag is een rubriek op Security.nl, waar wetgeving en security centraal staan. Elk kwartaal kiest Arnoud de meest creatieve vraag, die dan zijn boek zal ontvangen.

Vraag: Ik ben in dienst als security-specialist bij een groot IT-bedrijf. Omdat het wat rustiger was op de afdeling, heb ik een tooltje gebouwd waarmee ik een aantal security-gerelateerde zaken kan controleren op pc's van medewerkers. Dit tooltje blijkt erg populair bij collega's, en ik overweeg nu om het commercieel uit te gaan brengen. Maar kan dat eigenlijk wel? Heb ik toestemming nodig van mijn werkgever om dat te doen?

Antwoord: Het auteursrecht op werken die je als onderdeel van je werk maakt, valt toe aan de werkgever (art. 7 Auteurswet). Het maakt niet uit of je specifiek opdracht hebt gekregen om dat werk te maken: de vraag is of het "onderdeel van de werkzaamheden" was. Ga je op eigen initiatief een tool maken die je eigen werk ondersteunt, dan valt het auteursrecht daarop al heel snel toe aan je werkgever.

Een veel gehoord misverstand is dat een werk van jezelf is als je het buiten diensttijd maakt of als je geen bedrijfseigendommen (zoals computers) gebruikt. Dat is echt niet relevant. Als je in het weekend op je eigen PC het rapport maakt dat eigenlijk vrijdag ingeleverd had moeten worden, en het vanaf je eigen Gmail-account verstuurt, dan is dat nog steeds gewoon een rapport van de zaak en niet van jou persoonlijk. Net zo voor software. Het maakt dus niet uit wanneer je het maakt en wiens apparatuur je gebruikt: het gaat erom of dit redelijkerwijs als deel van je werk gezien mocht worden.

Een security-tool maken lijkt me zonder twijfel deel van het werk van een security-specialist. Ik ben er dus zeker van (nou ja, zo zeker als je kunt zijn in het recht) dat de werkgever het auteursrecht op die tool heeft.

Als de vraagsteller nu secretaresse op de afdeling debiteuren/crediteuren was en dán een wachtwoordtool had gemaakt, dan had het misschien anders gelegen. Het is niet aannemelijk dat het de taak is van een secretaresse om wachtwoordtools te maken, dus er valt redelijkerwijs te twisten over waar het auteursrecht ligt.

Je kunt dus maar het beste expliciete afspraken maken met je werkgever als je aan software gaat werken die raakt aan je normale werk. Denk daarbij ook aan het mogelijk gebruiken van bedrijfsgeheime informatie bij het ontwerp van je tool of het schenden van een relatie- of concurrentiebeding als je de tool vervolgens verkoopt aan concurrenten van de werkgever.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".

Reacties (33)
29-09-2010, 11:26 door Mysterio
Lijkt me logisch. Oh, dus de dingen die ik hier zeg zijn ook van de werkgever? Soort van? Dan maar niet in boekvorm uitbrengen.

Een ex collega van mijn had een eigen softwareontwikkelbedrijfje en maakte software onder werktijd hier om vervolgens te verkopen, aan onder andere ons. Omdat het niet veel geld koste maakte het destijds niemand echt wat uit, behalve toen hij ook dingen ging ontwikkelen die niet voor ons bedoeld waren.
29-09-2010, 11:49 door Anoniem
Da's dan heel simpel, je schrijft het thuis overnieuw.
Is even wat werk, maar als de broncode anders is, dan lijkt het mij geen issue meer...
29-09-2010, 12:07 door [Account Verwijderd]
[Verwijderd]
29-09-2010, 12:17 door Anoniem
Door Anoniem: Da's dan heel simpel, je schrijft het thuis overnieuw.
Is even wat werk, maar als de broncode anders is, dan lijkt het mij geen issue meer...

Even beter het artikel lezen :

Een veel gehoord misverstand is dat een werk van jezelf is als je het buiten diensttijd maakt of als je geen bedrijfseigendommen (zoals computers) gebruikt. Dat is echt niet relevant.

Opnieuw coderen van de software lost het probleem niet op, eigendomsrecht berust nog steeds bij de werkgever. Enkel goede afspraken met de werkgever kunnen soelaas bieden.
29-09-2010, 12:26 door DeliciouslyImperfect
Door Anoniem: Da's dan heel simpel, je schrijft het thuis overnieuw.
Is even wat werk, maar als de broncode anders is, dan lijkt het mij geen issue meer...

Dan heb je het verhaal niet goed gelezen:

Als je in het weekend op je eigen PC het rapport maakt dat eigenlijk vrijdag ingeleverd had moeten worden, en het vanaf je eigen Gmail-account verstuurt, dan is dat nog steeds gewoon een rapport van de zaak en niet van jou persoonlijk. Net zo voor software. Het maakt dus niet uit wanneer je het maakt en wiens apparatuur je gebruikt: het gaat erom of dit redelijkerwijs als deel van je werk gezien mocht worden.
29-09-2010, 12:42 door Anoniem
Vind ik een beetje vreemde gang van zaken, als programmeur zou je op die manier namelijk nooit zelf op eigen initiatief thuis software kunnen bouwen omdat het dan altijd onder auteursrecht valt van je werkgever, want je bent nu eenmaal programmeur van beroep. Ik betwijfel of dit verhaal steekhoudend is, mij lijkt het een beetje kort door de bocht beredeneerd.
29-09-2010, 12:52 door Wim ten Brink
Laten we de zaak eens complexer maken. Stel, je bent een congierge op een lagere school en tijdens de rustige momenten (hebben ze die?) zit je op je eigen laptop een tooltje te schrijven voor eigen gebruik. Dat is dus wel op je werk, tijdens werktijd. Het hoort alleen niet tot je functie, dus ben je zelf de eigenaar. Toch?
29-09-2010, 13:01 door Preddie
Veelal staat dit ook in het contract of arbeidvoorwaarde. Je kunt er natuurlijk altijd voor kiezen om open kaart te spelen met je werkgever en hem afstand te laten doen van de auteursrechten, laat dit goed op papier vastleggen en doe dit alleen als je een goede band heb met je werkgever en als je er bijna zeker van bent dat jou de mogelijkheid wil geven deze tool uit te brengen.
29-09-2010, 13:02 door Anoniem
En wat nu als je naast je werkzaamheden voor een bedrijf ook werkzaam bent als ZZP'er. Valt de tool (die je thuis maakt) dan onder het auteursrecht van je werkgever?
29-09-2010, 13:05 door Anoniem
En hoe zit dat bij inhuur/detachering?

