Er wordt onderzoek gedaan naar een mogelijk landelijk meldpunt voor burgemeesters om online content ontoegankelijk te laten maken of verwijderen die tot openbare ordeverstoringen kan leiden. De resultaten van het onderzoek worden in het tweede kwartaal van volgend jaar verwacht. Dat laat demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid in een brief aan de Tweede Kamer weten.

Volgens de minister is er de afgelopen jaren meer aandacht gekomen om "online aangejaagde openbare ordeverstoringen" aan te pakken. "Daarbij wordt (soms) gevraagd om bevoegdheden die fundamentele grondrechten van burgers kunnen raken. Zoals een bevoegdheid om burgers te kunnen verbieden om bepaalde uitingen te doen", aldus de bewindsman. "Dat raakt grondrechten, want ook op sociale media heeft iedereen de vrijheid om zijn of haar mening te delen. Dit is een belangrijk recht maar het kan ook zorgen voor onrust in de fysieke wereld."

'Online gebiedsverbod'

In juni van dit jaar oordeelde de Raad van State in hoger beroep dat burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht geen dwangsom mocht opleggen aan een jongen die via Telegram had opgeroepen om in opstand te komen tegen het coronabeleid en het vuurwerkverbod. Eerder stelde de rechter al dat de burgemeester in strijd met de Grondwet handelde. Naar aanleiding van een online oproep die de jongen deed legde de burgemeester hem destijds een 'online gebiedsverbod' op. De jongen moest een dwangsom van 2500 euro betalen als hij weer zou oproepen om in Utrecht samen te komen voor het verstoren van de openbare orde.

De uitspraak van de Raad van State zorgde voor vragen in de Tweede Kamer aan minister Van Oosten. In zijn antwoord stelde de bewindsman dat het van belang is dat het lokaal bestuur beschikt over voldoende mogelijkheden om op te treden tegen online aangejaagde openbare ordeverstoringen. "Burgemeesters hebben hierin een ingewikkelde taak, maar staan niet met lege handen. Uiteraard kijk ik concreet naar mogelijkheden om het handelingsperspectief verder te verstevigen."

De afgelopen maanden hebben onder andere een "burgerdialoog" en deskundigenbijeenkomst plaatsgevonden waarbij onder andere werd gekeken naar het versterken of uitbreiden van het bestaande handelingsperspectief. Op dit moment doet het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) onderzoek naar online aangejaagde openbare ordeverstoringen en hoe andere landen hiermee omgaan.

Meldpunt

In zijn brief aan de Tweede Kamer laat de minister afsluitend weten dat het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) verder onderzoek doet naar een mogelijke landelijke meldvoorziening voor burgemeesters. "Ten behoeve van het ontoegankelijk (laten) maken en (laten) verwijderen van online content die kan leiden openbare-ordeverstoringen", schrijft Van Oosten.

"Het doel van de verdere verkenning is om de meerwaarde, werkbaarheid en positionering van een laagdrempelige meldvoorziening te verkennen. Er wordt hierbij inspiratie ontleend aan bestaande meldpunten zoals die voor online grensoverschrijdend gedrag en Meld Online Discriminatie", legt de minister verder uit. De resultaten van het onderzoek worden aan het begin van het tweede kwartaal van 2026 verwacht. Van Oosten komt dan ook met vervolgstappen.