Het is niet uit te sluiten dat de overheid nog altijd op onrechtmatige of oneigenlijke manier gebruikmaakt van persoonsgegevens in risicomodellen. Dat stelt demissionair staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken. Knops reageerde op vragen van de ChristenUnie en de SP over een eerdere opmerking die hij maakte dat het opruimen van 'vervuilde data' bij de overheid nog jaren kan duren.

Naar aanleiding van de toeslagenaffaire kwam de SP eerder dit jaar met een motie waarin het kabinet werd opgeroepen om met een plan te komen hoe overal binnen overheidsinstellingen vervuilde data, risicomodellen en het gebruik van nationaliteit worden opgeruimd. Niet alleen zal het opruimen van de data nog jaren in beslag nemen, het volledig beëindigen van het gebruik van risicomodellen heeft volgens Knops een te grote impact op toezicht, handhaving en andere overheidstaken.

Aanleiding voor ChristenUnie-Kamerlid Ceder en SP-Kamerlid Leijtens om opheldering te vragen. Knops stelt dat het gebruik van risicomodellen de overheid helpt om schaarse capaciteit en financiële middelen effectiever en efficiënter in te zetten dan bij het gebruik van steekproeven of integrale controle het geval is. "Voordeel voor burgers en bedrijven is dat, als alles op orde is, zij minder vaak gecontroleerd worden. Dat scheelt energie, tijd en geld", aldus de staatssecretaris.

De Kamerleden vroegen Knops of hij bereid is om wat betreft het gebruik van risicomodellen en registratie van zaken als nationaliteit, etniciteit en geboorteplaats het uitgangspunt te hanteren dat dit niet gebeurt. Dat is de staatssecretaris niet van plan: "Registratie van persoonsgegevens in risicomodellen hebben bij objectieve rechtvaardiging een (grond)wettelijke basis. Bovendien zijn er goede en gegronde redenen om risicomodellen te gebruiken."

Knops kan echter geen garantie geven dat erbij het gebruik van risicomodellen niets meer misgaat: "Ik kan op voorhand niet uitsluiten dat er zulke gevallen worden ontdekt. Het kan dus inderdaad zo zijn dat er gedurende dit onderzoek nog sprake is van een onjuist gebruik van persoonsgegevens."

Ceder en Leijtens wilden verder van de staatssecretaris weten waarom er vier jaar nodig is om oneigenlijk gebruik van persoonsgegevens te kunnen detecteren en op te lossen en wat dit zegt over de informatiehuishouding van de overheid. Volgens Knops is het duidelijk dat de informatiehuishouding van de overheid meer aandacht verdient en er een "grootscheepse" verandering van de informatiehuishouding in gang wordt gezet die tot en met 2026 zal lopen.