Liggen de auteursrechten dan bij mijn werkgever OF bij de klant waar ik de tool voor ontwikkel?
29-09-2010, 13:34 door eMilt
Net als Anoniem@12:42 vind ik dat Arnoud een beetje kort door de bocht gaat. Als ik een rapport voor mijn werk thuis afmaak op mijn eigen computer dat ligt het auteursrecht nog steeds bij mijn werkgever. Dat zal iedereen wel begrijpen en is ook logisch omdat het maken van dit rapport onderdeel is van mijn werk en in opdracht van mijn werkgever. Ik krijg wellicht zelfs nog betaald voor het overwerk.

Echter, vind ik niet dat je dit kan vergelijken met software die je thuis maakt die je niet in opdracht van je werkgever maakt. Als een professionele fotograaf in het weekend foto's maakt van zijn kinderen maakt dan behoort volgens deze beredenering het auteursrecht bij zijn werkgever? Mag een baker nog wel in het weekend een taart voor zichzelf of een kennis/familielid bakken? Dat je daarbij kennis gebruikt die je in je dagelijkse werk op doet lijkt me logisch. Dat is nauwelijks te voorkomen. Als je daarbij echter bedrijfsgeheime informatie (bijvoorbeeld een recept) gebruikt dan is het inderdaad weer wat anders.

Arnoud, is hier jurisprudentie van of is dit jouw interpretatie van de wet. Ik wil niet jouw vakkennis in twijfel trekken maar zou het dan ook wel eens onderbouwd willen zien met een uitspraak.
29-09-2010, 15:05 door Anoniem

Een security-tool maken lijkt me zonder twijfel deel van het werk van een security-specialist. Ik ben er dus zeker van (nou ja, zo zeker als je kunt zijn in het recht) dat de werkgever het auteursrecht op die tool heeft.

Mijns insziens (en ik ben niet de enige, blijkens bovenstaande reacties) neem je zo het dienstverband wel erg ruim:
Een security-tool maken kan wel dienst uitmaken van het werk van een security-specialist. Vraag is of het maken van deze security-tool onder het dienstverband valt. Afgaande op het verhaal, lijkt dit wel zo, maar om dit nu voor alle werkzaamheden op te vatten..

Artikel 7 van de auteurswet:
Indien de arbeid, in dienst van een ander verricht, bestaat in het vervaardigen van bepaalde werken van letterkunde, wetenschap of kunst, dan wordt, tenzij tusschen partijen anders is overeengekomen, als de maker van die werken aangemerkt degene, in wiens dienst de werken zijn vervaardigd.

Als je dus in je vrije tijd een tool schrijft, die je ook voor je werk zou kunnen gebruiken, dan betekent dit toch niet automatisch dat je die tool in dienst van je werkgever maakt?
Vaak echter, staan er in contracten wel clausules betreffende werkzaamheden buiten werk, die overeenkomen met werkzaamheden binnen het werk. Ben geen jurist, maar ik doel op de bepaling dat in mijn contract dat ik, simpel geformuleerd, niet zonder toestemming freelance voor anderen mag gaan doen wat ik nu betaald doe.
29-09-2010, 17:31 door Arnoud Engelfriet
Dank iedereen voor de reacties. Ik reageer in één keer op alle vragen, excuses voor het niet bij naam noemen van iedereen.

als programmeur zou je op die manier namelijk nooit zelf op eigen initiatief thuis software kunnen bouwen omdat het dan altijd onder auteursrecht valt van je werkgever
Inderdaad, dat is dan ook niet de bedoeling. Het gaat erom wat voor soort software je bouwt en wat het soort software is dat je voor je werk bouwt. Stel je bent webontwikkelaar en je bouwt/configureert CMS'en voor klanten. Als je dan op zaterdag het CMS van een kennis gaat configureren of uitbreiden, dan is dat al heel snel van je werkgever. Een extensie voor het CMS Joomla is dat denk ik ook wel. Een Linux-kernelpatch absoluut niet.

Stel, je bent een congierge op een lagere school en tijdens de rustige momenten (hebben ze die?) zit je op je eigen laptop een tooltje te schrijven voor eigen gebruik. Dat is dus wel op je werk, tijdens werktijd. Het hoort alleen niet tot je functie, dus ben je zelf de eigenaar. Toch?
Dat klopt. Het kan wellicht wel leiden tot disciplinaire maatregelen omdat je niet werkt onder werktijd, maar dat hangt er vanaf hoe rustig de rustige momenten zijn. Een nachtportier die een roman schrijft ipv de ronde te doen kan worden ontslagen, maar de roman is van hemzelf.

