De komst van betaaltelevisie is het startsein geweest voor een bloeiende piraterij-industrie. Piraterij vormt een bedreiging voor de economische levensvatbaarheid van digitale betaaldiensten, de onderlinge concurrentie en de diversiteit van het aanbod in de Europese Unie. Bovendien werpt deze piraterij haar schaduw vooruit: nu in de toekomst steeds meer digitale diensten alleen via betaling toegankelijk zullen zijn, moet een halt worden toegeroepen aan de pogingen om deze diensten te kraken.

Dat concludeert de Europese Commissie in een evaluatie van een richtlijn uit 1998 over de rechtsbescherming van betaalde elektronische diensten. Op dit moment is ongeveer de helft van 126 satelliettelevisiekanalen in de Unie alleen tegen betaling toegankelijk. De abonnee heeft een speciale decoder nodig om de kanalen te kunnen zien. Uit de evaluatie blijkt dat de lidstaten de richtlijn op verschillende manieren in nationale wetgeving hebben omgezet. Sommigen hebben de mediawetgeving aangepast, anderen beschouwen piraterij als een vorm van cybercriminaliteit, terwijl weer anderen de strafwet hebben aangepast. In Nederland staat een maximumstraf van drieëneenhalf jaar op de handel in illegale decoders.
Doordat steeds meer televisiekanalen digitaal worden, vreest de Commissie dat TV-piraterij die zich nu vooral nog concentreert op satelliettelevisie, in de toekomst ook andere digitale diensten zal treffen. Naar verwachting beschikken in 2008 122 miljoen huishoudens in Europa over digitale televisie. Naast vriendendiensten van abonnees, die familie en kennissen zelfgemaakte smartcards doorspelen, is volgens de Commissie de productie van illegale decoders steeds meer in handen van de georganiseerde misdaad gekomen. ‘De bijna industriële productie en distributie van gepirateerde kaarten vereisen hoog professionele op industriële schaal geschoeide werkmethoden waarbij vaak de georganiseerde misdaad is betrokken,’ aldus de evaluatie.

Volgens de Commissie zijn er recentelijk twee nieuwe en ‘zeer gevaarlijke’ vormen van piraterij bijgekomen. De eerste is gebaseerd op het gebruik van gewone PC’s die zijn uitgerust met DVB TV-kaarten en softwaredecoders. Krachtige softwaredecoders die de hardwaremodule van de betaalde diensten en de smartcard emuleren, worden via internet verspreidt, aldus de Commissie. De tweede vorm is gebaseerd op de mogelijkheid om commercieel verkrijgbare modules voor betaalde toegang met gemeenschappelijke interface (CAMs) te wijzigen met behulp van gespecialiseerde softwarepatches, zodat een geldige kaart niet langer nodig is (zogenaamde FreeCams). ‘Beide vormen stoelen op de zeer gebruikersvriendelijke distributie over internet, waardoor zij de killer-application voor piraterij kunnen worden,’ aldus de Commissie.

De Commissie wijst wel vaker met de beschuldigende vinger naar internet. Webpagina’s waarin staat uitgelegd hoe je zelf kaarten kan produceren en waar encryptiesleutels worden aangeboden vormen volgens de evaluatie de ‘essentiële link in het piraterijwereldje’. ‘Alle piraten, behalve misschien de meest professionele, zijn voor hun praktijken aangewezen op de beschikbaarheid van sleutels, omzeilvoorzieningen en instructies en dergelijke die op particuliere hackersites te vinden zijn. Zij zijn derhalve de achilleshiel van tal van piraterijzaakjes’.

Het bedrijfsleven schat jaarlijks een miljard euro aan inkomsten mis te lopen door de piraterij. Ook overheden lopen daardoor BTW-opbrengsten mis. De Commissie vindt dat de piraten ook sociale schade berokkenen. Inbraak en diefstal zijn per definitie onaanvaardbaar in elke geciviliseerde samenleving omdat zij ons waardensysteem in het hart raken, aldus de Commissie. ‘De cyberequivalenten van deze misdaden moeten dan ook zo gekenmerkt worden.’

Volgens het bedrijfsleven doen de overheden nog te weinig tegen TV-piraterij. Ze beklagen zich er bijvoorbeeld over dat blanco kaarten en programmers alleen in heel specifieke omstandigheden als illegale uitrusting wordt gezien. Het bedrijfsleven wil daarom het persoonlijke bezit en persoonlijke gebruik van illegale uitrusting strafbaar stellen. De Commissie roept de lidstaten dan ook om meer actie te ondernemen. De Commissie hoopt op de spoedige inwerkingtreding van de Cybercrime-conventie van de Raad van Europa, omdat daar onder meer een verbod instaat op het hebben van illegale uitrusting, maar ook hacken strafbaar stelt en de distributie van wachtwoorden en toegangcodes. De Commissie kondigt aan om nadere maatregelen te overwegen om de verspreiding van sleutels en illegale uitrusting via het internet te verbieden. Internetproviders zouden verplicht moeten worden om sites te blokkeren die informatie en sleutels verschaffen.

Daarbij kijkt de Commissie ook naar de toekomst. De kenniseconomie zal immers steeds meer steunen op elektronische betaaldiensten, denkt de Commissie. Verwacht wordt dat de komende toen jaar alle mogelijke nieuwe elektronische betaaldiensten zich massaal over alle mogelijke distributienetwerken zullen verspreiden. De op kennis gebaseerde economieën van de 21e eeuw zullen naar verwachting geleidelijk op alomtegenwoordige elektronische betaaldiensten steunen, aldus de Commissie. ‘Piraterij van elektronische betaaldiensten heeft hetzelfde vernietigende effect in de kennissamenleving als witteboordencriminaliteit en namaak van goederen in de 20e eeuw,’ concludeert de Commissie. ‘De Commissie, het bedrijfsleven en de lidstaten kunnen daarom niet accepteren dat de economische en sociale ontwikkeling in de Unie ernstig gehinderd wordt door piraterij.’