Een meerderheid van de EU-landen is nog altijd voorstander van het invoeren van chatcontrole, waarbij de inhoud van chatberichten die burgers naar elk sturen wordt gecontroleerd. Dat blijkt uit een vertrouwelijk verslag over recente onderhandelingen over het voorstel dat door Netzpolitik.org openbaar is gemaakt. Daaruit blijkt dat landen verder onder druk worden gezet omdat een tijdelijke uitzondering op de ePrivacy-richtlijn volgend jaar verloopt.

De Europese Commissie wil een wet invoeren waardoor chatdiensten verplicht worden om alle berichten van hun gebruikers te controleren. Europese wetgeving vindt plaats via een trialoog, waarbij de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers onderhandelen over wetgevende voorstellen. Het Europees Parlement zag het voorstel van de Europese Commissie voor chatcontrole niet zitten en kwam met een eigen voorstel, waar nog steeds kritiek op is, maar wat end-to-end versleutelde diensten uitzondert.

Binnen de EU-lidstaten is nog altijd geen positie ingenomen. Omdat er onvoldoende voorstemmers waren heeft geen van de vorige EU-voorzitters hun voorstel over chatcontrole in stemming gebracht. Sinds 1 juli is Denemarken de EU-voorzitter en het land kwam meteen met een nieuw voorstel dat onder andere verplichte detectie bevat. Bovendien kan ook met betrekking tot nieuw materiaal op grond van dit voorstel een verplicht detectiebevel aan chatdiensten worden gegeven.

Om het voorstel aangenomen te krijgen is een 'gekwalificeerde meerderheid' vereist. Een gekwalificeerde meerderheid is bereikt als vijftien lidstaten vóór stemmen én het voorstel wordt gesteund door lidstaten die samen tenminste 65 procent van de totale EU-bevolking vertegenwoordigen. Denemarken wil het voorstel over drie weken in stemming brengen. In aanloop naar de stemming wordt eerst gekeken of er voldoende voorstemmers zijn.

Twee weken geleden vond er overleg van de Law Enforcement Working Party plaats, die zich onder andere met "wetgevende activiteiten" bezighoudt. Tijdens het overleg kwam ook chatcontrole aan bod. Uit het gelekte verslag blijkt dat er nog onvoldoende voorstemmers zijn, maar dat voorstanders wel de druk aan het opvoeren zijn. Zo wordt onder andere gewezen naar het aflopen van een tijdelijke uitzondering op de Europese ePrivacy-richtlijn.

Deze uitzondering maakt het mogelijk voor chatapps en andere communicatiediensten om communicatie en content van gebruikers vrijwillig op misbruikmateriaal te controleren. Deze uitzondering verloopt volgend jaar april en voorstanders van chatcontrole grijpen dit nu aan om ervoor te zorgen dat er een akkoord wordt gesloten over de invoering van chatcontrole. Vijf landen zijn tegen het Deense voorstel, waaronder Nederland.

België zegt het Deense voorstel in principe wel te kunnen steunen. Ook Frankrijk is positief over het voorstel en vindt het goed dat het detectiebevel weer in de tekst is opgenomen. Bij het voorstel van de vorige EU-voorzitter Polen was het detectiebevel voor chatapps uit de tekst verwijderd. Een hoofdrol in de onderhandelingen is weggelegd voor Duitsland, dat nog altijd geen positie heeft ingenomen. Afhankelijk van de keuze van Duitsland wordt het Deense voorstel aangenomen of verworpen, of wordt mogelijk helemaal niet in stemming gebracht.

"We weten dat de Binnenlandse Zaken afdeling van de Europese Commissie, een notoire en illegale lobbyist voor het eigen voorstel, alles uit de kast trekt om EU-lidstaten akkoord te laten gaan met hun plannen", zo stelt de Europese burgerrechtenbeweging EDRi. "Er zijn geruchten dat sommige landen, met name Duitsland, onder druk worden gezet om het verzet tegen chatcontrole op te geven, en dus zal de stemming in oktober beslissend zijn." EDRi roept Europese burgers op om de petitie van de Stop Scanning Me campagne te tekenen.