En wat nu als je naast je werkzaamheden voor een bedrijf ook werkzaam bent als ZZP'er. Valt de tool (die je thuis maakt) dan onder het auteursrecht van je werkgever?
Dan moet je altijd afspraken maken om discussie en claims te voorkomen. Ik zie dit zo vaak fout gaan.

Als een professionele fotograaf in het weekend foto's maakt van zijn kinderen maakt dan behoort volgens deze beredenering het auteursrecht bij zijn werkgever?
Ja, dat kan. Het hangt een beetje af van het soort foto's, maar een sportfotograaf die op zaterdag zijn zoon bij het voetballen fotografeert gaat echt in een groot grijs gebied zitten.

Als je dus in je vrije tijd een tool schrijft, die je ook voor je werk zou kunnen gebruiken, dan betekent dit toch niet automatisch dat je die tool in dienst van je werkgever maakt?
Waarschijnlijk niet, maar je komt ook hier in een grijs gebied terecht.

Als je diezelfde tool onder werktijd zou hebben geschreven, zou je dan zeggen dat hij wel van je werkgever is? Want dan is ie ook van de werkgever als je hem thuis gemaakt hebt.
29-09-2010, 17:51 door Maki
Door eMilt: Arnoud, is hier jurisprudentie van of is dit jouw interpretatie van de wet. Ik wil niet jouw vakkennis in twijfel trekken maar zou het dan ook wel eens onderbouwd willen zien met een uitspraak.
Ik sluit mij bij deze vraag aan.
Ik vind het onzin dat software niet van jezelf zou zijn zelfs al zou het tot de zelfde categorie behoren als die waar je normale werkzaamheden toe behoren.

Dat is hetzelfde als zeggen dat een auto-importeur niet zelf een auto kan kopen, want dan is die auto van zijn baas. Onzin.
29-09-2010, 17:54 door spatieman
zo wordt dus veel werk van software schrijvers kapot gemaakt die thuis op hun eigen machine dingen gaan maken, omdat de werkgever dan zegt, is van ons..

bwhe, ben blij dat ik freelance software schrijver ben.....
29-09-2010, 18:53 door Arnoud Engelfriet
Dat is hetzelfde als zeggen dat een auto-importeur niet zelf een auto kan kopen, want dan is die auto van zijn baas. Onzin.
Die vergelijking is onzinnig omdat er geen wettelijke regel is die iets zegt over je auto. Er is wel het al aangehaalde artikel 7 Auteurswet: "Indien de arbeid, in dienst van een ander verricht, bestaat in het vervaardigen van bepaalde werken..."

Ik wil dus allereerst nog een keer benadrukken dat het níet gaat over de vraag of je iets onder werktijd maakt of op je eigen PC. Dus:
* Software is niet van je werkgever omdat je toevallig programmeur bent
* Software is niet van jezelf omdat je deze thuis maakt of op zondag programmeert

Het gaat erom of het deel is van je werk, oftewel of het tot je functie behoorde. Dat lijkt me ook niet meer dan logisch. Stel je werkt aan een stuk software maar het is 5 over 5 voordat het af is: dan is het gewoon van je werkgever. Neem je de software mee naar huis (op je privé-USB-stick) en maak je het zondag af, dan is het ook van je werkgever. Idem als je de software volledig schrijft op die zondag. Dat is toch precies hetzelfde? Het is deel van je werk die software te maken, het wanneer en hoe doet er niet toe.

Als je nu volledig op eigen initiatief en buiten je taakomschrijving software maakt, ja dan wordt het anders.

Ik citeer [url=http://books.google.nl/books?id=A2PsFeRCHB0C&lpg=PP1&ots=STe294szRd&dq=spoor%20verkade%20visser&pg=PA42#v=onepage&q=bestaande%20in%20het%20vervaardigen&f=false]het juridische standaardwerk Auteursrecht[/url], pagina 42 en verder:
Dit betekent dat aan art. 7 slechts onderworpen kunnen zijn werken, die gemaakt zijn overeenkomst de taakomschrijving van de werknemer. ... Het is auteursrechtelijk voorts irrelevant of de werknemer, uit verveling of uit gedrevenheid, deze werken tijdens zijn arbeidsuren maakt: eventuele schending van arbeidsrechtelijke inspanningsverplichtingen maakt de werkgever nog niet tot maker en auteursrechthebbende.
en verderop op p.44:
(de auteurswet) veronderstelt dat de werkgever binnen het raam van de arbeidsverhouding tot het maken van 'bepaalde werken' opdracht heeft gegeven en heeft kunnen geven...
Dat gaat echter niet zo ver dat elk werk expliciet benoemd moet zijn. Een beroepsfotograaf bij een persbureau krijgt opdracht om nieuwsfoto's te maken, en daarmee is elke nieuwsfoto die hij maakt, van zijn werkgever. Dat valt binnen het raam van de arbeidsverhouding. Er hoeft niet gezegd te worden "maak jij even een foto van dat relletje op de Dam" bij wijze van spreken. Maar bij een bruiloftsfoto lijken de rechten me toe te vallen aan de fotograaf zelf, want dat valt buiten zijn taakomschrijving. Zou de directeur hebben gezegd "ga vanavond naar die bruiloft en maak foto's", dan zijn de auteursrechten wel van het persbureau.

Een oude principiële zaak is HR 19 januari 1951, NJ 1952, 37 (In de Amsterdamse Jordaan). Daarin kreeg een werknemer (directiesecretaris) het verzoek om een boek te schrijven. Volstrekt niet zijn werk, maar hij deed het toch en de werkgever had daarop het auteursrecht. Ook al was het niet zijn normale werk - door het verzoek werd het deel van het werk.

