Alternatieven zijn er. Maar vaak ontbreekt het aan de wil om die weg in te slaan.

En zie hier populisme weer van de kamer, snel nog even willen scoren voor de verkiezingen.

[quote[ Partijen in de Tweede Kamer willen opheldering van het demissionaire kabinet over de overstap van de Belastingdienst naar Microsoft 365 [/quote]Hoe zo gaat een demissionair kabinet over zo'n belangrijke beslissing?

We roepen altijd dat de overheid minder afhankelijk moeten worden van big Tech. Nu gaat de fiscus scheef en gaan we hier kritiek leveren op de kamer omdat ze opheldering vragen. Weten we hier eigenlijk wel wat we willen?

Nee hoor, dit zijn dezelfde bewindapersonen die al een paar jaar netjes opbouwende kritiek hebben, ook binnen de commissie vergaderingen. Deze vragen horen ze op dit momen te stellen.

Het is de foute insteek met dat populisme.

Alternatieven op die schaal zijn er simpelweg niet. Een cloudomgeving met 10 duizenden gebruikers is iets totaal anders dan je eigen owncloud servertje.

Alternatieven gaan er ook niet komen om de doodsimpele reden dat de Europese drang naar reguleren en belasten groter is dan de drang naar vrije handel en innovatie.

Prima vragen!! Dit is zoals het hoort te gaan, een kamer die controleert! Vreemde keuze in deze tijd om naar MS te gaan. Dus hier kritisch op doorvragen lijkt mij zeer gewenst!

Er zijn meerdere mensen op de site, het is lastig om het als een 'we' te bestempelen.

Als een kamerlid wat een track-record heeft hier vaker vragen over te stellen, en dan nu net voor de campagne ook doet. Dan vind ik dat niet scoren net voor de campagne. Kathmann (GroenLinks-PvdA) en Six Dijkstra (NSC) hebben al vaken samen vragen gesteld op dit gebied dus vind ik het niet gek als ze dat nu ook doen.

Je slaat de plank cen-ti-me-ters mis!

Het zijn extreem relevante vragen gezien de ongekend snelle omwenteling van de USA politieke signatuur van George Washington's Democratische bestuur naar een bijna 'full grown' autocratie onder de dictator Trump.
Iedereen die dat inmiddels niet ziet is ziende blind en horende doof.

De Amerikaanse Big Tech zit gewoon op schoot bij Daddy Trump en piept zoals Daddy blaft.
Het is helemaal voorstelbaar dat als Daddy T Microsoft per decreet 'blaft' dat de clouddienst voor de Nederlandse belastingdienst gestopt moet worden Microsoft per direct, "Yes daddy" piept.

Ze (mw Kathman en dhr Six Dijkstra) reageren prompt op een recente kamerbrief waarin er 'snel nog even' doorgedrukt wordt, terwijl ze een dag of 2 ervoor nog van dhr Heijnen te horen kregen dat er nog geen besluit genomen was, die onderbouwing zal wel rammelen. Goed dat ze dit doen dus!

Ik snap niet dat er pas zo laat gereageerd wordt.
Nog een weekje en het is 14 oktober en gaat Windows 10 op slot.
Het is niet meer tegen te houden. Ze zijn er al vanaf 2021/2022 mee bezig.

Altijd gezellig zo'n verjaardag. De beste ideeën komen daar altijd naar voren.

Nee, er zijn geen alternatieven. We hebben het hier niet over een hobby omgeving waar we even zelf gaan kloten door alles aan elkaar te knopen.

Leuk dat ze nu de Belastingdienst nu tot de orde roepen, maar hoeveel ministeries en andere (semi)overheidsinstellingen werken hier al lang mee. Waar was de kamer toen?

Maar alsnog wel goed dat ze er scherp op zijn, maar wel naief om hier enkel te focussen op de Belastingdienst. En niet alleen nu vragen stellen, maar de instanties blijven controleren op hun beleid en daadwerkelijke implementaties mbt Big Tech.

En daar ga je stevig de mist in. 2x zelfs.
De eerste aanname die je doet is dat het 'cloud' moet zijn. Waarom? 'We' hebben decennia lang eigen datacenters en eigen beheerders. Die opzet heeft altijd prima gewerkt. Tot 'cloud vendors' begonnen te roepen dat de cloud beter en goedkoper zou zijn. In de praktijk blijkt dat in verreweg de meeste gevallen, helemaal niet waar. Dus een eerste alternatief is gewoon zelf beheren.

De tweede fout die je maakt is de aanname dat 10.000 gebruikers een niet-beheerbare situatie zou zijn. Uit persoonlijke ervaring kan ik je vertellen dat dit met een goed team prima te doen is.

Het is dus een samenloop van leugens die de minister aanvoert dat dit niet zou kunnen. Er zijn alternatieven voor handen, er zijn mogelijkheden om dit on-premises te doen, je kunt tussen de verschillende overheidsorganen prima private connections aanleggen/opzetten en dit alles is goed beheerbaar door een ploeg goeie mensen. Die goeie mensen hebben we in Nederland ook.

