Het demissionaire kabinet wil dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in Nederland de primaire toezichthouder voor de Europese Dataverordening wordt. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zal voor één bepaald onderdeel toezicht gaan houden, zo blijkt uit een vandaag gepresenteerd conceptwetsvoorstel. De Data Act (Dataverordening) moet gebruikers meer controle over hun gegevens geven.

Leveranciers moeten ervoor zorgen dat gebruikers hun data uit het product kunnen halen of delen met een ander. Daarnaast moeten aanbieders van clouddiensten zorgen dat gebruikers niet worden belemmerd bij het overstappen en diensten aan elkaar kunnen koppelen. Bij overtreding kunnen de ACM of AP een bestuurlijke boete of een last onder dwangsom opleggen.

"Personen en bedrijven hebben in de praktijk maar beperkte controle over het gebruik van gegevens hebben en daarmee wordt de waarde van gegevens onevenredig door een beperkte groep bedrijven wordt benut. Bovendien zijn er nog steeds veelvuldig belemmeringen voor concurrentie en keuzevrijheid in de markt voor dataverwerkingsdiensten, waarvoor de huidige wetgevingsinstrumenten te weinig interventiemogelijkheden bieden", aldus de uitleg bij het conceptwetsvoorstel.

In het conceptwetsvoorstel wordt de ACM aangewezen voor het toezicht op nagenoeg alle onderdelen van de verordening en als coördinerend toezichthouder voor de verordening. Dit vanwege de relevante expertise met betrekking tot clouddiensten, marktordening, oneerlijke handelspraktijken en consumentenbescherming. Bovendien is de ACM de voorgenomen toezichthouder op de aanverwante Data Governance Act (DGA).

Alleen voor één specifiek hoofdstuk van de Dataverordening wordt niet de ACM aangewezen, maar de Autoriteit Persoonsgegevens als toezichthouder. Dit hoofdstuk gaat over het opvragen van gegevens door overheidsinstanties in 'situaties van uitzonderlijke noodzaak'. "Dit hoofdstuk vraagt om andere toezichtservaring en -expertise dan voor toezicht op de rest van de verordening, namelijk het beoordelen van de proportionaliteit en rechtmatigheid van de verwerking van gegevens door overheidsinstanties", aldus de ministerraad. Er kan via Internetconsultatie.nl tot 1 april op het voorstel worden gereageerd. De Data Act is vanaf 12 september 2025 van toepassing.