In [url=http://jure.nl/BD5822]deze zaak[/url] had een ambtenaar software gemaakt, gedeeltelijk onder werktijd en gedeeltelijk in eigen tijd: "X geeft aan dat hij bij het ontwikkelen van bovengenoemde en ook andere producten gebruik maakt van een door hem zelf, in zijn vrije tijd, ontwikkelde broncode." Maar door het mixen van eigen en werkgeverscode kwamen de resultaten toch aan de werkgever toe. (Hier speelde wel een uitgebreid arbeidsconflict mee.)
29-09-2010, 19:40 door Necrowizard
Daarom als je iets thuis maakt ook gewoon een licentie systeem erbij stoppen (Is ff 1 keer een generieke dll schrijven ofzo), die af en toe checkt of de applicatie nog wel gebruikt mag worden. Kan je baas ook niet zomaar jou programma toe eisen.

Trouwens, als je baas zomaar programma's op gaat eisen die je thuis hebt gemaakt, zou ik ook bv gewoon 100 uur extra loon opeisen; als je het programma blijkbaar voor je werk hebt gemaakt, moet hij je ook je gemaakte uren uitbetalen lijkt mij...
29-09-2010, 20:43 door Maki
Door Arnoud Engelfriet:
Dat is hetzelfde als zeggen dat een auto-importeur niet zelf een auto kan kopen, want dan is die auto van zijn baas. Onzin.
Die vergelijking is onzinnig omdat er geen wettelijke regel is die iets zegt over je auto. Er is wel het al aangehaalde artikel 7 Auteurswet: "Indien de arbeid, in dienst van een ander verricht, bestaat in het vervaardigen van bepaalde werken..."

Ik wil dus allereerst nog een keer benadrukken dat het níet gaat over de vraag of je iets onder werktijd maakt of op je eigen PC. Dus:
* Software is niet van je werkgever omdat je toevallig programmeur bent
* Software is niet van jezelf omdat je deze thuis maakt of op zondag programmeert

Het gaat erom of het deel is van je werk, oftewel of het tot je functie behoorde. Dat lijkt me ook niet meer dan logisch. Stel je werkt aan een stuk software maar het is 5 over 5 voordat het af is: dan is het gewoon van je werkgever. Neem je de software mee naar huis (op je privé-USB-stick) en maak je het zondag af, dan is het ook van je werkgever. Idem als je de software volledig schrijft op die zondag. Dat is toch precies hetzelfde? Het is deel van je werk die software te maken, het wanneer en hoe doet er niet toe.

Als je nu volledig op eigen initiatief en buiten je taakomschrijving software maakt, ja dan wordt het anders.

Ik citeer [url=http://books.google.nl/books?id=A2PsFeRCHB0C&lpg=PP1&ots=STe294szRd&dq=spoor%20verkade%20visser&pg=PA42#v=onepage&q=bestaande%20in%20het%20vervaardigen&f=false]het juridische standaardwerk Auteursrecht[/url], pagina 42 en verder:
Dit betekent dat aan art. 7 slechts onderworpen kunnen zijn werken, die gemaakt zijn overeenkomst de taakomschrijving van de werknemer. ... Het is auteursrechtelijk voorts irrelevant of de werknemer, uit verveling of uit gedrevenheid, deze werken tijdens zijn arbeidsuren maakt: eventuele schending van arbeidsrechtelijke inspanningsverplichtingen maakt de werkgever nog niet tot maker en auteursrechthebbende.
en verderop op p.44:
(de auteurswet) veronderstelt dat de werkgever binnen het raam van de arbeidsverhouding tot het maken van 'bepaalde werken' opdracht heeft gegeven en heeft kunnen geven...
Dat gaat echter niet zo ver dat elk werk expliciet benoemd moet zijn. Een beroepsfotograaf bij een persbureau krijgt opdracht om nieuwsfoto's te maken, en daarmee is elke nieuwsfoto die hij maakt, van zijn werkgever. Dat valt binnen het raam van de arbeidsverhouding. Er hoeft niet gezegd te worden "maak jij even een foto van dat relletje op de Dam" bij wijze van spreken. Maar bij een bruiloftsfoto lijken de rechten me toe te vallen aan de fotograaf zelf, want dat valt buiten zijn taakomschrijving. Zou de directeur hebben gezegd "ga vanavond naar die bruiloft en maak foto's", dan zijn de auteursrechten wel van het persbureau.

Een oude principiële zaak is HR 19 januari 1951, NJ 1952, 37 (In de Amsterdamse Jordaan). Daarin kreeg een werknemer (directiesecretaris) het verzoek om een boek te schrijven. Volstrekt niet zijn werk, maar hij deed het toch en de werkgever had daarop het auteursrecht. Ook al was het niet zijn normale werk - door het verzoek werd het deel van het werk.

In [url=http://jure.nl/BD5822]deze zaak[/url] had een ambtenaar software gemaakt, gedeeltelijk onder werktijd en gedeeltelijk in eigen tijd: "X geeft aan dat hij bij het ontwikkelen van bovengenoemde en ook andere producten gebruik maakt van een door hem zelf, in zijn vrije tijd, ontwikkelde broncode." Maar door het mixen van eigen en werkgeverscode kwamen de resultaten toch aan de werkgever toe. (Hier speelde wel een uitgebreid arbeidsconflict mee.)

[/quote]De vergelijking lijkt mij zo onzinnig als de manier waarop bij deze vraagstelling met de feiten omgegaan word. Het is toch de auto-importeur zijn taakomschrijving om autos te importeren voor zijn werk? Dus als hij een auto importeerd voor zichzelf zou de werkgever zich dan niet de auto toe mogen eigenen om dan alsnog te verkopen in de showroom?