Mijns inziens is er dan ook geen enkele reden om dit aan M$ uit te besteden anders dan 'gemak'. Het is niet goedkoper, niet veiliger en technisch ook niet beter. Denk dat we het NOiV programma ook weer eens nieuw leven in moeten blazen. Als dat het gewoon had gehaald dan hadden we dit gedonder helemaal niet gehad.

Wat een onzin. MinV&J en BuZa hebben ook hun eigen datacenters. Kan makkelijk, als je maar IT-ers kunt vinden die aanblijven onder een hele berg bureaucratie. IT is niet het probleem, maar de (bureaucratie van de) overheid zelf.

Je bedoelt eigenlijk jezelf?

belastingdienst heeft juist aangegeven dat ze zelf geen capaciteit meer hebben, dus cloud is de enige oplossing.

In de praktijk is cloud ook vaak veel goedkoper dan dit soort omgevingen zelf hosten, want het klinkt altijd leuk, zelf hosten, maar het is niet even een server neerzetten en even software installeren. Data center ruimte is duur, kennis en personeel is duur, onderhoud is duur, trainingen zijn duur.

Jouw 2de fout bedoel je? Want je zet dit soort infrastructuur niet even neer.

Nee, jij begrijpt alleen niet de requirements en problemen waar de belastingdienst tegen aanloopt, maar jij denkt wel even de oplossing te hebben.

Nee, klint altijd leuk, maar men vergeet vaak een heel hoop in dit soort verjaardags oplossingen.

Dat is inderdaad jouw inziens, maar je mist als de belangrijkste dat een groot probleem bij de belastingdienst is dat de datacenters vol zitten, dus geen fysieke capaciteit is, dat er niet even een externe partij is die aan de eisen kan voldoen die een belastingdienst stelt aan security, processen en technische infrastructuur.


Vaak is cloud voor dit soort omgevingen veel goedkoper dan zelf alles gaan hosten en onderhouden, maar dat zien vele vaak niet, dan die denken, opensource, dus lost alle issues magisch op. Maar nee, zo werkt het niet in de praktijk.

Datacenter ruimte, personeel zijn hele dure en lastig verkrijgbare dingen tegenwoordig.

Je komt net de standaard mening, maar je weet niet eens hoe IT gedaan wordt bij dit soort bedrijven of instellingen.

Je bedoelt eigenlijk te zeggen, dat je niet weet hoe overheden werken of hoe de datacenters in elkaar zitten?

Je denkt veel te simpel, om zo maar even servers in een ander datacenter te plaatsen.

Maar gelukkig hebben genoeg kapiteins om een complete vloot te bemannen, alleen jammer dat ze vaak niet verder komen een ervaring met rubberbootjes op een meertje.

Hele aparte reactie is dit. Je weet duidelijk niet waar je het over hebt, maar beschuldigt daar een ander van.
Ten eerste, de Belastingdienst heeft hun mailomgeving nu on-premises staan en die werkt prima. Daarmee vervallen dus al je argumenten dat het moeilijk zou zijn om zoveel gebruikers te kunnen hosten en dat de Belastingdienst daar geen capaciteit voor zou hebben. Keuzes om naar M365 te gaan, hebben nooit een basis in de techniek. Bedrijven hebben altijd al email.

Ten tweede, een overheidsdienst als de Belastingdienst heeft meerdere gigantische datacenters voor alle belastingaangiftes etc. In dat soort datacenters is vaak een gigantische overcapaciteit, terwijl de capaciteit die nodig is om een dienst als email te hosten, ook voor zoveel gebruikers, niets voorstelt bij de capaciteit die die andere diensten gebruiken. Capaciteitsgebrek is dus zeker geen reden voor deze stap.

Ten derde, een dergelijke on-premises dienst voor zoveel gebruikers is prima te beheren door een man of 3-4. Ook wanneer je mail in de cloud van Microsoft staat, heb je nog personeel nodig om je gebruikers te helpen bij problemen met die dienst. Je gaat op personeelskosten dus ook niet besparen.

Goed dus dat deze kamerleden hier vragen over stellen. Er is een heel makkelijk alternatief voor deze migratie naar M365, namelijk: niet migreren.

Alternatieven zijn er al jaren. Kijk naar al die openstackproviders. Samen een enorme cloud op basis van open standaarden.

Inderdaad. Stemadvies: Barbara Kathmann

houdt toch eens op en verdiep je er eens in. Waarschijnlijk heb je dat al gedaan en bevalt het je niet omdat Microsoft de grote afwezige is: https://www.openstack.org/

Helemaal gelijk maar dat liep stuk op handhaven.

O nee hee daar is hij weer, de gast die iedereen beticht van gebrek aan kennis. Ik zal je uit je droom helpen. Die hele dure en lastig verkrijgbare dingen zijn ook een probleem voor Microsoft. Ik stel ook voor dat het MS dacenter in Noord Nederland onteigent wordt omdat het te veel groene stroom kost enhet ons niks oplevert.

Dat hoeft niet met OpenStack kan je VM's vanuit VMWare live migreren. Niks servers plaatsen. Verder heb je nog niet in de gaten dat o.a. Microsoft het probleem is en dat het zo ver is dat minder functionaliteit met een stabielere basis de voorkeur heeft.

