Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Stel je voor dat mijn camera beelden opneemt van iemand uit de buurt die een misdrijf begaat (zeg, iemand zwaar lichamelijk letsel toebrengt). Als de politie dan weet dat ik een camera heb zullen ze die beelden willen hebben, en die dan vorderen zodat die als bewijs kunnen dienen. Wat nu als ik bij mezelf denk “Ja die persoon die ken ik, die is zeer agressief, dus als die weet dat hij dankzij mijn camerabeelden veroordeeld is dan komt ‘ie vast verhaal halen, of wraak nemen op mij of mijn gezinsleden”, en daarom wis ik die beelden direct. Is dat dan strafbaar?

Antwoord: Dat is een goeie vraag. Je hoort vaak dat “vernielen van bewijs” strafbaar is, maar laten we eens nagaan hoe dat precies zit. Artikel 189 Strafrecht regelt onder meer de strafbaarheid van het wegmaken van bewijs (tot 6 maanden cel):

[Strafbaar is] hij die nadat enig misdrijf is gepleegd, met het oogmerk om het te bedekken of de nasporing of vervolging te beletten of te bemoeilijken, voorwerpen waarop of waarmede het misdrijf gepleegd is of andere sporen van het misdrijf vernietigt, wegmaakt, verbergt of aan het onderzoek van de ambtenaren van de justitie of politie onttrekt;

We nemen even aan dat het gaat om een misdrijf, zoals een overval, beroving of mishandeling, dat op beeld is vastgelegd door je camera. Bij overtredingen (je filmt iemand die door rood licht rijdt) is dit artikel niet van toepassing.

Strafbaar is dus het wegmaken van “sporen van het misdrijf”. De videobeelden van het misdrijf zijn aan te merken als dergelijke sporen. Je maakt die weg, want je gooit de data erop weg zodat er niets meer te onderzoeken over is. De enige vraag is dan nog of je dit doet met het genoemde oogmerk: het misdrijf bedekken (verhullen, verbergen) of de opsporing/vervolging bemoeilijken.

De vraagsteller noemt een heel ander motief, namelijk angst voor jezelf. Er is een uitspraak uit 2013 waarin een discotheek-eigenaar videobeelden van een mishandeling voor zijn deur had gewist met als motivatie de reputatie van de disco te beschermen. Dat was geen legitiem motief: alleen de angst om zélf vervolgd te worden op basis van die beelden, of directe bloedverwanten beschermen kan een uitzondering zijn (lid 3). Het motief van angst voor jezelf is uiteindelijk nog steeds het oogmerk om het te willen wissen om zo nasporing of vervolging te bemoeilijken. Oftewel: waarom je de vervolging wilde bemoeilijken, doet er niet toe.

Ik kan angst voor represailles goed billijken, maar met deze beperkte uitzondering in de wet zie ik niet hoe je dat juridisch kunt rechtvaardigen. Behalve wellicht als noodweer, je zat acuut hoog in je angst en wiste in totale paniek de beelden want de verdachte stond met een knuppel voor de deur, zoiets. Mijn conclusie is dus: ja, als je videobeelden wist terwijl je weet dat er een misdrijf op staat, dan is dat strafbaar.

Ben je bang dat je voor zulk wissen vervolgd zou worden, dan is denk ik de enige tip om structureel en automatisch beelden te wissen. Gebeurt het wissen namelijk altijd automatisch na 72 uur en hoor je pas daarna dat je daarmee bewijs hebt gewist, dan ben je niet strafbaar want dan ontbreekt de opzet. De reden dat ik "altijd" en "structureel" zeg is omdat je dat kunt aantonen. Wis je nooit iets en nu nét die ene video met dat misdrijf erop, dan is het buitengewoon ongeloofwaardig dat je niet wist van die gebeurtenis.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.