Gelijk het werk dat een software programmeur maakt. Of het nou een tool is om zijn eigen werk binnen zijn taakomschrijving te vergemakkelijken of een tool om iets wat buiten zijn taakomschrijving valt te doen. Dit lijkt mij om het even.

Als nu de maker van deze tool een GNU licentie bij zijn/haar tool zet, is dit dan nog steeds relevant? Is de werkgever, ongeacht of deze dan volgens het auteursrecht de rechtshebbende van de software is, niet verplicht zich aan de GNU licentie te houden?

Het lijkt mij dat de werkgever van deze tool programmeur deze niet de opdracht heeft geschreven de tool te maken. Dus valt het boek voorbeeld ook buiten de lijn van redeneren. Het zou zijn alsof het aangehaalde voorbeeld zou gaan om een schrijver die de opdracht krijgt om een kinderboek te schrijven en tegelijkertijd een John Grisham-achtig boek schrijft. De uitgever kan dan toch geen rechtshebbende zijn van beide boeken? Of ben ik nu abuis?
29-09-2010, 20:52 door Anoniem
Ik ben blij dat er weer diverse hobbisten die ook wel eens code schrijven reageren. Serieuze bedrijven die zich bezighouden met ontwikkeling van code nemen die zelfs expliciet op in hun arbeidscontracten. Als je iets anders wil, omdat je bijvoorbeeld thuis nog wat wil proggen aan een willekeurig niet werk gerelateerd appje dan moet je dat van te voren goed afspreken met je werkgever.

Overigens gaat elk vergelijk met de "echte" wereld niet op. Een auto vergelijken met software is niet echt zinvol.
29-09-2010, 21:01 door Arnoud Engelfriet
Het is toch de auto-importeur zijn taakomschrijving om autos te importeren voor zijn werk? Dus als hij een auto importeerd voor zichzelf zou de werkgever zich dan niet de auto toe mogen eigenen om dan alsnog te verkopen in de showroom?
Deze conclusie klopt niet omdat de wet niet zegt dat het zo is. In de auteurswet staat een speciale regeling voor foto's, teksten, software en dergelijke die je maakt in je werk. En op grond van die speciale regel geldt wat ik zeg. In gebieden waar die regeling niet geldt (zoals de aanschaf van auto's) is het uiteraard anders. Is het zo gek dat er een regel is voor zelfgemaakte software maar niet voor zelfgekochte auto's?

Als nu de maker van deze tool een GNU licentie bij zijn/haar tool zet, is dit dan nog steeds relevant? Is de werkgever, ongeacht of deze dan volgens het auteursrecht de rechtshebbende van de software is, niet verplicht zich aan de GNU licentie te houden?
Die GNU licentie is niet bindend, omdat hij erop geplakt is door een ander dan de rechthebbende. Als ik Microsoft Windows ga verspreiden onder GPLv3, hoeft ook niemand zich daaraan te gaan houden.

Bij een boek ligt het er maar helemaal aan wat de taakomschrijving is. Als dat is "kinderboeken schrijven", dan zal een thriller voor volwassenen daar buiten vallen. Is het "boeken schrijven", dan zou de Grishamnovel er best onder kunnen vallen. (Het zou wel een gekke taakomschrijving zijn.) Hoewel er natuurlijk wel sprake moet zijn van een dienstverband en dat is er bij schrijvers zelden of nooit.
29-09-2010, 21:04 door Anoniem
Waar wij, volgens mij, met elkaar de weg kwijtraken in een wirwar van regels die er eigenlijk toe moet dienen om ONS eigen werk en leven te ordenen is het moment waar we teveel naar de regels kijken en te weinig naar de mens waar ze toe dienen. Daar valt het hele nut van het alles volgens mij gewoon helemaal weg.

Dus neem ik de vrijheid om net als Arnoud één bericht te nemen, en wel dat van Arnoud, en daar lekker algemeen mijn mening over heen te flapperen. Dat doe ik ook nog door een hekje te tiepen voor mijn mening omdat ik niet zo op de hoogte ben met al die [bb] codes.

Inderdaad, dat is dan ook niet de bedoeling. Het gaat erom wat voor soort software je bouwt en wat het soort software is dat je voor je werk bouwt. Stel je bent webontwikkelaar en je bouwt/configureert CMS'en voor klanten. Als je dan op zaterdag het CMS van een kennis gaat configureren of uitbreiden, dan is dat al heel snel van je werkgever. Een extensie voor het CMS Joomla is dat denk ik ook wel. Een Linux-kernelpatch absoluut niet.

### Ook zonder duidelijke afspraken met mijn werkgever denk ik dat de beslissende factor hierin meer de doelstelling van de arbeid was. Ligt die op het vlak van het helpen van mijn buurman, moet dat gewoon altijd kunnen en ben ik er persoonlijk ook van overtuigd daar een rechter van te kunnen overtuigen. Als Nederlander hoef ik geen meester in de rechten te zijn om mijn grondwettelijk vastgelegde vrijheden te kunnen genieten. Een ervan is het kunnen helpen van mijn buurman op zaterdagmiddagen op alle denkbare manieren binnen mijn kunnen, naar mijn gelieven. Daar betaal ik namelijk belasting voor.

Dat klopt. Het kan wellicht wel leiden tot disciplinaire maatregelen omdat je niet werkt onder werktijd, maar dat hangt er vanaf hoe rustig de rustige momenten zijn. Een nachtportier die een roman schrijft ipv de ronde te doen kan worden ontslagen, maar de roman is van hemzelf.

