Tijdens de coronacrisis hebben het Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie Covid-19 (NKC-C19) en de directie Communicatie van het ministerie van Volksgezondheid omgevingsbeelden op basis van socialmediaberichten opgesteld, maar daarbij heeft geen op personen gerichte monitoring plaatsgevonden, zo stellen ministers Bruins Slot van Binnenlandse Zaken, Kuipers van Volksgezondheid en Yesilgöz van Justitie en Veiligheid. Ook heeft de overheid geen trollen ingezet om kritische burgers in diskrediet te brengen, aldus de bewindslieden.
Die reageerden op vragen van Kamerlid Van Haga van Groep van Haga. Eerder ontstond er al ophef over de omgevingsbeelden, die volgens de bewindslieden niets meer zijn dan "een hedendaagse vorm van de klassieke knipselkrant". Columnist Marianne Zwagerman, van wie tweets in de omgevingsbeelden verschenen, sprak van Stasi-praktijken. De BoerBurgerBeweging (BBB) vroeg minister Yesilgöz tijkdens een debat om opheldering over het online volgen van Kamerleden, aangezien berichten van BBB-Kamerlid Van der Plas ook in de omgevingsbeelden terugkwamen.
De omgevingsbeelden werden met meerdere ministeries gedeeld, laten Bruins Slot, Kuipers en Yesilgöz weten. "Bij het opstellen van omgevingsbeelden wordt gebruik gemaakt van een online tool waarmee zoekopdrachten kunnen worden uitgevoerd op sociale media. Daarbij worden zoektermen zoals: ‘corona’ of ‘afstand houden’ gebruikt. In dit soort programma’s is het gemakkelijk om sociale mediaposts met een groot bereik in beeld te krijgen", zo leggen de bewindspersonen uit.
Ze stellen dat de opstellers van de omgevingsbeelden op zoek zijn naar socialmediaberichten met een hoog bereik omdat dat een goede indicatie is voor wat er speelt in het maatschappelijk debat en wat voor vragen er in de samenleving zijn. Dit is volgens de ministers ook de reden dat mensen zoals opiniemakers, journalisten en Kamerleden in de omgevingsbeelden naar voren komen.
De analisten nemen in de omgevingsbeelden niet alleen sociale media-posts op waarin kritiek staat op het Kabinetsbeleid, maar ook posts die de aanpak of ontwikkelingen ondersteunen. "De posts dienen als illustratie van verschillende geluiden in het politieke en maatschappelijke debat. In die context zijn de omgevingsbeelden niet meer dan een hedendaagse vorm van de klassieke knipselkrant. De mensen die dit soort online tools gebruiken mogen niet zoeken op individuen. Dit betekent dus ook dat er geen monitoring gericht op personen plaats vindt", aldus de drie ministers.
Van Haga had de bewindslieden ook gevraagd of er afspraken met techbedrijven zijn gemaakt over het verwijderen van bepaalde berichten, maar die zijn er niet, zo laten Bruins Slot, Kuipers en Yesilgöz weten. "Desinformatie als fenomeen valt binnen de vrijheid van meningsuiting. Het juridisch verbieden van bepaalde informatie, alleen op de grond dat de informatie onjuist of misleidend is, zonder aanvullende eisen, zoals het schaden van iemands reputatie of de rechten van een ander, valt moeilijk te rijmen met het recht op vrijheid van meningsuiting", voegen ze toe.
"Klopt het dat er sprake is van een georganiseerde aanpak van de Rijksoverheid om burgers met een kritische mening over het coronabeleid in diskrediet te brengen? Zijn er ‘trollen’ ingezet die snel en consequent reageerden op negatieve berichten over het coronabeleid? Door wie werd er opdracht gegeven voor deze activiteiten?", wilde Van Haga verder weten. Dat is volgens de ministers niet het geval. "De Rijksoverheid brengt burgers met een kritische mening niet in diskrediet. De Rijksoverheid zet geen trollen in."
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.