Dat al die tech-bedrijven E2E serieus begonnen te omarmen was nadat gebleken was dat de NSA zijn boekje ver te buiten ging. Het komt erop neer dat als je als overheidsdienst toegang wilt hebben als dat echt nodig je uiterst integer moet zorgen dat je die toegang niet misbruikt. Zodra je buiten je boekje gaat gaat de deur dicht. En de pest is dat als er ergens één voldoende machtige overheid is die zijn boekje te buiten gaat iedereen met de gebakken peren zit. En vertrouwen komt te voet en gaat te paard.
Wat me verder opvalt, telkens opnieuw, is hoe hardnekkig het muntje niet valt dat we met sterke encryptie te maken hebben met een van die bijzondere situaties dat het werkelijk zwart/wit alles of niets is, zonder dat ook maar iemand weet hoe daar compromissen in mogelijk zijn. We gebruiken niet voor niets sterke encryptie. Toen in de jaren '90 encryptie met grotere sleutellengtes nog niet geëxporteerd mocht worden uit de VS was maar de vraag of zoiets als internetbankieren ooit op een verantwoorde manier zou kunnen. Ik werkte toen bij een bank en zat er middenin, voor de duidelijkheid, dat was echt een punt van zorg.
En van sterke encryptie, wordt door alle werkelijke kundige experts keer op keer benadrukt, is nog geen manier bedacht om het toegankelijk te maken voor opsporingsdiensten en dergelijke zonder dat dat een levensgroot risico oplevert dat allerlei criminelen, buitenlandse regimes en dergelijke er ook bij kunnen. Het is zwart/wit, alles of niets, en niemand met verstand van zaken ziet sluipweggetjes om tot grijstinten te komen.
Mensen die hoog opklimmen in organisaties, of dat nou in bedrijven of in overheden is, komen op afstand te staan van dit soort technische beperkingen, en komen in plaats daarvan terecht in een wereld van masseren, beïnvloeden, compromissen sluiten en dergelijke, een uitermate politieke werkelijkheid. Dat wordt hun hele werkelijkheid, en die botst in dit geval met een werkelijkheid die niet zomaar een fantasie van techneuten is die de wereld niet snappen, maar die echt is.
Ik heb ooit een hogere IT-manager meegemaakt die van oorsprong een wiskundige was, iemand die exact nadenkt, zou je verachten. Maar hij had toen ik hem meemaakte een stokpaardje, iets waarvan hij iets teveel wonderen geloofde. Hij verkondigde regelmatig dat hij in een veel kleinere organisatie dan waar hij werkte, en hij dacht op aan een plek waar hij op bezoek was geweest, 20% van de capaciteit in zou zetten op waar hij zo in geloofde. In werkelijkheid werkte hij in een tien keer zo grote organisatie, en de 2% capaciteit die hij er daar op inzette werd voortdurend lastig gevallen met dat het te duur was, teveel moeite kostte, etcetera. Dat was dus een wiskundige die in de praktijk niet meer doorhad dat 2% kleiner is dan 20%, nadat hij jaren in een managementfunctie had verkeerd. En hij was voor de duidelijkheid niet van gedachten veranderd over dat beeld van die kleinere organisatie, ik heb hem daarnaar gevraagd, en ik was verbijsterd.
Natuurlijk zal dit effect echt niet voor iedereen gelden, ik heb ook beter meegemaakt, maar het effect bestaat duidelijk wel, de werkelijkheid van mensen wordt gevormd door hoe ze de werkelijkheid meemaken. Ik moet daar steeds weer aan denken als ik zie hoe echt totaal wordt gemist wat het probleem met elke vorm van verzwakken van encryptie is.
En helaas zien mensen in die regionen techneuten nogal eens als arrogante betweters die geen rekening wensen te houden met wat voor belangen er nog meer spelen. Alleen zit in dat oordeel de aanname dat het niet zwart/wit is, en dit is nou juist een voorbeeld van iets dat werkelijk zwart/wit is.
Het is ook van belang om te beseffen waarom het eigenlijk zwart/wit is. Voordat alles en iedereen in de jaren '90 op het internet werd aangesloten was fysieke beveiliging van rekencentra, in combinatie met rechtenstructuren op computersystemen die behoorlijk recht voor zijn raap waren, afdoende. Want je had nog geen tekstverwerkers, spreadsheets, persoonlijke mappen en afdelingsmappen. Het was overzichtelijk en ruim voldoende om de rotzakken buiten de deur te houden.
Inmiddels heeft ruim de helft van de wereldbevolking toegang tot het internet (als het inmiddels niet veel meer is geworden). Dat betekent dat een menigte van ruim 4 miljard mensen pal voor je digitale voordeur staat. Dat is onvoorstelbaar veel, als je als mens tot 4 miljard wil tellen heb je wel een paar levens nodig. En dat is inclusief alle rotzakken in die enorme groep, en inclusief alle briljante rotzakken die slimmer zijn dan jij en ik kunnen bevatten. Er staat digitaal een menigte pal voor je voordeur die die fysiek, om niet in de verdrukking te komen, 1000 vierkante kilometer nodig zou hebben. Je ziet ze niet staan, al zijn ze er wel, en ze staan elkaar niet in de weg, ze hebben alle bewegingsvrijheid die ze willen.
Daar zitten mensen tussen die slimmer en capabeler zijn dan je je kan voorstellen, mensen die gewetenlozer zijn dan je je kan voorstellen, en zelfs de groep die beide is en die hun kunde automatiseren en als dienst aan minder capabele figuren aanbieden is indrukwekkend groot. Daar moet encryptie tegen opgewassen zijn, en ICT-beveiliging in bredere zin ook. Alles wat je bedenkt dat in het dagelijkse leven wel aardig zal werken volstaat in de verste verte niet in dat soort extreme omstandigheden. En die omstandigheden zijn er echt. Daarom is het zo zwart/wit, het is een verdediging tegen iets dat onvoorstelbaar extreem is. Het is maar goed dat die cryptografische genieën die ons die algoritmes bezorgen intelligent genoeg zijn om dat te bevatten. Hun oordeel moet serieus genomen worden.
Dus hoe wil Europol E2E-encryptie doorbreken zonder daarmee een enorme zwakte te introduceren?