image

Juridische vraag: mag webcam bij kinderdagverblijf?

woensdag 5 september 2012, 10:03 door Redactie, 23 reacties

Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"Security: Deskundig en praktisch juridisch advies".

Vraag: Bij het kinderdagverblijf waar ik werk, heeft de directie besloten cameratoezicht in alle ruimtes op te stellen. Alle ouders kunnen via internet meekijken (wachtwoordbeveiliging) hoe het eraan toegaat. Ik snap waar dit vandaan komt maar ik voel me wel érg bekeken zo. Want ik weet hoe overbezorgd ouders kunnen zijn, dus als ik twee minuten niet naar hun kind kijk dan krijg ik gelijk een klacht de volgende dag. Wat kan ik hieraan doen?

Antwoord: Cameratoezicht in openbare ruimtes is eigenlijk altijd toegestaan, mits met duidelijke kennisgeving. Maar een KDV is niet openbaar, dus daar geldt een strengere regel: naast kennisgeving moet er ook een duidelijke afweging zijn geweest waarom het belang van de camera's zwaarder weegt dan de privacy van de gefilmde personen.

Daar komt bij dat dit valt onder cameratoezicht op werknemers. De ondernemingsraad (als die er is) moet daar toestemming voor geven. En het is óók nog eens cameratoezicht op een kinderdagverblijf, zodat er advies van de oudercommissie moet worden ingewonnen.

Er is geen rechtspraak over dit onderwerp, en ik moet zeggen dat ik het een héle moeilijke afweging vind. Het voelt alsof er geen enkel vertrouwen meer is tussen ouders en werknemers op dat KDV. Wat denken jullie?

Een andere aspect is dat zo’n livestream wel goed beveiligd moet worden. Die beelden gaan over internet en zijn alleen bestemd voor ouders. Gewoon een webpagina met een wachtwoord lijkt me zwaar onvoldoende. Op zijn minst zou de videostream zelf beschermd moeten zijn met encryptie, alleen zit je dan weer met het probleem dat veel ouders de benodigde software niet aan de gang zullen kunnen krijgen.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (23)
05-09-2012, 10:29 door Anoniem
Ik dacht eigenlijk dat dit een vervolg zou zijn op het nieuwsbericht van een 'gehackte webcam' kort geleden. Dat was het dus niet, maar de zorgen over de toegankelijkheid van de streams lijken me (dus inderdaad) wel gerechtvaardigd.

http://www.nu.nl/internet/2885020/hacker-kan-meekijken-met-webcam-kinderdagverblijf.html
05-09-2012, 10:38 door Anoniem
Ik vind het ook een behoorlijk ingrijpende maatregel. Ik snap dus niet goed wat de achterliggende gedachte is. Ik mag aannemen dat er voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig is. Hiervoor zijn immers wettelijke kaders vastgesteld.
Los van alle juridische aspecten vind ik het ook vreemd dat er camara's in het KDV worden opgehangen. Immers, indien je een kind naar de opvang brengt dan doe je dat m.i. ook voor een groot deel op basis van vertrouwen. Daarnaast is het zo dat de camera's geen volledige kijk geven op de totale situatie waardoor bepaalde beelden anders zouden kunnen worden geïnterpreteerd en er misverstanden kunnen ontstaan.
Verder is het zo dat m.i. alle kinderen in beeld komen. In kan me heel goed voorstellen dat dit voor bepaalde ouders niet acceptabel is. Ik zou i.d.d. ook de dialoog op gang brengen hierover en OR en/of ouderraad hierbij betrekken. Wellicht ligt er inmiddels ook jurisprudentie. Je zou dat kunnen zoeken bij het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP).
05-09-2012, 10:50 door Duck-man
Persoonlijk vind ik dit veel te ver gaan. Mijn kinderen hebben toen ze nog wat jonger waren 1 a 2 dagen op een KDV gezeten. Mijn vrouw zat in de OR. Als dit besproken was zou het zeker afgekeurd worden (hoop ik dan maar). Deze beelden worden gebruikt zodat de ouders hun kinderen en leiding kunnen "controleren" of er niks geks gebeurd. Dit is niet de taak van de ouders bij een KDV. Ik zie meer in een protocol waarin en goed in richting van het KDV dat er geen gekke dingen kunnen gebeuren. bv dat iemand van de leiding nooit alleen met een kind in een afgesloten ruimte kan zijn. Ik snap de gevoelens van deze medewerker natuurlijk doe je werk goed en naar eer en geweten en je hebt niks te verbergen en toch voel je ongemakkelijk.
Verder is het valse veiligheid geen ouder kijkt de hele dag. Beter zou zijn dat de beelden of voor een bepaalde tijd (max 4 dagen) worden op geslagen of dat er iemand word aan genomen die deze beelden bekijkt. Maardan nog vind ik dit een verkeerde ontwikkeling.