Je komt met een magische hypervisor die alles ineens magisch oplost?

je begrijpt niet eens wat nu werkelijk de problemen zijn.

Ik heb ondertussen heel wat VM\'s en fysieke migraties gedaan. Dit soort adviezen zijn erg lachwekkend.

Nee, je begrijpt de basis van het probleem niet en komt al met techinsche oplossingen, die letterlijk nergens op slaan.

En dat lost magische ineens alle IT problemen op waar men last van heeft?

Laten we even beginnen met de bron:

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2025/10/02/kamerbrief-overstap-kantoorautomatisering-naar-m365

Als de bron leest, kom je tot andere concluses. Het werkt helemaal niet prima.

* wordt voor de kantoorautomatisering momenteel gebruik gemaakt van een on-premises werkomgeving met legacys oftware. Het onderhouden van deze omgeving is complex, kostbaar en het op orde houden van de informatiehuishouding is
moeilijk.

*wordt er doorgewerkt in de huidige on-premises omgeving. Het gevolg hiervan is dat er nu inefficiënte manieren bestaan om met de beperkingen van deze omgeving om te gaan.

* Deze zogenoemde workarounds leiden tot een productiviteitsverlies. Medewerkers geven aan dat dit hen veel tijd kost.
Ik ben gestopt met verder quoten.

bron quote:
Daarom is begonnen met het inrichten van een nieuwe werkplek met modernere
functionaliteiten. In 2021 is daarvoor het programma DBO+M365 gestart.
Onderdeel daarvan is enerzijds het uitrollen van de nieuwe fysieke werkplekken
en anderzijds het vervangen van de huidige werkomgeving door M365. Destijds is
bewust gekozen voor M365 omdat medewerkers daarmee toegang krijgen tot een
moderne en toekomstbestendige werkomgeving die ook in de toekomst wordt
doorontwikkeld.

Daarnaast wordt de huidige werkomgeving als ongebruiksvriendelijk ervaren.
Aangezien de huidige werkomgeving onvoldoende samenwerkingsfunctionaliteiten
heeft sluit het niet langer aan bij de eisen van hybride werken.

De Belastingdienst heeft onderzocht of een on-premises Microsoft Exchange
oplossing, zoals SSC-ICT eerder heeft geïmplementeerd, mogelijk is. Dit is een
hybride oplossing waarbij voor een deel gebruik wordt gemaakt van
clouddiensten. Documenten en mail blijven dan on-premises; dat wil zeggen dat
deze op de eigen serveromgeving blijven draaien.

Voor de Belastingdienst, Douane en Toeslagen blijkt dit niet uitvoerbaar op korte
en afzienbare termijn. Dit vereist, in tegenstelling tot bij SSC-ICT, het inrichten
van een geheel nieuwe Microsoft-omgeving, omdat de Belastingdienst geen basis
heeft in Microsoft. Het inrichten van deze nieuwe omgeving gaat gepaard met een
lange doorlooptijd en vereist ruimte in het datacenter.

De vorige quotes kan ik trouwens ook weer plaatsen.


Bron quote:
Het inrichten van deze nieuwe omgeving gaat gepaard met een
lange doorlooptijd en vereist ruimte in het datacenter. Die ruimte en de
benodigde stroomvoorziening zijn er niet binnen afzienbare termijn

Afgezien dat het dus niet lekker werkt, producutie verlies geeft, de ruimte er niet is, zijn Exchange beheerders tegenwoordig ook lastig te vinden.

Je had ook gemakkelijk kunnen zien, dat je de brief niet gelezen had. Je had dan namelijk deze post niet hoeven te doen, en ik niet de quotes uit de brief hier neer te hoeven zetten, om eigenlijk al je punten zeer gemakkelijk te ontkrachten.

Ben ik dan de enige die deze brief gelezen heeft, en begrijpt hoe dit soort organisaties werken en wat ze nodig hebbenj hiervoor?

Dit is een beschuldiging die nergens op slaat. Ik vermoed dat je nooit een debat van de vaste kamer commissie Digitale Zaken hebt gezien. Deze vragen zijn agendapunten die al lang voordat het kabinet gevallen was op de agenda van deze commissie stonden.

Zowel Kathmann als Sixt-Dijkstra maken zich al vanaf het moment dat ze zitting hebben in deze commissie druk over strategische autonomie. De staatscretaris probeert de kamerleden aan het lijntje te houden en stuurt ze met vage en halve antwoorden het bos in. Zowel Kathmann (plaats 32 bij PvdA/GL) als Six-Dijkstra (NCS) komen na de verkiezingen zeer waarschijnlijk niet meer terug. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de staatsecretaris en zijn ambtenaren een spelletje aan het spelen zijn om de tijd tot 29 oktober te overleven en dan hopen dat er een nieuwe onervaren commissie Digitale Zaken komt die weinig kritische vragen (kan) stellen.

Tip voor de zwevende ICT-kiezer: https://nerdvote.nl

Bijna 100% eens; alleen dat met die plank: Hij slaat de plank vele meters mis!