### Kan me helemaal in vinden.

En wat nu als je naast je werkzaamheden voor een bedrijf ook werkzaam bent als ZZP'er. Valt de tool (die je thuis maakt) dan onder het auteursrecht van je werkgever?

### Je werkgever behoort te weten dat je ZZP'er bent en je hoort je klanten netjes te factureren; gegarandeerd, en ik kan het wel zes keer herhalen, gegarandeerd heb je geen probleem. Laat je niet overbluffen. Desnoods maak je nog wat voorwaarden, kan je dat niet ook als ZZP'er doen?

Ja, dat kan. Het hangt een beetje af van het soort foto's, maar een sportfotograaf die op zaterdag zijn zoon bij het voetballen fotografeert gaat echt in een groot grijs gebied zitten.

### Als fotograaf maak ik het hele weekend door, desnoods zelfs zonder te slapen als ik dat wil, fotos van mijn familie. Dat durf ik zelfs te doen zonder daarover met mijn werkgever in conclaaf te gaan. Wedden, ik herhaal: w e d d en dat ik dat er zonder straf vanaf breng?? Realiseer je je dat nu zelf niet? Jij bent nu fotograaf, waarvan verwacht wordt dat ie op de hoogte is van de kleine regeltjes van de wet, die zijn kinderen op zijn vrije dag niet mag vereeuwigen? Dat is gewoon je reinste kolder, een volwassen man moet naar mijn mening wel een andere perceptie van de bedoeling van trias politica hebben. De regel is eerder bedoeld te voorkomen dat de beste fotograaf in een stand voor de deur pasfotos gaat schieten van de hele buurt naar bedrijfsmodel van werkgever. Met alle respect, die uitspraak van dat grijze gebied van jou gaat mijn hersenpan te boven en ik denk ook dat in zo'n uitlegging van de wet in zijn geheel voorbij gegaan wordt aan het nut ervan. Vanaf dat moment wordt het een ondermijning van het hele systeem. Ik weet serieus niet of een advocaat het leuk zou vinden mij, in dit voorbeeld als fotograaf dan, aan te klagen.

Als je dus in je vrije tijd een tool schrijft, die je ook voor je werk zou kunnen gebruiken, dan betekent dit toch niet automatisch dat je die tool in dienst van je werkgever maakt?

Waarschijnlijk niet, maar je komt ook hier in een grijs gebied terecht.

### Waarom? Zolang je niet bewust plagiaat achtige praktijken pleegt en met de klanten van je werkgever aan de wandel gaat, is er niets aan de hand. Zeker weten dat ik als Nederlander de vrijheid heb in mijn vrije avond uren te doen wat mijn interesse trekt. En als ik daarbij op commerciele ideen mocht belanden mag ik ze nog exploiteren ook. Nogmaals geen plagiaat plegen en ook werkelijk een goede scheidingslijn tussen deze priveactiviteit en je werk houden, en naar mijn mening zin je gewoon safe.

Als je diezelfde tool onder werktijd zou hebben geschreven, zou je dan zeggen dat hij wel van je werkgever is? Want dan is ie ook van de werkgever als je hem thuis gemaakt hebt.

### Dat lijkt me al een stuk waarschijnlijker.

We moeten toch wel blijven opletten dat we niet teveel aan onszelf voorbij lopen tijdens ons omgaan met onze regelgeving en maatschappelijke ordening. Als wij het dan allemaal al lastig vinden af en toe, hoe moet dat dan dadelijk voor onze kinderen? Is het dan breed maatschappelijk geaccepteerd dat een fotograaf bijna moet opletten in zijn vrije weekend, tijdens de voetbal van zoonlief een foto te schieten? Als wij dat namelijk met elkaar niet willen moeten we langzamerhand iets meer ZELF, in het dagelijkse leven, dit logische denken ventileren... Google levert wel veel informatie, lost alleen niets op. Ben benieuwd naar jullie reacties.
29-09-2010, 23:18 door cjkos
Ik zit met de vraag,
wat nu als je op eigen houtje begint met schrijven van software voor privé doeleinden, en gaande weg kom je erachter dat er wel eens wat meer mensen bij gebaad kunnen zijn.
3 werkgevers later voltooi je het werk. Bij alle drie de werkgevers zit het schrijven van stukjes code in je werk.

Dan ligt het auteursrecht toch bij jezelf?
30-09-2010, 09:08 door Arnoud Engelfriet
Daar moet je ontzettend mee uitkijken, cjkos. Die software had je gemaakt voordat je bij die werkgever zat, dus die is per definitie van jou. Maar wijzigingen en uitbreidingen die je voor specifieke problemen bij je werkgever(s) maakt, kunnen zomaar van die werkgever zijn. Het hangt er een beetje vanaf hoe hard je de software inzet op het werk, en of je ooit gevraagd bent of je iets wil doen met die software.

Stel je neemt die software een keer mee, en alle collega's zijn enthousiast. Jij past hem wat aan zodat 'ie multi-user wordt en de hele afdeling werkt er een jaar lang mee. Paar bugfixes hier, een vertaling naar het Engels daar - en dan zitten er zomaar stukken in die van je werkgever zijn.
30-09-2010, 10:50 door spatieman
ergo: nooit eigen gemaakte software mee nemen, voor je het weet ben je niet meer de eigenaar.
30-09-2010, 12:04 door Anoniem
Ik ben webprogrammeur bij een bedrijf, en daarnaast ook nog een eigen bedrijf.