Arnoud je spreekt over de privacy van de de medewerkers maar hoe zit dat met de kinderen. Ook kinderen hebben hun privacy. Ze zullen niet niet geremd worden door de camera's maar ik vind het toch geen fijn idee dat elke ouder mijn kind kan bekijken.
05-09-2012, 11:04 door N4ppy
Waarschijnlijk ingegeven door de zedenzaak(en) van de laatste tijd.

Maar ik zou mijn kind van KDV/peuterspeelzaal/school halen als dit er was.

Dit betekend dan meer mensen toegang krijgen tot beelden van mijn kind.

Of ze hebben geen camera's op de wc/verschoonplaats en dan heeft het totaal geen zin / is de zeden oorzaak als zwaar wegende factor er niet.

Of ze hebben ze wel daar hangen en dan zitten potentieel een paar honderd kinderporno fanaten naar mijn kind te kijken.

Ik ga er hierbij van uit dat de cameras geen inlog systeem heeft waarbij ouders enkel en alleen toegang hebben op de tijden dat HUN kind daarwerkelijk aanwezig is.

Ja er is een vertrouwens probleem maar dat los je op deze maier niet op.
05-09-2012, 11:09 door Anoniem
En andere relevante zaken, zoals:
- Hoe lang wordt de data bewaard?
- Hoe wordt data opgeslagen en beveiligd?
- Wie heeft er buiten de ouders, toegang tot de data?

Ik ben het met Arnoud eens dat een wachtwoord zeker niet genoeg is. Maar ook Duck-man (hoe verzin je het) heeft een punt, de privacy van de kinderen is belangrijk. Mijn kinderen zitten 1 dag per week op een KDV en als men aldaar zou besluiten CCTV te implementeren zou ik ze daar weghalen (ik ben me ervan bewust dat dit niet voor iedereen een optie is).

Wat ik mis in dit verhaal is waarom men hiertoe heeft besloten. Het doel van privacy beperkende maatregelen moet tenslotte duidelijk omschreven zijn. Zijn er indicaties dat er op een of andere manier misbruik plaatsvindt, of heeft men besloten dit te doen als gevolg van de huidige angst cultuur?
05-09-2012, 11:12 door Arnoud Engelfriet
@Duck-man: Ook kinderen hebben privacy (Verdrag voor de rechten van 't kind) maar die privacy moet worden afgewogen tegen de zorgplicht/opvoedingsplicht van ouders en verzorgers. Bij een peuter zal de privacy dan ook niet heel groot zijn, je moet continu op hem/haar letten (nog even afgezien van dingen als luier verschonen, toch ook bepaald een privacy-inbreuk).

