Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag:Vorige week las ik: Een webshop die geen back-ups van haar boekhoudgegevens maakte, en door een probleem met een softwarekoppeling klantgegevens verloor, heeft de rechtszaak tegen de leverancier van de koppeling verloren. De koppeling bleek gegevens van crediteuren in het boekhoudprogramma te overschrijven met debiteurenboekingen. Dat lijkt mij een ernstige fout, maar omdat de webshop geen backups had moest ze toch alles zelf betalen. Hoe zit dat juridisch?

Antwoord: Inderdaad: volgens het Gerechtshof staat het vast dat de webshop geen back-ups maakte en heeft de softwareleverancier met recht aangevoerd dat de webshop zelf verantwoordelijk is voor het regelmatig maken van back-ups. "Dat zij dat achterwege heeft gelaten, terwijl het wel mogelijk was, is dan ook een omstandigheid die haar valt toe te rekenen", aldus het hof.

Het gaat concreet om een koppeling tussen het bekende webshoppakket Magento en Exact Online, waardoor de transacties van de Magento webshop worden doorgestuurd naar de boekhoudsoftware van Exact. Meelezende QA specialisten mogen even wegkijken, voor de rest:

Het boekhoudprogramma maakt gebruik van een tabel van nummering waarbij voor debiteuren en crediteuren dezelfde tabel wordt gebruikt. Beide groepen krijgen om die reden een verschillend startnummer. Voor debiteuren (klanten met een account en gastklanten zonder een account) is in dit geval gekozen voor een nummer beginnend met 3.000 respectievelijk 7.000 en voor crediteuren beginnend met 1-2.999 en vanaf 15.000. De crediteuren moeten handmatig worden ingevoerd, de debiteuren (zowel de bestellingen van klanten met een account als die van gastklanten) worden door de koppeling automatisch in het boekhoudprogramma ingevoerd.

Deze wijze van scheiden van relaties staat onder programmeurs ook wel bekend als een WTF want op deze manier is het natuurlijk mogelijk dat het aantal aankopen zo oploopt dat je de 15.000 aantikt en dat je debiteur dan een crediteur is. En dat gebeurde ook, omdat er een foutje zat in het toekennen van nummers bij klanten die als gast bestellen:

Hallo … De gast accounts beginnen bij 7000. Inmiddels hebben we al meer dan 8000 gast accounts, waardoor je dus uit komt op de nummering van de crediteuren.

Dit hoort natuurlijk niet te gebeuren, en pijnlijk voor de webshop was vervolgens dat men geen back-up had van de relevante tabellen zodat het een berg werk was om alle debiteuren en crediteuren weer in ere te herstellen. Is dit nu het soort fout waar je voor aansprakelijk bent vanuit je zorgplicht als ICT-er? Helaas komt het Hof niet aan die vraag toe, maar ze bevestigt wel dat we zoiets best “eigen schuld” kunnen noemen.

Iedereen die met digitale gegevens werkt in de bedrijfsvoering, moet daar gewoon back-ups van hebben. Want of het nou gaat om ransomware, dikke vingers of een API koppeling die debiteuren moet invoeren maar die soms als crediteur aanmerkt, als je die data kwijt bent dan heb je een enórm probleem.

Juridisch gezien kom je dan uit bij "eigen schuld" (art. 6:101 BW): weliswaar ontslaat dat de leverancier niet van aansprakelijkheid, maar hij hoeft minder van de schade te vergoeden omdat de gevolgen mede aan de webwinkel te wijten zijn.

Het is aannemelijk dat geen handmatig herstel met de gevorderde kosten nodig was geweest als de door [de webwinkel] gestelde tekortkoming achterwege zou zijn gebleven (zo die na bewijslevering zou komen vast te staan). Maar dat geldt ook indien [de webwinkel] zelf de nodige zorgvuldigheid zou hebben betracht door een back-up te maken. De kosten van de advocaat in verband met het verhaal van herstelkosten bij [de leverancier] zouden ook niet gemaakt zijn.

Je kunt je natuurlijk afvragen of de leverancier niet meer had moeten doen. Nee, niet in dit geval:

Het hof betrekt daar ook bij (i) dat het ging om een standaardkoppeling tegen een lage prijs zonder abonnement, (ii) dat de koppeling als zodanig jarenlang goed heeft gefunctioneerd, (iii) dat [de webwinkel] zelf voor Exact Online heeft gekozen, (iv) dat zij zich in de werking en de beperkingen daarvan kennelijk niet voldoende heeft verdiept, (v) dat de koppeling is hersteld en (vi) dat [de webwinkel] niet onderbouwd heeft gesteld dat zij door het tijdelijk kwijtraken van enkele gegevens van crediteuren (andere financiële) problemen heeft ondervonden.

Met name dat laatste geeft voor mij de doorslag: er zijn geen daadwerkelijke problemen, alleen maar rotzooi die opgeruimd moest worden omdat er geen backup was. Heel vervelend, maar dát is dan het gevolg van je eigen schuld.

Ondertussen blijft wel open de vraag of de leverancier beter had moeten programmeren, bijvoorbeeld een check dat het debiteurennummer altijd kleiner dan 15.000 had moeten zijn. Als je een koppeling met Exact verkoopt, en die heeft deze rare constructie in haar database-tabellen, dan moet je zulke dingen wel doen lijkt me. Maar kennelijk komt het weinig voor dat Exact Online-gebruikers meer dan 8000 klanten zonder registratie hebben?

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.