Het probleem is dus niet dat de huidige omgeving zou leiden tot productiviteitsverlies, het probleem is dat een deel al over is op M365 en een deel niet. Als iedereen terug zou gaan naar de huidige omgeving, is dat probleem opgelost.
Ze kunnen ook gewoon hun huidige on-premises omgeving upgraden naar de laatste versie. Dan zijn ze ook modern en toekomstbestendig. Daarvoor hoeven ze dus niet naar M365.

Marketingpraat om een beslissing te verantwoorden, maar vermoedelijk niet onderbouwd door de praktijk. Als ze hun huidige software zouden upgraden, zouden die samenwerkingsfunctionaliteiten er volledig zijn.


Dat zou uiteraard ook waanzin zijn en pure geldverkwisting. Nogmaals, ze hebben een goed functionerend on-premises mailsysteem. Dat moderniseren is een zeer realistische mogelijkheid en in het huidige klimaat een veel logischere keuze.

Even goed lezen. Jouw quote slaat namelijk als een tang op een varken t.o.v. mijn opmerking. Het systeem staat er al en heeft geen capaciteitstekorten.

Wie heeft het over Exchange? Als ze het huidige systeem upgraden en on-premises blijven en de mensen die nu al over zijn naar M365 terug migreren, kun je op personeel besparen. Twee systemen ondersteunen is altijd duur.

Nou nee, laat ik het zo zeggen, ik weet uit een lange ervaring hoe dit soort grote organisaties werken en dat is heel anders dan jij schijnt te denken. Die kennis is ook zeer nuttig om managerspraat te kunnen onderscheiden van de feiten.

Welke alternatieven zijn er dan?

Geen zin om de hele reactie hierboven te quoten en ook niet degene waar je op reageert.

Exchange SE voornamelijk een product ter ondersteuning van Exchange Online. Binnen SE zit bijvoorbeeld geen spam/malware filtering, daarvoor blijf je afhankelijk van Exchange Online Protection (de cloud dienst) en ook de ontwikkeling van Exchange Online loopt erg achter op Exchange Online. Het is immer gebaseerd op Exchange 2019. Niet alleen zijn de client licenties zonder 'diensten' (CALs) aanzienlijk duurder dan simpelweg M365 licenties maar je moet ook nog server licenties betalen. Kort door de bocht is SE helemaal niet toekomst bestendig en al helemaal niet modern, het is simpelweg uitstel voor het onvermijdelijke.

Ja, het is marketing praat maar er zit wel een bron van waarheid in. Zo maakt men waarschijnlijk volledig gebruik van Microsoft Teams, wat een volledig cloud product is. Je zou theoretisch Teams kunnen laten samenwerken met Sharepoint en Exchange on-premise maar het is een ware hel en het werkt zeer vaak niet. Ik moet regelmatig problemen met je genoemde opzet oplossen maar al je problemen verdwijnen als je naar Sharepoint en Exchange Online gaat.


De reactie geeft aan dat je inhoudelijk geen verstand hebt van deze oplossingen. Microsoft zelf is heel duidelijk: wij bouwen enkel nog cloud-first. Hoewel ze nog wel software uitbrengen die on-premise kan draaien is dit voornamelijk bedoelt ter ondersteuning van 'zaken die nog niet over te zetten zijn naar de cloud'. Je weet wel, die oude legacy systemen.

Het bijzondere is dat je denkt dat een specifieke locatie iets zegt over data veiligheid of privacy? Microsoft heeft sinds Exchange 2016 al de mogelijkheid om wijzigingen te maken op je on-premise servers via bijvoorbeeld de 'Exchange Emergency Mitigation (EM) service'.

De bron van dit hele probleem ligt bij het gebruik van Microsoft software en Microsoft maakt tegenwoordig enkel nog maar cloud-first software. Daar kun je heel eigenwijs tegenin gaan maar je gaat dat helaas niet winnen. Het interesseert Microsoft namelijk geen ene fluit wat je denkt.

Wat we moeten doen is innovatie stimuleren en eigen software bouwen. Echter gaat daar vele jaren overheen. Een gemiddelde software transitie duurt 4 tot 5 jaar.

Voor de zoveelste keer. Openstack is geen hypervisor! maar een soort cloud besturingssysteem, waardoor je niet afhanklijk hoeft te zijn van een 1 provider zoals microsoft.

Jij bent een van de weinige die die microsoft omgeving er door wil jassen terwijl microsoft an sich het grootste probleem is. Waarschijnlijk ben je de enige die steeds een grote multinational aan het verdedigen is en blind is voor het probleem.

Tussen microsoft en microsoft software wel ja. Men gebruikt helemaal geen teams maar Zoom. Teams werkt namelijk niet goed met grote groepen. Past zich niet aan aan de beschikbare bandbreedte.

Je blijft het maar over Microsoft hebben en daar gaat je hele argument mank, want dat is niet het hoofdsysteem van de Belastingdienst. Alleen pilotgebruikers gebruiken daar Microsoft. Er is meer dan Microsoft! Wel typisch dat je dan beweert dat ik geen verstand zou hebben van die oplossingen, want ik heb dat juist wel.

In één ding heb je gelijk, het probleem zit in het gebruik van Microsoft software. Doe je dat niet, dan is er geen probleem en kun je prima on-premises draaien. Goedkoper, geen data in te zien door de VS, prima integratie met andere producten. Het is de eeuwige discussie tussen alles afnemen van één leverancier, omdat alles dan zo fijn integreert of gaan voor best of breed. Voor beide zijn goede argumenten aan te dragen, maar de nadelen van Microsoft als die ene leverancier beginnen inmiddels wel zichtbaar te worden.