Bij een basisschool bij mij in de buurt hangt een bordje dat de ouders het pand moeten verlaten vijf minuten voordat de lessen beginnen. Ik neem aan tegen helikopterouders die het liefst de hele dag achterin de klas zien of Jantje dan wel Marietje wel fatsoenlijk les krijgt.
05-09-2012, 11:25 door Anoniem
@Arnoud:
Hoe zit het als camera's/webcams ook met microfoons zijn uitgerust. Mag dat of moet dat apart worden aangegeven?
05-09-2012, 11:27 door Anoniem
Typisch voorbeeld van schijnveiligheid, of "veiligheidstheater". Die camera's kunnen nooit alles dekken, iemand die kwaad wil weet dat te misbruiken. Dus wat voegen die camera's toe? Niets positiefs. Behalve een illusie van controle, en een verpeste vertrouwenssfeer.
05-09-2012, 11:56 door WhizzMan
Ik zou als ouder niet willen dat mijn kind de hele dag gefilmd wordt en dat anderen daar naar kunnen kijken. Mijn kind is geen dierentuinattractie. Er hoeft maar een ouder bij te zijn die bezwaar heeft en de camera's zouden al niet opgehangen mogen worden, lijkt me?
05-09-2012, 14:17 door Anoniem
Ik vind onze maatschappij de afgrond indraven op deze manier... angst regeert lijkt het wel.

Wat mij opvalt is dat het hele privacy vraagstuk steeds vaker wordt genegeerd en het begrip verwatert. Op een gegeven moment worden dit soort maatregelen algemeen geaccepteerd, en ben je een outcast of zelfs verdacht als je je ertegen verzet. Ik vind het principieel zo kwalijk dat camera toezicht letterlijk met de paplepel wordt ingegoten; kan je voorstellen hoe laag het privacy awareness gevoel van deze kleuters ontwikkelt is anno 2042, en hoe weinig deze generatie zal klagen in de "New Brave World".

Iets luchtiger, en slechts zijdelings gerelateerd, een vraag aan Arnoud:

Mag een restaurant camara's ophangen om het publiek te bespioneren?
Dit is tevens een schrikbare trend, de laatste tijd valt het mij op dat in, veelal chique, restaurants camara's verstopt zijn die op het publiek gericht zijn. De reden hierachter is hoogstwaarschijnelijk dat het personeel effectiever de logistiek in de gaten kan houden.

Mag dit zomaar?
05-09-2012, 19:29 door Anoniem
Ik d8 dat men in Nederland, mits op 'eigen' terrein mag filmen en opslaan wat men wil, het aanbieden aan derden is natuurlijk wat anders....
05-09-2012, 21:36 door Arnoud Engelfriet
@Anoniem 11:25: gesprekken afluisteren met technische hulpmiddelen is strafbaar als je er geen deelnemer aan bent (of handelt namens een deelnemer). Dus ja ook dit moet apart worden aangegeven. En ook dit valt onder de privacywet als de opnames worden opgeslagen.

@Anoniem 11:47: daar had ik nog nooit van gehoord. Het valt onder dezelfde regels. Als er live iemand kijkt op een monitor en er geen opnames worden gemaakt (wat me ook neit nodig lijkt) dan is het alleen nodig dat ze melden ergens dat dit gebeurt. Worden er opnames gemaakt dan valt dat onder de wet bescherming persoonsgegevens.
06-09-2012, 08:24 door Anoniem
Grappig,

iedereen gaat hier direct uit van "monitoring" "privecy" en "het slechte in de mens"

Ik zou het zelf wel prettig vinden als ik 5 dagen per week moet werken om de eindjes aan elkaar te knopen, en toch af en toe even naar mijn kind kan kijken.

Op deze manier heb je ineens een heel andere discussie.

En tja, als ze je kind willen bekijken lukt dat toch wel, hoeveel "vakantie kiekjes" staan er van je kind niet op internet (facebook) terwijl ze in het zwembad liggen of lief liggen te slapen...

Even deze discussie in een (mogelijk) andere richting helpen :-)

Mario.
06-09-2012, 10:39 door User2048
En tja, als ze je kind willen bekijken lukt dat toch wel, hoeveel "vakantie kiekjes" staan er van je kind niet op internet (facebook) terwijl ze in het zwembad liggen of lief liggen te slapen...