Als ik thuis programmeer, onder wie valt het dan? ;-)

(M'n eigen bedrijf natuurlijk, maar het gaat om het princiepe. Als jij een programmeur bent en je schrijft thuis of op werk iets, hoeft dat niet perse iets te zijn wat voor het bedrijf is. Als het bedrijf niet eens weet dat jij iets hebt geschreven onder werktijd, kunnen ze er toch ook niet om klagen of wel?
30-09-2010, 15:24 door Anoniem
Is dit niet gewoon contractueel vastgelegd in de overeenkomst tussen programmeur en werkgever?

Ik heb in het verleden bij een bedrijf gewerkt waar webapplicaties ontwikkeld werden. Daarbij was het een apart stukje in het contract. Mensen konden dit in overleg laten aanpassen. Hier was dus direct duidelijkheid over.
30-09-2010, 16:08 door Anoniem
Daar moet je ontzettend mee uitkijken, cjkos. Die software had je gemaakt voordat je bij die werkgever zat, dus die is per definitie van jou. Maar wijzigingen en uitbreidingen die je voor specifieke problemen bij je werkgever(s) maakt, kunnen zomaar van die werkgever zijn. Het hangt er een beetje vanaf hoe hard je de software inzet op het werk, en of je ooit gevraagd bent of je iets wil doen met die software.

Stel je neemt die software een keer mee, en alle collega's zijn enthousiast. Jij past hem wat aan zodat 'ie multi-user wordt en de hele afdeling werkt er een jaar lang mee. Paar bugfixes hier, een vertaling naar het Engels daar - en dan zitten er zomaar stukken in die van je werkgever zijn.

### Dit is echt niet waar, als mijn werkgever al dit gedrag van mij als software ontwikkelaar tolereert (tijdens mijn werk voor mijzelf bezig zijn), is slechts met heel dik dichtgetimmerde clausules in de arbeidsovereenkomst tussen mij en mijn werkgever te garanderen dat delen van mijn prive activiteiten eigendom van de werkgever worden. Zonder deze, zeker niet standaard zijnde, afspraken blijven ze gewoon mijn eigendom.

Wel denk ik dat het belangrijk is, vooral als freelancer, afspraken in de vorm van voorwaarden en middels het uitdragen van bedrijfsbeleid (dus laten merken dat je ook aan andere projecten werkt, als dat zo is). Eigen werk ontwikkelen in de tijd bij de werkgever kan alleen in de vorm van flexibel dienstverband. Daar komt het door de flexibele arbeidsuren erop neer dat niet aan te tonen is welke uren exact prive en arbeidsgerelateerd zijn, zolang het aantal arbeidsgerelateerde uren aantoonbaar de minimum verwachting bereikt. Bovendien behoor je, zoals gebruikelijk, naar waarheid te vermelden dat je naast je dienstverband hobbies, interesses, eigen bedrijfjes hebt. Net zoals je dat bij de belasting toch ook al moet doen.

Nogmaals, mensen kunnen voor zichzelf beter realistisch blijven in de interpretatie van de werkelijke wereld om zich heen. Als je jezelf al teveel laat beknotten worden dit soort praktijken werkelijkheid. Nu is in een rechtzaak e.e.a. nog recht te zetten.
30-09-2010, 16:14 door Anoniem
Ik snap niet helemaal dat het concept zo moeilijk is. Als die fotograaf die foto's van zijn sportende kinderen nu aan de krant verkoopt voor weinig ? Of zijn baas belt, ik heb mooie foto's gemaakt, die moet je maandag aan de krant verkopen ?
Of hij maakt gratis die foto's voor het clubblad, want via zijn baas kost het geld.... had hij gezien op het werk dat er vraag was. Lijkt me duidelijk een grijs gebied. Zeker als hij apparatuur van zijn baas gebruikt. Dezelfde werkzaamheden prive verrichten als op je werk geeft frictie.
01-10-2010, 11:05 door Necrowizard
hey Arnoud, betekend betekend dat dan ook dat als ik als programmeur thuis een of ander gevaarlijk virus, en deze in een ander zelfgemaakte tool zou stoppen, die daarna veel schade oplevert, zou mijn baas hier dan verantwoordelijk voor gehouden kunnen worden? Ik heb het immers "voor hem" gemaakt, zoals je redeneer...
01-10-2010, 11:11 door Anoniem
Wat het concept moeilijk maakt is waar de mensen ZELF kiezen de redelijkheid te laten liggen. Deze regels zijn allemaal in het leven geroepen tot het duidelijker en prettiger maken van de samenleving. Voornamelijk duidelijk. Het lijkt mij vanuit deze redelijkheid bijvoorbeeld inderdaad zo dat die fotograaf die de camera van het werk gebruikt, dat op zijn minst dient af te spreken met werkgever. Anders zit je inderdaad altijd fout. Wil je problemen, dan krijg je die dus ook. Zou je bijvoorbeeld willen dat je werkgever met je securitytool aan de haal gaat als ie dat voor eigen onderzoek voor het weekend geleend heeft? Natuurlijk bespreek je dat soort dingen. Die gratis foto's voor het clubblad gaan voor geen enkele zichzelf respecterende ondernemer een werkelijk verschil in zijn of haar bedrijfsvoering maken. Strict genomen kan de werkgever inderdaad moeilijk doen, net zo strict genomen gaat ie het waarschijnlijk verliezen tegenover de werknemer die in natuurlijke persoon zonder de wetskennis van een meester in de rechten, zich gewoon niet bewust was van het kwaad dat ie deed en vanuit dit perspectief als hardwerkende nederlander in zijn vrije tijd zijn club wilde sponsoren. Helemaal zolang er voor de foto's niet betaald wordt, een criminele intentie niet bewezen kan worden, zit je als natuurlijke pesoon redelijk safe.

