Burgerrechtenbeweging Bits of Freedom maakt zich zorgen over een wetsvoorstel waardoor het voor de AIVD en MIVD tijdelijk mogelijk wordt om van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv 2017) af te wijken. Daarnaast wordt ook het toezicht aangepast. Zo zal, in plaats van bindende toetsing vooraf door de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), er tijdens en na de inzet van een bevoegdheid toezicht plaatsvinden door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD).

Verder wordt het mogelijk om tijdens een lopend onderzoek waarbij een aanvaller overstapt naar een nieuwe server of apparaat, deze te blijven volgen zonder dat er eerst toestemmingsaanvraag moet worden ingediend. Normaliter hadden de inlichtingendiensten eerst toestemming moeten vragen aan de minister en moet de TIB deze toestemming toetsen.

Het wetsvoorstel verruimt ook de medewerkingsplicht van derde partijen, zoals telecomproviders en opslagdiensten. De inlichtingendiensten kunnen gegevens opvragen bij aanbieders van telecommunicatie- en opslagdiensten. Het gaat dan meestal om het opvragen van disk-images van servers. Bits of Freedom maakt zich zorgen over de gevolgen die de aanpassingen hebben voor de bronbescherming van journalisten.

In de Wiv 2017 is geregeld dat wanneer de bronbescherming op het spel staat, voordat het systeem van een journalist mag worden binnengedrongen, de rechtbank eerst toestemming moet geven. Door de nieuwe wet mogen de inlichtingendiensten op het systeem van een journalist inbreken als dat door aanvallers wordt gebruikt. Bits of Freedom maakt zich zorgen dat met de nieuwe regels de bronbescherming, en daarmee het werk van journalisten, op het spel komt te staan, zo liet de burgerrechtenbeweging tegenover het radioprogramma Argos weten.

Ook hekelt Bits of Freedom de genoemde noodzaak van de wet en hoe die behandeld wordt. "De "spoedwet" die de huidige wet zal wijzigen is inmiddels al 2,5 jaar in de maak. Je zou je kunnen afvragen of hier wel echt sprake is van hoge urgentie. Bovendien is dit de zóveelste (tijdelijke) wijziging van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten", zegt directeur Evelyn Austin.

Volgens Austin is er inmiddels een complete studie vereist om goed te kunnen begrijpen wat de geheime diensten mogen en wat daarvan de gevolgen zijn. "Het lijkt wel alsof de democratische controle opzettelijk wordt verward en uitgeput. Op maandag 16 oktober wordt de wet in de Tweede Kamer behandeld. Aan Kamerleden de haast onmogelijke taak goed beslagen ten ijs te komen. Wij zijn benieuwd."

Eerder uitte ook voormalig TIB-lid Bert Hubert felle kritiek. "Het voorstel pakt geen cybertuig aan, het voorstel maakt het met name makkelijker onschuldige Nederlanders af te luisteren en te hacken, en de opbrengst te delen met het buitenland. Voor ons ligt een wet waarmee niet alleen hele wijken afgeluisterd kunnen worden, het hele land mag er mee afgeluisterd worden. En de diensten menen dat dat geen afluisteren is, want het is slechts ter verkenning."