Nou, de vakantiekiekjes van mijn kinderen staan dus niet op internet. Ik heb er geen goed gevoel bij dat iedereen er naar zou kunnen kijken.

Op school wordt van alle ouders schriftelijk toestemming gevraagd om foto's van kinderen bij schoolactiviteiten op internet te mogen zetten. Een live-stream vanuit het lokaal is nog veel ingrijpender. Ik zou er nooit mee instemmen. (En ik zie het nut er niet van in.)
06-09-2012, 13:24 door Anoniem
Mijn pleegdochter was geheim geplaatst bij ons, waardoor wij geen toestemming mochten geven voor het maken van foto's van haar, op het KDV. Deden ze dus ook niet, geen foto's op de website, geen foto's voor in het krntje, en ook geen video bij sinterklaas en een burgemeestersbezoek. Jammer, maar helaas.

Inmiddels is deze restrictie opgeheven, maar als ons KDV met deze belachelijke maatregel komt, dan zal ik om software vragen die onze dochter realtime onherkenbaar maakt. Als enige kind een zwart balkje helpt natuurlijk niet.

Als ouders mee willen kijken dan melden ze zich maar aan als voorleesmoeder of zo. Willen die ouders dan ook in de hogere klassen meekijken? en in de supermarkt bij het bijbaantje? cammetje op de slaapkamer? Chip in het hoofd an de kleine spruit?

Ga toch gewoon opvoeden, en stuur je kids alleen naar een KDV dat je vertrouwt. of gewoon weer naar oma.
En als je dan niemand vertrouwt met je kids, blijf dan thuis.
06-09-2012, 13:42 door Duck-man
Door Mario Grappig,
Ik zou het zelf wel prettig vinden als ik 5 dagen per week moet werken om de eindjes aan elkaar te knopen, en toch af en toe even naar mijn kind kan kijken.

Jij zit dan op je werk naar een live stream van je kinderen te kijken? Ik neem aan dat je thuis ook webcams hebt hangen zo dat je naar je kinderen kan kijken?
Ik zie meer in een goed contact tussen ouders en leiding. Een KDV (of school) is niet een dump plek voor je kinderen. Ik nam vaak even de tijd om mijn kind(eren) te brengen. Ja dat kan als je het een beetje plant. Even kort babbeltje, natuurlijk niet altijd, met de leiding. Ook als je kind niet naar een KDV brengt zie je als hard werkende die de eindjes aan elkaar moet knopen niet de hele dag je kinderen. Geef de leiding wat vertrouwen je zal zien dat je dit terug krijgt.
06-09-2012, 21:36 door Anoniem
Ja leuk, als oduers bij hun kind zijn dan zitten ze de hele tijd op hun smartphone te kijken en als ze op hun werk zijn dan willen ze via de camera naar hun kind kunnen kijken (ipv te werken), Kortom, steeds zijn ze niet bezig met wat ze op dat moment moeten doen.

Ik ben zo blij dat mijn kinderen die leeftijd te boven zijn want ik zou ze acuut van het KDV halen. Idioot gewoon, je kind de hele dag op Internet (in die afscherming heb ik al helemaal geen vertrouwen). En ik beklaag de mensen die zo hun werk moeten doen.

He jongens, ik heb ineens een ideetje, laten we bij iedereen op het werk en cameraatje ophangen om te zien of hij/zij wel netjes werkt! Dan kan het personeel van het KDV ook eens zien wat die ouders uitspoken terwijl zijzelf de benen uit hun gat rennen om voor de kinderen te zorgen...

