Nieuwe technologieën zoals kunstmatige intelligentie, machine learning en post-kwantumcryptografie kunnen de digitale weerbaarheid van Nederland versterken, maar hebben weinig zin als eenvoudige basisveiligheidsmaatregelen zoals het installeren van updates en sterke wachtwoorden worden vergeten, zo stelt het Rathenau Instituut in een nieuw gepubliceerd onderzoek.

Volgens het instituut zijn nieuwe technologieën nodig om de cyberweerbaarheid te vergroten. Het is echter ook van groot belang om meer en beter gebruik te maken van bestaande, maar onderbenutte technologieën. Zowel nieuw en oud moeten worden gecombineerd. "Als zelfs basisveiligheidsmaatregelen als sterke wachtwoorden of software-updates onderbenut blijven, heeft het weinig zin om in te zetten op de nieuwste innovaties", aldus het Rathenau Instituut.

Volgens het instituut blijkt steeds opnieuw dat veel eindgebruikers over te weinig expertise en capaciteit beschikken om de cyberweerbaarheid van hun systemen en apparaten op orde te krijgen. Relatief eenvoudige basisveiligheidsmaatregelen worden vaak niet of onvoldoende getroffen. Het gaat dan zowel om burgers, bedrijven als overheden.

Ook bij het vergroten van de weerbaarheid tegenover geavanceerde aanvallen, waarbij bijvoorbeeld offensief gebruik wordt gemaakt van machine learning, worden bestaande, maar onderbenutte technologieën niet ingezet. Het Rathenau Instituut vindt dan ook dat de overheid sterker moeten sturen op het gebruik van dergelijke mogelijkheden om de cyberweerbaarheid te verhogen.

Zo kan de overheid als grote afnemer van digitale producten en diensten en als grote dienstverlener het goede voorbeeld geven door standaard gebruik te maken van tweefactorauthenticatie en binnen de eigen diensten Privacy Enhancing Technologies toe te passen. Daarnaast zouden overheid en vitale diensten een leidende rol moeten spelen in het stellen van strengere inkoopvoorwaarden aan digitale producten en diensten.

Expertise

Daarnaast moet er in mensen worden geïnvesteerd. Of het nu gaat om het vergroten van de digitale weerbaarheid met bestaande of nieuwe technologieën, dit is alleen mogelijk als er voldoende expertise aanwezig is. Het Rathenau Instituut adviseert dan ook dat zowel overheden, aanbieders van vitale diensten, overige bedrijven als toezichthouders over voldoende capaciteit en expertise beschikken. Er is echter een chronisch tekort aan experts. Het instituut roept daarom op meer te investeren in cybersecurityopleidingen.