Zelf heb ik slechts indirect te maken met de wetgeving alleen ik heb wel doorlopend te maken met deze misinterpretatie van de wet waarbij redelijkheid uit het oog verloren wordt. Er is zijn zelfs legio juridische termen voor. Om maar wat tegengewicht te bieden: Een misverstand in een overeenkomst, over het gebruik van bedrijfsapparatuur, ontwikkelen van prive activiteit tijdens verblijf op werkgevers locatie, kan al snel dwaling zijn. De werkgever kan daar niet meteen de werknemer volledig verantwoordelijk voor stellen, dient zelf de mogelijkheid tot contractbreuk te voorkomen. Sterker nog de werkgever levert vaak de overeenkomst en ik weet honder procent zeker dat hierbij de voordeelspositie alleen al de hele eigendomswetgeving vrij snel in elkaar doet zakken. Een automobilist is immers ook in veel zaken verantwoordelijk voor de fietser ivm voordeelpositie. Een natuurlijke persoon als hardwerkende burger die niet werkelijk aantoonbaar een foute intentie heeft, zal ditzelfde voordeel genieten. Die werkgever heeft dan veel geld weggegooit een fotograaf op zijn vingers te tikken, die hard voor hem werkte en die ie blijkbaar zo vertrouwde dat ie nog een dure camera mee naar huis mag nemen ook. Ik hoop dat de beste ondernemer slimmer is dan zijn geld zo weg te gooien.

Nogmaals, de precieze terminilogie ken ik niet. Wel weet ik zeker dat de werknemer min of meer per definitie (afhankelijk van de intentie) een voordeelpositie tov werkgever geniet in de rechtsgang. De mate waarin zich gedrag herhaald en de mate waarin NAAR REDELIJKHEID afwezigheid van verkeerde bedoelingen aangetoond kan worden zijn daarin veel belangrijker dan dat de persoon in kweste op dat moment de apparatuur van de werkgever gebruikte. Uiteraard moet je met een winstperspectief altijd een scheiding maken tussen het bedrijf van werkgever en het bedrijf waar je dan zelf winst mee maakt. Doe je dat niet, is dus IN ALLE REDELIJKHEID te zeggen dat je verkeerde intentie hebt. JA dan wordt het ook een ander verhaal. En daar is de wetgeving dan ook voor bedoeld. Het is niet de bedoeling dat men over de rug van redelijkheid deze wetten misinterpreteerd, daarmee misbruikt, en probeert aan te wenden vanuit irrealistische context.

Iemand die op zaterdagmiddag zijn zoon fotografeerd, MET camera van de zaak en de foto nog aan het clubblad geeft ook, is meestal NIET schuldig. Misschien moet de werkgever beter afspreken wat er met zijn eigendom gebeurd als het niet op locatie aanwezig is. Misschien wil de werkgever niet dat werknemer zijn zoon fotografeert of evt in vrije tijd fotos aan het clubblad geeft, dan nog zou een dergelijke wens zodanig op de rechten van de mens inbreken dat werkgever daar bijna wel een seperate overeenkomst voor zou moeten opstellen de rechtsgeldigheid ervan te kunnen blijven genieten. Een geheimhoudingsclausule of wat beleidsafspraken doen daar echt niet aan af.
01-10-2010, 11:14 door Arnoud Engelfriet
Als het deel van je taakomschrijving is om virussen te maken, dan wel. Maar normaal niet, ook niet als je het virus onder werktijd en op de PC van je werkgever maakt.

Bij gewóne schade is je werkgever wel aansprakelijk voor jouw fouten (en jij niet, behalve bij opzet of grove nalatigheid).
01-10-2010, 13:11 door Anoniem
pfft zo op te lossen.

sw herschrijven
sw hercompileren met eigen compiler
andere naam

hoppa opgelost.
01-10-2010, 16:02 door Anoniem
Ik heb een tijdje geleden een bijna vergelijkbare situatie gehad.

Op mijn werk ben ik een systeembeheerder.
Ik heb prive met legaal aangeschafte hard- en software in de avonduren (dus eigentijd) een security programma ontwikkeld + geschreven.
Omdat ik testers en input nodig had heb ik mijn werkgever 5 jaar het recht op gratis gebruik gegeven.
Zij maakten hier dankbaar gebruik van en ik kon mijn product steeds verder verbeteren en uitbreiden.
(dus een win win situatie)

Toen de 5 jaar voorbij was en men kon kiezen uit stoppen of een licentie aanschaffen, begon men te mopperen dat de software van het bedrijf was en niet van mij.
Een aantal collega's hebben me toen aardig de huid vol gescholden over "wat ik ze nu flikte.".
Gelukkig had ik met mijn toenmalige baas alles laten vastzetten in een jaarverslag wat we beide ondertekend hebben.
Dit document heb uiteraard goed bewaard.
Ze hadden dus geen poot om op te staan, de software is en blijft van mij.

Die mopperende collega's zijn nu inmiddels weer aardig bijgedraaid en kunnen we weer goed door 1 deur.
Helaas heeft dit er dan wel weer tot geleid dat men een half jaar terug besloten heeft om geen licentie aan te schaffen en overal alle software te de-installeren.
Overigens hebben ze nog steeds geen vergelijkbaar c.q. vervangend product kunnen vinden, dus ik blijf hopen dat ze alsnog een licentie willen aanschaffen.
Ondertussen ontwikkel ik rustig verder (omdat ik het gewoon leuk vind om te doen) en wie weet haal ik nog eens een keer een echte betalende klant binnen.

Moraal van het verhaal:
Maak duidelijke afspraken en laat deze vastleggen.


Groeten,
Barry
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.