De infrastructuur die nodig is voor chatcontrole zou een interessant potentieel doelwit voor kwaadwillenden zijn, om zo toegang te kunnen krijgen tot grote hoeveelheden gegevens op mobiele telefoons. Daarvoor waarschuwt de AIVD, zo laat demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid weten. Naar aanleiding van een verzoek van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid deelde de minister het advies van de inlichtingendienst over een Deens voorstel. Dat maakt vrijwillige detectie permanent en biedt ruimte om het later alsnog te verplichten. Daarnaast wordt online leeftijdsverificatie ingevoerd.

Op dit moment zorgt een uitzondering van de ePrivacy Verordening ervoor dat techbedrijven het verkeer van gebruikers op misbruikmateriaal (CSAM) mogen controleren. Deze uitzondering is tijdelijk en verloopt begin volgend jaar. EU-voorzitter Denemarken wil deze uitzondering nu permanent maken. "Bij het verlengen van de tijdelijke regeling is er telkens een nieuw weegmoment waarbij kan worden gekeken naar deze zorgen en een lidstaat zich desgewenst kan uitspreken. Bij het permanent maken is zo’n periodiek weegmoment er niet meer", laat minister Van Oosten over het Deense voorstel weten.

De Europese Commissie wil onder andere chatdiensten verplichten om de inhoud van berichten die gebruikers versturen te controleren. EU-lidstaten zijn verdeeld over dit plan en hebben nog altijd geen positie ingenomen, waardoor onderhandelingen tussen de Europese Commissie, de lidstaten en het Europees Parlement over het voorstel niet kunnen plaatsvinden en het ook niet kan worden ingevoerd.

EU-voorzitter Denemarken wilde een aantal weken geleden de lidstaten over een voorstel voor verplichte chatcontrole laten stemmen, maar besloot het voorstel niet in stemming te brengen omdat er teveel tegenstemmers waren. Nu is er een nieuw voorstel dat naar verwachting wel op voldoende steun kan rekenen en morgen als hamerstuk zal worden afgedaan, zo maakte demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid vorige week bekend.

Advies AIVD

"Bij een dergelijke functionaliteit komt een omvangrijke en complexe infrastructuur van beheersystemen kijken. Deze combinatie van een groot aantal toegangsrechten met een complexe beheerinfrastructuur, maakt het geheel een interessant potentieel doelwit voor kwaadwillende (statelijke) cyberactoren om potentieel toegang te krijgen tot grote hoeveelheden mobiele gegevens", laat de minister verder weten. Volgens de AIVD hangt de veiligheid van een dergelijk systeem uiteindelijk af van de implementatie, maar brengt het ontwerp van deze maatregel in beginsel een groter aanvalsoppervlak met zich mee, dat bovendien moeilijk te beheersen is. Dit zorgt voor een situatie waarvan de AIVD de risico's voor de digitale weerbaarheid nog altijd als zeer hoog inschat.

Eerder maakte minister Van Oosten bekend dat Nederland niet tegen het Deense voorstel zal stemmen, zoals het bij vorige voorstellen had aangegeven wel te zullen doen. In plaats daarvan zal Nederland zich van stemming onthouden, omdat Nederland als tegenstemmer volgens de minister minder invloed op het verdere proces zou hebben.

Tevens noemde Van Oosten dat er in Nederland veel misbruikmateriaal wordt gehost en een tegenstem tegen het Deense voorstel een verkeerd signaal zou geven. "Zoals aangegeven in de Kamerbrief van 18 november jl. is de positie die Nederland moet innemen ten aanzien van het huidige voorstel zowel een kwestie van complexe inhoudelijke afwegingen als van strategische belangen in het Europese krachtenveld", aldus de bewindsman. Vandaag stemt de Tweede Kamer over een motie om Nederland toch tegen het Deense voorstel te laten stemmen.