Door Anoniem: Stel nu at zo'n profiel bestaat, en dat dit profiel is te koppelen (voor mijn part door een Indiase medicijnfabrikant) aan een bestaand persoon.
Welk gevaar loopt die persoon dan? Of krijgt die persoon gewoon irritant veel advertenties en dat is het. Ik denk namelijk dat het noodzakelijk is in het vraagstuk rondom paranoia, om de gevaarzetting vast te stelen.
Is het alleen maar irritant of gaan er mensen dood door een advertentie-ID?
Wat in de VS al gebeurt, afgaande op wat ik daarover lees, is dat verzekeringsmaatschappijen enthousiast verzamelde data kopen over mensen van allerlei databrokers, data die dus wel degelijk aan hun identiteit gekoppeld is, en dat gebruiken om te bepalen of ze iemand als klant accepteren of weigeren, en tegen welke premie. Ze hebben daar niet, zoals wij, een acceptatieplicht voor de basis-ziektekostenverzekering, met voor alle klanten dezelfde premie. Het resultaat is dat er mensen zijn die niet verzekerbaar zijn of alleen tegen een premie die ze onmogelijk op kunnen brengen.
Je hebt het dan niet alleen maar over mensen die ongezond leven of die steeds risico's opzoeken, je hebt het net zo goed over mensen met een erfelijke eigenaardigheid of die de pech hebben in de buurt te wonen van een bedrijf dat jarenlang PFAO geloosd heeft en waar daardoor het risico op kanker veel hoger is dan normaal.
Het gaat niet alleen maar om bestookt worden met reclames, het kan ook dit soort consequenties hebben, want die datahandelaren handelen echt wel in data. En als het je raakt dan kan je niet eens beoordelen waar het door komt, want het gebeurt allemaal onzichtbaar voor jou op de achtergrond en er zijn partijen bij betrokken waar je nog nooit van gehoord hebt.
En onderschat niet hoe ver die dataverwerking gaat. Een klein kijkje in de keuken kwam een aantal jaar geleden naar buiten via een uitgelekt intern document van Facebook. Dat ging over de moeite die ze hadden met het bijbenen van alle landen die in navolging van de Europese AVG ook zo'n soort wet invoerden (dat zijn er kennelijk best veel). Ze onderscheiden in een soort gordiaanse knoop van aan elkaar hangende systemen zo'n 15.000 gegevens die ze over personen kunnen bijhouden, en ze geven als voorbeeld een gegeven dat aangeeft of iemand naar een andere stad is verhuisd. Dat leiden ze niet simpelweg af uit een gewijzigd adres, ze leiden dat af uit maar liefst 6.000 van die 15.000 gegevens die ze hebben. Alles hangt aan alles en alles beïnvloedt alles. Denk maar niet dat jij als individu grip kan hebben op wat op basis van dat soort dataverzamelingen allemaal over je wordt beslist. Ik zou niet eens op een rijtje weten te krijgen wat die 6.000 gegevens zelfs maar zouden kunnen zijn.
Het Cambridge Analytica-schandaal liet zien dat derde partijen zonder veel moeite bij allerlei gegevens konden, ze hoefden zich alleen maar niet aan de afspraak met Facebook te houden en Facebook controleerde daar totaal niet op. De data-brokers waarvan je zelfs geen idee hebt met wie je nou te maken hebt zijn echt niet beter dan dat, en die verzamelen ook wat ze maar over je te pakken kunnen krijgen.
Voor ziektekostenverzekeringen hebben we hier een bescherming die ze in de VS niet hebben. Maar wat heeft het voor consequenties als je bijvoorbeeld een huis wil kopen en een hypotheek wil afsluiten? Weet je zeker dat als je iets koopt de prijs geen maatwerk is voor hoe vergaand men jou denkt te kunnen plukken? Is dat het soort werkelijkheid waarin je wilt leven?
En als onze democratie ontspoort, wat voor consequenties heeft al die over jou verzamelde kennis dan voor je? Dat ons geloof niet meer in de BRP staat wil niet zeggen dat die niet duidelijk is uit dat soort data. Of onze seksuele voorkeur. Of een kenmerk waarvan je je nu niet eens kan voorstellen dat iemand er ooit een punt van zou maken, tot het gebeurt. En wat voor consequenties kan het hebben als je alleen maar op vakantie gaat naar een land met een regime dat besloten blijkt te hebben er een punt van te maken?
Ik claim niet dat het nu al maximaal dystopisch is, maar er wordt, grotendeels om commerciële redenen, wel een infrastructuur opgebouwd die heel makkelijk heel dystopisch kan uitpakken als er dingen misgaan. Net als het vastleggen van iemands geloof in het bevolkingsregister destijds is dat iets om niet pas bij stil te staan op het moment dat het ernstig misbruikt blijkt te worden, dan ben je te laat.