De Amsterdamse burgemeester Halsema, minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken, minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid en Eurocommissaris Johansson zijn genomineerd voor de Big Brother Awards 2022, de jaarlijkse prijs voor de grootste privacyschender van het jaar. Dat heeft burgerrechtenbeweging Bits of Freedom, organisator van de prijs, vandaag bekendgemaakt.

Halsema is genomineerd voor het Top400 programma van de gemeente Amsterdam, waarmee de gemeente zich volgens Bits of Freedom structureel indringend mengt in de levens van kinderen en jongvolwassenen. De Top400 is een programma waarmee de gemeente Amsterdam wil voorkomen dat jongeren en jongvolwassenen in de criminaliteit terecht komen.

"Het programma wordt geframed als een zorgen beheersingsaanpak, waarbij allerlei publieke instellingen betrokken worden. Maar het lijkt er meer op dat jongeren gecriminaliseerd wórden, soms nog voordat ze ook maar iets verkeerds hebben gedaan", aldus Bits of Freedom. "Kinderen en jongeren worden jarenlang indringend gevolgd en er worden allerlei gegevens over hen uitgewisseld met verschillende instanties." Daarnaast is er voor het programma geprofileerd door middel van een algoritme.

Surveillancepraktijken NCTV

Minister Yesilgöz dankt haar nominatie haar poging de illegale surveillancepraktijken van de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) te legaliseren, zo laat Bits of Freedom weten. Door middel van een nieuwe wet wil ze de surveillancepraktijken van de NCTV legaliseren. Via de wet kan de NCTV burgers op internet in de gaten houden.

Eerder bleek dat de NCTV nepaccounts inzette voor de monitoring van burgers op social media, waarbij gebruik werd gemaakt van een systeem dat niet naar de overheid is te herleiden. "In plaats van dit illegale handelen te stoppen, wil de minister van Justitie en Veiligheid dit nu legaliseren in de zogenaamde zogenaamde NCTV-wet", stelt de burgerrechtenbeweging.

Datahonger geheime diensten

Minister Bruins Slot is genomineerd vanwege de "datahonger van de geheime diensten" en het afbreken van het toezicht op diezelfde diensten. Volgens Bits of Freedom wordt gesteld dat de inlichtingendiensten ruimere bevoegdheden nodig hebben om wendbaarder te zijn en sneller te kunnen reageren. Maar uit documenten die de burgerrechtenbeweging opvroeg blijkt een heel ander beeld, zo laat de organisatie weten.

"Daaruit blijkt namelijk dat het voorstel vooral een aanval is op de TIB, de toezichthouder die toestemming moet geven voordat ingrijpende bevoegdheden ingezet kunnen worden. Alternatieve manieren om snelheid te winnen, zoals een kritische blik op de eigen interne procedures, zijn nooit besproken."

Scanplan Brussel

De vierde genomineerde is Eurocommissaris Ylva Johansson. Zij dankt de nominatie aan het wetsvoorstel om alle chatberichten en ander verkeer van Europese burgers te inspecteren. "De Europese Commissie ondermijnt met dit wetsvoorstel de vertrouwelijkheid van communicatie op het internet. Het betekent namelijk dat platforms, en indirect ook autoriteiten, alle chats, foto’s en video’s van hun gebruikers zullen moeten beoordelen", legt Bits of Freedom uit.

"Als de Europese Commissie kinderen en jongeren echt wil beschermen, zou zij luisteren naar het advies van experts en inzetten op preventie en internationale samenwerking", zo laat de burgerrechtenbeweging verder weten. Dat roept de Europese Commissie op het huidige voorstel in te trekken of zodanig te herschrijven dat het de rechten van burgers beschermt, zowel die van slachtoffers als die van onschuldige passanten.

De uitreiking van de Big Brother Awards vindt op 13 februari plaats in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond. Met naast de uitreiking, is ook spoken word-artiest Onias Landsveld, kunst van Studio Julia Janssen en muziek van Shishani aanwezig. Stemmen op de vier genomineerden kan via BigBrotherAwards.nl.