“Ik kan het allemaal niet meer bijhouden hoor. Het gaat ook zó snel tegenwoordig. Al die details, da’s meer wat voor de jongeren”. Je hoort het al vanaf een jaar of 35, vooral van mensen met een technische of uitvoerende functie. Gaat hun geheugen echt zo spectaculair hard achteruit ineens, of hebben ze gewoon zin in een hogere salarisschaal?

Je ziet het ook in ICT Security, waar je nu zo’n tien jaar je beroep van kunt maken. In de begindagen holden we nog massaal achter technische concepten aan, zoals Firewalls, PKI, RBAC en X500. Nu verdiepen we ons massaal zich in beleid, management of ‘beveiliging als een proces’.

Feit is dat rond een jaar of twintig de aftakeling inzet. Nu ja, bij mannen dan, maar dat is in onze wereld de overgrote meerderheid. Dat wordt nog wat, gegeven de aankomende vergrijzing en ontgroening van Nederland: het aantal mensen dat de ontwikkelingen ‘niet meer kan bijhouden’ stijgt, er komen steeds minder jongeren die ‘het allemaal nog wel volgen’. Met als gevolg dat we met z’n allen meer willen besturen en minder willen uitvoeren.

Dit gedrag herken je aan het benadrukken van het belang van beleid. Beleid, de panacee voor alle kwalen. Beleid is leuk: je verzint wat er moet gebeuren, zonder allerlei vervelende details, en je maakt je al helemaal niet druk om bijbehorende activiteiten als aansturing en rapportage. Krijg je ook allemaal maar stress van, dus dat moet je helemaal niet willen. Beleid maken is een prima oplossing voor de mensen die het allemaal niet meer kunnen bijhouden. Voor andere problemen is het maar afwachten of het helpt.

De achteruitgang van het geheugen is natuurlijk een zut-argument. Als je geheugen voor technische details achteruit gaat, loopt het geheugen voor andere details óók terug. Het verminderen van de ene hersenfunctie is geen reden voor een ander om het beter te gaan doen. Het is evenmin zo dat als je de details niet kent, je beter de grote lijnen ziet. Hoewel veel mensen dit wel denken, vooral die mensen die zelf de details niet kennen en nooit gekend hebben. Gaan zij beleid maken, dan krijgen dus de mensen met de minste kennis de meeste macht. Zou dat de bedoeling zijn van een kenniseconomie? Of moeten we de pensioenleeftijd maar drastisch gaan verlagen, vanwege de verminderde hersencapaciteit van 30-plussers?

Welnee. Als je na een aantal jaren in het vak erachter komt dat je niet alle details meer uit je hoofd weet, zegt dat volgens mij iets heel anders dan dat alles je te snel gaat. Het zegt juist dat je wijsheid begint te krijgen. Je beseft dat je niet alles weet, en dat het gewoon beter is om dingen op te zoeken en op te schrijven. Dit is geen goed moment om te stoppen met ‘inhoudelijke’ functies. Integendeel. Voorheen wist je óók niet alle details, maar je geloofde dat wel. Daar kwamen nu net al die ongelukken van.

Het veronderstelde causale verband tussen leeftijd en het missen van technische ontwikkelingen is een opportuun sprookje: niemand geeft graag toe iets voor het geld te doen. Geld ja. Hypotheek. Alimentatie. Van die zaken, die vanaf een jaar of 30-35 gaan spelen en die je dwingen te kiezen voor veel en zeker geld. De enige weg daarheen is ‘promotie’, waarbij specialisten beloond worden als ze generalist worden – van programmeur naar consultant, van beheerder naar manager. Jammer eigenlijk, want juist als je de wijsheid krijgt dat het verstandig is om dingen op te zoeken en op te schrijven, moet je ineens aan iets heel nieuws beginnen.

Jammer ook voor Nederland, dat op deze manier een verstikkende bureaucratie dreigt te worden. Nederlandse grootbanken en multinationals opereren al vrijwel zonder uitzondering ambtelijker dan de overheid. Over een paar jaar hebben alle organisaties een overschot aan ‘architecten’, managers en adviseurs in alle soorten en maten, maar niemand voor de productie.

Natuurlijk kunnen we ons jongerendeficit nog een tijdje opvangen met het importeren van het geboorteoverschot van de derde wereld. Maar dat is wel heel erg ‘na ons de zondvloed’ en bovendien kunnen die derdewereldlanden hun eigen talenten wel heel goed zelf gebruiken.

We zullen onze carrièremodellen, beloningen en verwachtingen moeten bijstellen. En snel. Want met alleen managen en adviseren komt er geen brood op de plank.

Door Peter Rietveld, Senior Security consultant bij Traxion - The Identity Management Specialists -

Vorige columns van Peter