Het is misschien wel erg wild gedacht maar als die ouders die anderen niet bij hun kind vertrouwen, nou eens zelf hun kind overdag opvangen? Als je de hele dag via internet die camerabeelden volgt kom je toch ook niet aan werken toe, dus...
07-09-2012, 10:46 door Anoniem
"Maar ik zou mijn kind van KDV/peuterspeelzaal/school halen als dit er was. Dit betekend dan meer mensen toegang krijgen tot beelden van mijn kind."

Op scholen hangen ook bewakingscamera's. Mag een kind nu niet meer naar school ? En wat zou je denken van cameratoezicht op straat en in het openbaar vervoer. Voortaan maar je kinderen geheel binnenhouden ? Van mij hoeven die camera's niet, maar ik zou mijn kind niet van school halen omdat daar camera's hangen.
08-09-2012, 13:25 door Anoniem
Overwegingen voor bezorgde ouders en medewerkers ; in beeld, eerst eens voor de analoge spiegel.

Een webcam biedt schijnveiligheid en maskeert meer basale zaken die goed geregeld zouden moeten zijn en gaan ten koste van de privacy / rechtspositie van de medewerker alsmede het vertrouwen in mensen.
Nogal eens laat dat geïmplementeerde beleid te wensen over, als je gaat monitoren begin dan eerst maar eens beleid ook concreet in de praktijk te brengen en regelmatig met medewerkers en ouders te evalueren.

Ik ben benieuwd of in dit geval betreffende directie continue aandacht besteedt aan onderstaande punten voordat het idee van de webcam in beeld kwam.

Een greep uit wat ik zie en meekrijg en waar m.i. nogal eens wat winst te behalen valt :

Sociale controle en hygiëne :
- collectief voornemen was bijvoorbeeld dat er voortaan altijd twee medewerkers op een groep staan t.b.v. sociale controle en veiligheid. Dat is nog steeds vaak niet het geval. Of moet de webcam dit nu als goedkopere oplossing gaan waarborgen? Wees dan fair en gebruik het ook als argument. Helaas heeft een webcam geen helpende handen ter beschikking i.g.v. welke calamiteit dan ook.
- sociale hygiëne en omgangsvormen vastgelegd in beleid en ook nageleefd / onderling afgestemd door de medewerkers.
- vaste medewerkers op vaste groepen die de kinderen kennen alsook de ouders.
- speciaal beleid voor invalkrachten, met name voor medewerkers via uitzendbureaus (extra begeleiding en altijd in combinatie met een vaste kracht, dat is ook fijn voor en ter bescherming van de positie van die invaller).
Fysieke hygiëne :
Hoewel er natuurlijk inspectie is, is deze er niet dagelijks, die verantwoordelijkheid ligt dus bij het KDV en de medewerkers zelf.
- hoe wordt er met voedsel omgegaan? Die webcam hangt namelijk niet in de koelkast, hoe vaak komt het niet voor dat zaken over datum zijn of dat onbekend is hoe lang bijv. vleeswaren open zijn (lastig om daar systeem in te krijgen en veel grotere kans dat je kind daar ziek van wordt).
- alles wat met hygiëne te maken heeft aangaande het schoonhouden van de ruimte, sanitair en persoonlijke hygiëne van de kinderen aangaande buitenspelen toiletbezoek en tussentijds eten.
Fysieke veiligheid :
- toegang tot het KDV van buiten. Te vaak zie je dat er meerdere in / uitgangen zijn, e.e.a. vrij toegankelijk is, een druk op een bel voldoende is of wat te denken van die toegangscode die nooit verandert?
- uitje / spelen in de openbare ruimte, altijd in het zicht? Vergeet het maar, is ook lastig; mobiele webcam mee (met boze mannen gezichtsdetectie) en dan ook een fel jasje met peilzender misschien?
Administratie :
- een goede (up to date) administratie en onderlinge overdracht. Wie komt er vandaag, wie haalt ze op, contactgegevens? Maar vooral; met wie gaat dat kind dan concreet de deur uit? Spelen bij en mee met anderen? Mag het kind zichzelf afmelden of een andere ouder? Ja dat gebeurt! En als je de persoon niet kent is het noemen van een naam dan voldoende? Die webcam helpt dan alleen nog achteraf, hopen we dan maar.
- administratie staat of valt ook bij de pro-actieve medewerking van ouders (zaken op tijd doorgeven!), daar blijft nogal wat liggen en dan is dat veiligheidsbeleid ineens weer minder nodig (vind maar eens een balans, uitzonderingen vermenigvuldigd met het aantal betrokken ouders).
Privacy :
- privacy is belangrijk, zeg ouder; hoeveel foto's deel je zelf van je kinderen op het internet? Leuk en handig hoor om de foto's van dat kinderfeestje etc. etc. t.b.v. je vrienden op internet te zetten, vul maar in op welke sociale media (en die meer specifieke link verdwijnt anders wel een keer uit iemands "...mailbox.com").
- als gezegd, hoe veilig is dat afgeschermde deel op de website van een KDV zelf?
Vastgelegd en inzichtelijk beleid :
- bescherming medewerkers. Een medewerker heeft minstens één baas (die wel houdt van dossiervorming als deze van je af wil om 'bedrijfseconomische redenen') of ook nog wel een directe leidinggevende. Met een webcam krijg je er nog even alle ouders als leidinggevende bij (wanneer het uitkomt, complimenten zijn altijd dunner gezaaid).
Dan is het essentieel dat er heel duidelijk en inzichtelijk is hoe het KDV haar beleid op het gebied van omgang, veiligheid etc. etc. ziet waarbij duidelijk ook de rol, rechtspositie en individuele aanpak van de medewerker dient te worden beschermd.

