Burgerrechtenbeweging Bits of Freedom heeft het kort geding gewonnen dat het tegen Meta had aangespannen over profilerende tijdlijnen op Instagram en Facebook. Meta moet van de rechter binnen twee weken aanpassingen aan de apps doorvoeren zodat de keuze van de gebruiker behouden blijft, ook als de gebruiker naar een andere sectie navigeert of de app herstart.

Volgens Bits of Freedom moeten gebruikers onder de Digital Services Act (DSA) kunnen kiezen voor een tijdlijn die niet op gebruikersprofielen is gebaseerd, zoals een tijdlijn met alleen de content van mensen en organisaties die zij zelf volgen, op chronologische volgorde. "Meta geeft gebruikers niet de optie deze standaard als voorkeur in te stellen. Bovendien maakt Meta het onnodig lastig deze tijdlijn te vinden en te gebruiken. Dit is in strijd met de DSA", aldus de burgerrechtenbeweging.

De burgerrechtenbeweging stelt dat grote platformen bij het bepalen van welke content gebruikers te zien krijgen, hun eigen belangen voorop stellen, namelijk het verkopen van zoveel mogelijk advertenties op basis van interesses en het gedrag van gebruikers. De rechtbank Amsterdam heeft nu geoordeeld dat Meta, met de manier waarop het Facebook- en Instagram-gebruikers een niet-geprofileerd aanbevelingssysteem laat kiezen, op een aantal onderdelen de DSA overtreedt. "Op die onderdelen zullen de platforms moeten worden aangepast. ter bescherming van de autonomie en keuzevrijheid van gebruikers van deze platforms", aldus het vonnis.

Wanneer gebruikers voor een niet-geprofileerd aanbevelingssysteem kiezen moeten ze deze keuze steeds opnieuw instellen. "Aannemelijk is dat deze praktijk tot keuzemoeheid van gebruikers leidt en daarmee een wezenlijke verstoring vormt van de autonomie van de gebruikers van Facebook en Instagram. Deze functionaliteit van de platforms betreft dan ook een door de DSA verboden donker patroon", laat de rechter weten.

De rechter merkt ook op dat de keuze van gebruikers voor een niet-geprofileerd aanbevelingssysteem persistent moet zijn. De keuze moet behouden blijven totdat de gebruiker die wijzigt. "De functionaliteit die Facebook en Instagrarn op dit moment bieden voor het kiezen van een niet-geprofleerd aanbevelingssysteem is niet persistent en dus in strijd met de DSA."

“We zijn blij dat de rechter nu duidelijk maakt dat Meta de keuze van de gebruiker moet respecteren," zegt Maartje Knaap, woordvoerder bij Bits of Freedom. Knaap voegt toe dat de uitspraak een druppel op een gloeiende plaat is. "Er is nog zoveel meer nodig. We hopen daarom dat de uitspraak een hart onder de riem is voor alle individuen, organisaties in het maatschappelijk middenveld, toezichthouders en wetgevers wereldwijd die macht van Meta proberen in te perken."