Een monocultuur is altijd slecht (denk maar aan de zieke Ierse aardappel en iedereen toen honger had en naar de US emigreerden). Daarnaast stelt die 1 leverancier integratie niets voor als open standaarden verplicht zijn en dat zijn ze.
Van de zotte is dat de overheid niet eens weet hoeveel men uitgeeft aan MS software. Misschien dat het OM eens met de billen bloot moet, want wij wisten te migreren naar Linux/Libreoffice en webapplicaties alleen al vanwege besparing op licenties en minder MS onderhoudspersoneel.

Maar wat lost dat op? Niets van de huidige problemen. Of de overheid heeft dit al, of men gebruikt vmware, nutanix.

Even een nieuw "cloud besturingssysteem" is niet een project wat je even doet. Dat kost waarschijnlijk een paar jaar om te implementeren.

Je noemt wat buzzworden, maar hebt geen idee, wat het onderwerp is waarover gepraat wordt.

Hint: Gebruikers moeten wel (efficenent) kunnen werken. Goedkoper valt ook vaak heel erg mee, vaak is het zelfds duurder.

Dat staat er alleen niet.
Ze kunnen ook gewoon hun huidige on-premises omgeving upgraden naar de laatste versie. Dan zijn ze ook modern en toekomstbestendig. Daarvoor hoeven ze dus niet naar M365.[/quote]Je wilt legacy systemen upgraden? Is een mogelijkheid, maar legacy werkt vaak aanzienlijk minder efficent met het moderene werken.

Praktijk gezien, is dit tegenwoordig zeer belangrijker. Men wil niet alleen maar op kantoor werken, maar overal, gemakkelijk en veilig.
Cloud is daarin veelal de toekomst om dit gemakkelijk, snel en efficenent te doen.

Nee mist de punten, dat modern werken, legacy?

En dat ze juist aangeven dat dit dus niet haalbaar is?

Even goed lezen. Jouw quote slaat namelijk als een tang op een varken t.o.v. mijn opmerking. Het systeem staat er al en heeft geen capaciteitstekorten.[/quote]Klopt, jij roept zo maar wat, en ik laat zien dat de capaciteit er volgens het document niet is.

Wie heeft het over Exchange? Als ze het huidige systeem upgraden en on-premises blijven en de mensen die nu al over zijn naar M365 terug migreren, kun je op personeel besparen. Twee systemen ondersteunen is altijd duur.[/quote]Blijkbaar voldoet dat niet aan het moderne werken, is het niet te upgradem/vervangen voor een modern systeem?

Blijkbaar werk jij dan heel ergens anders dan waar ik lang kom?

MIjn ervaring is gewoon heel anders, na het werken bij diverse ministeries of grote andere bedrijven.

Of werkt heel erg effectief?

Omdat licenties complex zijn? Valt Azure run kosten ook onder MS Software? Of als we een dienst afnemening in Azure van bijvoorbeeld sendgrid, zijn dat dan ook MS Kosten?

Ahaa dat soort voorbeelden.

gezien dit soort oplossingen, heb jij echt geen enkel idee, hoe complex IT is.

Gebruikers kunnen helemaal niet werken, want ransomware OM. Al weer vergeten? en als Trump de stekker er uit trekt ook niet.

oh jeeej:

https://www.heise.de/en/news/Schleswig-Holstein-s-e-mail-systems-converted-to-open-source-10733737.html


zijn die duitsers ons toch weer te snel en slim af?

Niet tegen aan te lullen net als bij forum. Jouw mening is gevormd en zal niet meer afwijken ook al spreken de feiten je tegen.. I rest my case.

Te complex voor jou als je niet eens inziet dat een monocultuur gevaarlijk is.
Dit soort weboplossingen? Je hebt blijkbaar ook niet met M365 gewerkt of is het zo dat als het van MS komt is het goed, komt het van een ander dan is het te complex. Ga eens op cursus!

Dit is een security site. Een mono cultuur is levensgevaarlijk!! https://nl.wikipedia.org/wiki/Ierse_hongersnood_(1845-1850)
Omdat licenties complex zijn? Weer een mooie besparing, al die mensen die licenties controleren kunnen iets anders gaan doen, wat wel nuttig is!

Ik werk met heel veel applicaties, appliances of hypervisors. HyperV, ESX, Proxmox, XEN en binnenkort waarschijnlijk Nutanix.Als we naar cloud kijken, Azure, OCI of AWS. Voor openstack had ik ook al vragen gekregen icm Citrix, ondersteuning is in beta momenteel als ik het nog goed weet met DaaS.

Als ik naar het applicaties landschap kijk, zijn er zeker webbased applications, maar ik denk dat ik een kleine 200-300 software package installaties heb van gewoon native applicaties die we installeren bij onze gebruikers voor hoofd klant momenteel.
Ik schap een stuk of 50 zeer belangrijke applicaties waarop het bedrijf draait. Alleen al als ik het advies zou geven om deze nu naar webbased applicaties te zetten, zou ik mij zelf eigenlijk direct grote vraagtekens geven over mijn consultancy skills voor deze klant. Ik zou direct de vraag krijgen, of ik wel weet, wat belangrijk is voor deze dit bedrijf.

