Translink Systems, het bedrijf achter de ov-chipkaart, heeft reisgegevens van mensen niet alleen met het ministerie van Onderwijs gedeeld, ook de Sociale Verzekeringsbank en een aantal gemeenten hebben dergelijke data ontvangen. Dat laat staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu op Kamervragen van D66 weten (pdf).

Onlangs werd bekend dat Translinks zonder tussenkomst van de rechter reisgegevens van studenten aan het ministerie van Onderwijs verstrekte. De gegevens werden opgevraagd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), die onderzoekt of studenten met hun basisbeurs frauderen door onjuiste informatie over hun woonadres op te geven. De overeenkomst tussen DUO en Translink werd op 28 augustus 2015 gesloten.

De rechtbank Den Haag oordeelde in mei van dit jaar dat het gebruik van reisgegevens op deze manier in strijd is met het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). DUO heeft tegen deze uitspraak van de rechtbank beroep aangetekend. Naar aanleiding van de uitspraak is het verstrekken van reisgegevens gestaakt en heeft Translink de overeenkomst met DUO beëindigd.

D66-Kamerleden Jetten en Verhoeven wilden weten welke gegevens er door Translink zijn verstrekt en om hoeveel studenten het ging. Wat betreft de verstrekte gegevens gaat het om de voornaam, achternaam, geboortedatum en kaartnummer van de kaarthouder, alsmede de in- en uitcheckgegevens van de studerende over de gevraagde periode, gespecificeerd naar datum, tijdstip en locatiecode.

Volgens Dijksma heeft Translink alleen reisgegevens aan DUO geleverd in het geval van een vermoeden bij DUO van misbruik met betrekking tot de toegekende uitwonendenbeurs. DUO heeft vanaf 28 augustus 2015 in 377 gevallen informatie over het reisgedrag van een student opgevraagd. In 307 van die gevallen heeft DUO misbruik met de uitwonendenbeurs vastgesteld.

Delen met derden

De Kamerleden van D66 hadden de staatssecretaris ook gevraagd of Translink vaker gegevens met derden deelt. Dat is volgens Dijksma inderdaad het geval geweest. Naast DUO vorderden ook de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en een aantal gemeenten reisgegevens. Sinds de uitspraak van de rechtbank Den Haag verstrekt Translink geen gegevens meer aan toezichthouders die enkel op basis van de toezichthoudende bevoegdheden gegevens vorderen.

Wel voldoet Translink aan vorderingen van politie en justitie op grond van het Wetboek van Strafvordering en aan verzoeken van politie en justitie tot het verstrekken van informatie over vermiste personen. Translink zegt dat het geen aantallen bijhoudt van de vorderingen en reizigers waarvan reisgegevens worden gevorderd worden hiervan niet door Translink op de hoogte gesteld.

Melding bij opvragen

D66 is van mening dat reizigers altijd een melding moeten krijgen wanneer hun reisgedrag door derden wordt opgevraagd bij Translink. Jetten en Verhoeven wilden van Dijksma dan ook weten op welke wijze daar in wordt voorzien. De staatssecretaris laat weten dat de Wet bescherming persoonsgegevens verplicht dat personen worden geïnformeerd over wat er met hun gegevens gebeurt. Er gelden echter verschillende uitzonderingen hierop. Zo hoeft de partij die de gegevens verwerkt of verzamelt de reiziger niet te informeren als dat noodzakelijk is in het belang van bijvoorbeeld de staatsveiligheid of de opsporing van strafbare feiten.