Als een KDV dit en vast nog wel meer eens consequent goed regelt, evalueert met medewerkers en ouders heb je die webcam 'waarschijnlijk' helemaal niet nodig, toon je tevens respect voor de privacy en werk je aan datgene wat niet met cameratoezicht is op te lossen, namelijk vertrouwen.
Echte veiligheid? Dat krijg je misschien juist wel door iets niet te digitaliseren, want wat je digitaal vastlegt en deelt moet je continue monitoren en beschermen (waar blijft het materiaal?), daar is eigenlijk geen beginnen aan.
08-09-2012, 21:53 door Anoniem
"Op scholen hangen ook bewakingscamera's."

Er is een groot verschil tussen bewakingcamera's en meekijkcamera's. Die eerste worden niet (semi-)publiek beschikbaar gesteld en alleen uitgekeken als daar gegronde reden voor is.
10-09-2012, 16:06 door Anoniem
Ja leuk en dan kan je opeens geen bankzaken meer doen met je bank omdat die java gebruikt. Klinkt allemaal heeeeeel logies.
16-09-2012, 17:14 door Patio
Door Anoniem: "Op scholen hangen ook bewakingscamera's."

Er is een groot verschil tussen bewakingcamera's en meekijkcamera's. Die eerste worden niet (semi-)publiek beschikbaar gesteld en alleen uitgekeken als daar gegronde reden voor is.

Dat is niet waar. Bewakingscamera's worden als het goed is zoveel mogelijk bekeken door het bewakingspersoneel. Denk bij voorbeeld aan parkeergarages en dergelijke. Als die niet constant in de gaten worden gehouden zou bijna niemand haar/zijn voertuig daar meer stallen. Nog geen kwartier.
08-10-2013, 15:02 door Anoniem
Ik werk zelf op een kinderdagverblijf waar we nu ook camera's hebben. Gelukkig is dit niet vrij toeganklijk en kunnen ouders niet mee kijken. Wel is het bedoeld voor ondersteuning als een collega alleen op de groep is met een kind, maar sluitend is het niet, want er zijn plaatsen waar je geen camera toezicht heb. Ik vind het alleemaal nergeinds op slaat en een kostenpost die weer onderhouden moeten worden.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.