Kijk ik verder, bij andere klanten, varieert het afhankelijk van de klanten waar ik kom, spreek ik tussen 5 tot 500-600 applicaties denk ik.

Zelfs al kijk ik naar mijn kleinste klanten, zzpers of kleine bedrijven, zou deze nooit op Linux distributie of libreoffice gaan werken. Ze zouden direct beginnen te lachen als ik daarmee zou komen als advies. Ik zou dan eigenlijk geen idee hebben, dat de kosten van een Microsoft licentie van 220-250 of 600 euro per jaar peanuts is per gebruiker.
Als die zzper 2-4 uur kwijt zou zijn aan migratie of het opnieuw uitzoeken van functionaliteit, is hij al duurder uit voor dat jaar.
En dan rekening nog geen MFA producten of andere mogelijkheden die O365 zou bieden.
Microsoft producten zijn best goedkoop, zakelijk gezien, als je kijkt hoe een gebruiker met moderne technieken er mee kunt werken. O365 (en azure/entra/Conditional Access/intune/Exchange/Teams/Sharepoint) voor die prijs, vanuit 1 platform, vanuit 1 leverancier, voor 1 aanspreekpunt is zeer kosten effectief. Daar kan ik weinig voor neerzetten op kostengebied, onprem of alternatieve cloud.
Google Apps zou nog kunnen, met chromebooks eventueel, maar de office vervanging komt niet in de buurt van wat gebruikers willen.


Sterker nog, Ik heb klanten die een CAD programma wat op linux draaide gemigreerd naar Solidworks, waarmee ze toekomstbestendig waren. Voor de legacy hadden we een alternatief product gevonden, wat gelukkig wel op Windows draaide.
Koste wat moeite, maar de kosten besparen was enorm voor dat bedrijf omdat ze dit verder konden integreren in hun workflows, terwijl men nu dure Solidworks licenties moeten aanschaffen.

Ik begrijp wat mijn klanten nodig hebben, van ZZPer tot enterprise of overheidsinstelling.

Heb je de klaverblad reclame wel eens gezien?

Leuk stukje wifi, maar laat zien dat je eigenlijk niet begrijpt, dat Entra en Azure veel meer is dan aardappels.

En misschien had ik licenties, juist kosten moeten benoemen. Want ik neem alles af bij 1 leverancier, maar dat zijn wel verschillende producten, die ik dan niet meer apart hoeft af te nemen bij andere leveranciers, waarbij ik kan weer aparte contracten moet onderhandelen en moet bijhouden.

Want hoe meer leveranciers, hoe meer werk ik heb aan contracten, dus meer mensen er op moet zetten. Van aanspreekpunten, verkopers, juridisch mensen.

Maar kan je ook aangeven, wat dit dan eigenlijk gaat oplossen?

Wat als men al vcloud, of Nutanix AHV heeft draaien? Wat gaat openstack dan oplossen?

Ze geven al aan, dat de capaciteit niet beschikbaar is, dus ik ben benieuwd wat Openstack zal oplossen hiervan.

De 'foute insteek' ligt bij de figuren die een vendor lock-in bij een niet Europese, commerciële organisatie voorstaan. Ik zeg als de bliksem over naar Gaia-X, dat een échte oplossing biedt! (zie hieronder)

https://www.openstack.org/marketplace/public-clouds/ en dan kies je er eentje uit in NL die ook nog eens een EU bedrijf is et voila capaciteit op eigen bodem met volledige autonomie

Logisch. Trotse spekkopers.

Helaas mis je wat brains om het monocultuur punt te kunnen begrijpen. Met open source hoef je geen licenties bij te houden en het stopt niet direct met draaien als je betaalde support even niet heb betaald. Wij zijn gemigreerd naar Linux/Libreoffice, gefinancieerd mbv besparing op licenties/personeel, en het draait op dezelfde hardware.

Helaas heb ik wel de brains dat licentie kosten maar betrekkelijk een klein onderdeel zijn bij bedrijven in de TOC of wat of hoe bedrijven werken.

Leuk dat jullie gemigreerd zijn, maar voor 99% is dat geen optie, gewoon omdat het geen toegevoegde waarde heeft.
Als je daarop al opmerking komt, licentie kosten, dan begrijpt je niet hoe bedrijven bedrijven.

Kan je nagaan hoe duur de rest is als licenties verwaarloosbaar klein zijn. Respectloos om zo over belastingcenten te praten.
Van die licentiekosten kan onze hele stad leven!
Windows heeft helemaal geen toegevoegde waarden. Het schiet in alles te kort. Zelfs MS kiest niet voor haar eigen windows: https://github.com/microsoft/azurelinux

Of jij weet dus eigenlijk niet, hoe TOC en kosten voor bedrijven eigenlijk in elkaar zitten?
Als een gebruiker niet kan werken, is duur, als een gebruiker niet goed of effectief kan werken, is duur. Niet meer hybrid werken is tegenwoordig een flinke kostenposten.

