Ict-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.

Vraag: Als ik met een drone boven de tuin van de buurman vlieg, mag hij deze dan bij wijze van zelfverdediging neerhalen? Maakt het dan nog uit of hij een geweer gebruikt of een getrainde arend, net zoals de politie?

Antwoord: Je mag niet zomaar boven andermans tuin vliegen, zeker niet met een laagvliegend apparaat dat ook nog eens voorzien is van een camera. Dat wordt gezien als een ernstige inbreuk op het eigendomsrecht en de privacy van die ander. Hij kan je dan dus een civiele procedure aandoen waarin je dit op straffe van een dwangsom wordt verboden, en mogelijk moet je ook een schadevergoeding betalen.

De meeste mensen zullen echter niet snel naar de rechter lopen, zeker niet als niet duidelijk is wie de drone bestuurt. Het ding uit de lucht meppen, schieten of vangen ligt meer voor de hand. Dat is alleen eigenrichting, het zelf afdwingen van de wet, en dat is in het algemeen niet toegestaan.

Ik denk dat het enkel vangen van een drone (met een getrainde arend of een goed geworpen net) wel toegestaan is, mits je daarbij maar geen schade aanricht aan het ding. Dan doe je niet meer dan een onrechtmatige situatie beëindigen. Natuurlijk moet je de drone wel teruggeven zodra de eigenaar zich meldt.

Beschadig je het ding wel (en dan bedoel ik meer dan een krasje hier of daar door je arend), dan handel je zelf ook onrechtmatig. In een recente zaak in Gelderland bepaalde de rechter in precies die situatie dat beide partijen de schade aan de drone voor de helft moeten dragen. De buurman omdat je nu eenmaal geen drones mag neerschieten, en de eigenaar omdat de schade toch ook een deel eigen schuld was - je mag immers ook niet boven andermans grond vliegen.

De vliegenier had nog het argument dat de camera uit stond, zodat er geen privacyschending zou zijn. Dat maakte echter niet uit:

Het vliegen met een drone, zodanig dat een aan de drone bevestigde camera beelden kan maken van hetgeen zich in de woning van [gedaagde] afspeelt levert een ongerechtvaardigde schending op van de persoonlijke levenssfeer. In de privésfeer van de eigen woning mag de bewoner absolute eerbiediging van zijn privacy verwachten. Voor een inbreuk daarop is geen rechtvaardiging aangevoerd. Ook indien de camera niet ‘aan’ staat en dus feitelijk geen beelden vastlegt, brengt het enkele gegeven dat de camera aanwezig is en dat onzeker is of deze in werking is, in werking zal worden gesteld, of ‘uit’ blijft een inbreuk op. De onzekerheid zorgt voor een gevoel van onvrijheid waarvan men in de eigen woning gevrijwaard behoort te blijven.

Privacy is een grondrecht, en verdient dus een hoge mate van bescherming. Het gevoel gefilmd te worden is dan een zo hoge inbreuk dat het onrechtmatig is dat iemand te bezorgen met zo'n drone.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.