Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.
Juridische vraag: Bij onze Oosterburen speelt al jaren een rechtszaak of adblockers advertenties mogen blokkeren. Recent was er een uitspraak van de hoogste Duitse rechter over de vraag of je auteursrechtinbreuk pleegt. Kun je vertellen waar we nu staan?
Antwoord: De situatie in Duitsland is ook voor Nederland van belang. Auteursrecht is Europees gelijkgetrokken (geharmoniseerd), dus wat de hoogste Duitse rechter bepaalt weegt wel degelijk mee bij wat men in Nederland zal oordelen.
Deze uitspraak is deel van een procedure van uitgeverij Axel Springer tegen het bedrijf Eyeo, de makers van AdBlock Plus (ABP). Springer trekt alles uit de kast om te verhinderen dat mensen met ABP haar advertenties blokkeren. Eerst met de stelling dat ABP de vrije markt bedierf, en nu dus dat men auteursrecht zou schenden.
De centrale stelling bij dat laatste is dat een adblocker in feite de HTML/CSS van een webpagina wijzigt nadat deze in het Document Object Model (DOM) is geladen, en dat die wijziging niet geautoriseerd is. Plat gezegd heeft een adblocker immers filters om te zien of een element in de DOM een advertentie zou bevatten, en zo ja dan zet die de zichtbaarheid daarvan op 'verborgen'. Dat is het "wijzigen" waar Axel Springer op doelt. De CSS-eigenschap "zichtbaarheid" is in die visie dus deel van het werk "de webpagina".
Probleem is dan: wat is een "webpagina" in auteursrechtelijke zin? Natuurlijk zijn de teksten, foto's en dergelijke beschermd, maar die worden niet gewijzigd door zo'n element onzichtbaar te maken. Axel Springer stelde daarom dat de webpagina als geheel een computerprogramma is, een set instructies die de browser uitvoert. Daarom zie je in het arrest ook verwijzingen terug naar bytecodes en virtuele machines, de advocaten stellen het voor alsof een browser die een HTML pagina leest, hetzelfde doet als een Java virtual machine die bytecode-instructies verwerkt.
Het Bundesgerichtshof verwijst de zaak terug vanwege het feit dat de vorige uitspraak te snel ging. Die bekeek alleen het HTML-bestand en concludeerde daaruit dat er geen sprake was van een beschermd werk, maar had dus niet gekeken naar de mogelijkheid dat de DOM-structuur met toevoegingen als geheel ook beschermd zou kunnen zijn.
In de tussentijd was er echter een Europees arrest verschenen (Action Replay, zaak C-159/23) waarin werd bepaald dat het veranderen van variabelewaarden in het werkgeheugen tijdens executie van software niet telt als een auteursrechtelijke "bewerking" daarvan. Die zaak ging over software die bij Playstation Pro spellen extra features losmaakte of restricties daarop omzeilde. Maar juridisch zit er weinig verschil tussen het onbeperkt kunnen gebruiken van de turbo van een raceauto en het verstoppen van een bepaald DOM-object. De rechter krijgt dan ook de instructie (haha) om dit goed mee te nemen in de nieuwe uitspraak.
Arnoud Engelfriet is ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als chief knowledge officer bij juridisch adviesbureau ICTRecht en blogt dagelijks over internetrecht. Hij schreef onder meer de boeken ICT&Recht en AI&Algorithms, en verzorgt de opleiding tot Certified Cybersecurity Compliance Officer.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.