Ik heb voor bedrijven gewerkt, waar we een miljoen aan storage kosten door factureren. En dat was alleen de storage, nog geen andere
De huidige Microsoft E5 licentie is goedkoper per maand voor onze gebruikers op basis van de listprijs en zou ook direct onze storage kosten enorm naar beneden gebracht hebben en veel meer verlaging geven van andere software producten, zoals geen extra losse antivirus, geen vpn token meer noodzakelijk, welke ook nog gebruikers onvriendelijker was en nog veel meer producten die we niet meer nodig hebben. Was zijn dus E5 licenties veel goedkoper uit dan we ooit waren.

Dat zegt iets over hoe kosten bij bedrijven in elkaar zitten.

Jij geeft aan een product te willen vervangen, wat zeer complex en gebruikers impact heeft en meer kost?

Wat als de kosten daarna alleen maar hoger worden op IT?

Mening zonder kennis op dit gebied.

[quote[Het schiet in alles te kort. [/quote]Natuurlijk. Afgezien bijna alle grote enterprises heel blij zijn met MS en wat ze bieden?
De wereld is een stuk groter dan sommige hier ook maar enige ervaringen mee hebben.

Wat is daar mis mee? Waarom zou MS dat niet moeten of mogen doen?

je wilt dus eigenlijk iets adviseren wat dus geen oplossing is voor het probleem?

Ik kwam er trouwens 3 bedrijven tegen, waarvan er misschien 1 door de overheid gebruikt zou kunnen worden die aan de eisen zou kunnen voldoent.

ik adviseer je eens dit te lezen: https://computable.nl/e-magazine/editie-05-2025/pagina-06-13-risicos-van-de-amerikaanse-cloud/

https://www.openstack.org/vmware-migration-to-openstack/

na de bittere pil van die migratie openen de deuren van walhalla

Kan je nagaan hoe hoog de TCO is als die licentiekosten verwaarloosbaar klein zijn met dat ransomware gevoelige ecosysteem.
Onder Linux heb je geen antivirus nodig en zijn vpn tokens gratis, zoals zoveel gratis is. Software defined storage ook gratis. Wil je commerciele support dan neem je een subscription maar het is en blijft een keuze.
Openstack en Openshift gewoon verkrijgbaar via https://www.ssc-ict.nl/producten-en-diensten/overheidsdatacenter
De rijksoverheid is ondoordacht gaan werken in de cloud. Het Rijk heeft bij twee derde van de belangrijkste public cloud-diensten geen risicoafweging gemaakt!!
https://www.rekenkamer.nl/publicaties/rapporten/2025/01/15/het-rijk-in-de-cloud

Daar zit dus het probleem. Jij kijkt alleen naar wat er in een brief van iemand op grote afstand staat, ik kijk naar wat er daadwerkelijk is (ja, dat weet ik namelijk). Ik weet dus waar het over gaat en jij niet.

Het gaat niet om legacy software, maar om on-premises software waarin nog druk geïnvesteerd wordt door de leverancier. Die software werkt prima en het enige probleem is dat er nu 2 systemen naast elkaar moeten functioneren, omdat men ooit in een eerder stadium heeft bedacht dat men naar M365 wil en die beslissing vervolgens weer on hold is gezet. Dat is inefficiënt en duur. Er moest dus een keuze gemaakt worden. Blijkbaar vond men het gezichtsverlies om de eerdere beslissing terug te draaien, ondanks dat dat in het huidige klimaat niet raar zou zijn. Dat heeft niets met techniek te maken, maar alles met politiek. Dat de andere ministeries veelal M365 gebruiken, zal vast ook meegespeeld hebben, maar had niet uit hoeven maken.

Of gewoon naar cloud, of naar Nutanix AHV, waar ik bij ons de meeste klanten eigenlijk naar toe zie migreren.

Je weet dat 2 van de 3 bedrijven naar de links naar toe ging, ook amerikaanse bedrijven waren?

Ik kom nog niet inderdaad bij de belastingdienst, er loopt wel een aanbesteding waar ik onderdeel van ben.

Maar ik kan mij wel vinden in de brief, als ik hem lees, met mijn ervaring in IT, overheden en enterprises.

Kan jij het product noemen, wat dit kan gewoon als legacy benoemd worden, als het niet in de (toekomst)visie past van waar de belastingdienst naar toe wil.

Dat jij het goed vind werken, wil niet zeggen dat het ook goed werkt. Omgeving kan best niet goed meer werken in de achtergrond waar jij geen weet van hebt, of dat het gewoon niet meer goed samen werkt met de producten waar de BD naar toe wil gaan. Ik zie vaak genoeg voorbij komen, dat er steeds meer software integreert in bijvoorbeeld agenda's. Als dat met dit systeem niet samen werkt, dan voldoet dat systeem gewoon niet meer in de toekomst visie.

