Er kleven allerlei risico's aan het stemmen via internet voor kiezers die zich in het buitenland bevinden, zo blijkt uit een onderzoek dat op verzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werd uitgevoerd.

Het ministerie wilde dat de mogelijkheid van stemmen via internet voor kiezers in het buitenland bij formele verkiezingen of voor experimenten werd onderzocht. Eén van de onderdelen van het onderzoek was het in kaart brengen van de risico’s die worden voorzien als gevolg van het stemmen per internet voor de kiezers in het buitenland in relatie tot de (internationale) waarborgen die gelden voor verkiezingen en of er maatregelen kunnen worden genomen om die risico’s voldoende af te dekken.

In totaal kwamen de onderzoekers tot 16 dreigingsscenario's, waarvan er 6 als 'groot' werden ingeschat en de resterende 10 als 'middel'. In het geval van de grote risico's gaat het onder andere om het manipuleren van de stem of uitslag en het uitbrengen van een stem door iemand die niet-kiesgerechtigd is.

Waarborgen

Aan de hand van de dreigingsscenario's stellen de onderzoekers dat internetstemmen niet aan alle waarborgen kan voldoen. Volgens de onderzoekers is het onmogelijk om vanuit de overheid de computer van de kiezer te beschermen tegen manipulatie. Deze manipulatie (in een scenario waarbij een aanvaller heimelijk malware heeft weten te installeren op de computer van de kiezer en daarmee de uitgebrachte stem wijzigt) is daarnaast ook bijzonder lastig te detecteren.

Verder stellen de onderzoekers dat aan de waarborg van stemvrijheid niet kan worden voldaan. Internetstemmen vindt namelijk plaats vanuit een omgeving die niet door het stembureau (of door een andere overheidsorganisatie) kan worden gecontroleerd. "Het risico dat dwang of beïnvloeding plaatsvindt op de kiezer is een van de restrisico’s van stemmen door kiezers buiten Nederland, of dat nu internetstemmen, briefstemmen of volmachtstemmen betreft"m aldus de onderzoekers.

Doordat niet kan worden voldaan aan de waarborg van stemvrijheid geldt ook voor de waarborg van het stemgeheim dat dit niet door de overheid kan worden gegarandeerd aan de kant van de kiezer. Iets wat overigens niet anders is dan bij briefstemmen.

Minister Plasterk van BZK zegt dat hij snel met een kabinetsstandpunt over de uitkomsten van het onderzoek wil komen. Dit standpunt zou ergens in maart, tegelijkertijd met het kabinetsstandpunt over het rapport van de commissie Onderzoek elektronisch stemmen in het stemlokaal, naar de Tweede Kamer moeten worden gestuurd.