[quote[omdat men ooit in een eerder stadium heeft bedacht dat men naar M365 wil en die beslissing vervolgens weer on hold is gezet. Dat is inefficiënt en duur. Er moest dus een keuze gemaakt worden. Blijkbaar vond men het gezichtsverlies om de eerdere beslissing terug te draaien, ondanks dat dat in het huidige klimaat niet raar zou zijn. Dat heeft niets met techniek te maken, maar alles met politiek. Dat de andere ministeries veelal M365 gebruiken, zal vast ook meegespeeld hebben, maar had niet uit hoeven maken.[/quote]Of het huidige mail product voldoet gewoon niet meer voor de integratie mogelijkheden?

Hybrid werken was al aangehaald, daarin zit bijvoorbeeld ook werkplek bezetting is, of (vergader) zaalbeheer en nog veel meer. Tooling die steeds meer integreerd in je agenda / outlook.

Redenen om het huidige product legacy te beschouwen.

Of jij weet niet waar de kosten werkelijk in zitten?

Licentie kosten zijn maar een onderdeel van je TOC. Zoals ik in mijn voorbeeld aangaf, besparen we juist met de huidige E5 licenties veel geld, dus gaat de TOC ook nog eens naar beneden.

Gaap.

Certificeringen denken daar vaak heel anders over, net zoals CISO, hier draait bijna ieder Linux systeem met AV software, waarbij we trouwens veel meer gedoe hebben op Linux hiermee.
gratis betekend niet gratis in beheer. Juist locatie afhankelijkheid, waarbij je dus kunt zien, waarbij iemand is, is tegenwoordig voor belang. TOTP voldoet daar bijvoorbeeld niet aan. TOTP is trouwens ook best onveilig.
[quote[Software defined storage ook gratis. Wil je commerciele support dan neem je een subscription maar het is en blijft een keuze.[/quote]Gratis klinkt altijd leuk, tot je er achterkomt dat je daar weinig aan hebt. Een overheid moet support hebben, en gewoon goede. Zelf even zitten hobbyen gaat men niet doen.
Leuk voor thuis, of bepaald type bedrijven.

Daar zitten ze alleen niet bij, dus is niet "even" een oplossing. Maar een virtualisatie stack zegt ook verder vrij weinig.

Je moet er ook goed over nadenken, maar je moet ook continuïteit hebben.

Tegenwoordig is het meer XDR en EDR software, en die is zeker hard nodig op Linux.

https://www.oracle.com/security-alerts/alert-cve-2025-61882.html#AppendixEBS

Nu hoor ik altijd dat je SAP moet draaien op Linux...... Al is deze software ook beschikbaar voor Windows. Maar vanuit goede " betrouwbare" bronnen, moet je dit altijd op Linux draaien.
https://www.security.nl/posting/904154/SAP+dicht+ernstige+kwetsbaarheden+in+SAP+NetWeaver

Moet ik nog meer voorbeelden zoeken voor je? Waaruit blijkt dat je ook gewoon Antivirus software (XDR/EDR) moet draaien op Linux?


Waarom komen trouwens de grootste data lekken vandaan?

je hoeft er maar eentje in NL te hebben. het mooie van openstack is dat je zelf in je DC naderhand een eigen cloud op kunt zetten. sterker nog, en daar begon ik mijn betoog mee, je kunt in een publieke cloud club, ergens in de EU, een opestack cloud opzetten en daar je omgeving in hebben.

Het is er ook maar letterlijk 1 en die is primair een telecom provider. Of die ook geschikt zijn voor de overheid hosting, is nog een 2de grote vraag. Geen contractuele afspraken momenteel en dit zou waarschijnlijk eerder een europese aanbesteding worden.

Dus echt een oplossing? Nee, het lost niets op.

Maar je kunt ook gewoon Azure omprem draaien als je dat wilt, dus op dat specifieke punt win je weinig.

Openstack is een open cloud en Nutanix is slecht advies want weer vendor lock. Nutanix Cloud Platform en de AHV hypervisor, zijn proprietary en closed-source.

Linux != windows. Antivirus op Linux omdat het op windows nodig is is dom en gevaarlijk (3party software die overal bij moet kunnen) Redhat insight is veel beter en check ook even https://www.open-scap.org/

Niet te geloven dat er iemand hier fanatiek zijn vrije tijd? besteedt aan het ontkennen en misleiden van alternatieven. De broodheer is voor 1 persoon in het bijzonder blijkbaar heilig en wordt verdedigd als een zwarte ridder uit Monty Python. Dat het brood uit Amerika, aangevreten door walmare, magisch werkt, ook al is het door velen al lang uitgekotst, is het uitzoeken misschien wel waard. Wat mij betreft valt die in de categorie wappies omdat ik dit ook zie op andere terreinen.

Antivirus draai je niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen! Hoe goed je het ook doet, er is altijd wel een windows client ergens, en dus een risico op ransomware. En als je een cyberverzekering wil afsluiten staat er ook in de voorwaarden dat op ieder systeem een antivirus programma actief moet zijn of iets van die strekking. Zelfs in 100% macOS omgevingen wordt dat min of meer ook gewoon geëist, terwijl die out-of-the box al wel veiliger zijn dan veel windows systemen ooit zullen worden.

ale je azure onprem kunt dan heb je geen capaciteit tekort he :P

Antivirus is onveiliger onder Linux! want je geeft een closed source 3party alle admin rechten en dat is dom gezien de hacks bij 3party bedrijven. Er zijn onder Linux betere maatregelen.