Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Vanwege een arbeidsconflict ben ik geschorst (non-actief). Ik kom er nu achter dat ik niet meer in kan loggen op mijn mail of andere ict-systemen van het werk. Mag dat zomaar?

Antwoord: In principe beslist de werkgever hoe jij je werk doet. Er is geen recht op toegang tot de werkplek of op specifieke werkmiddelen. De werkgever moet je geven wat nodig is, maar als je op non-actief staat dan heb je geen werkmiddelen nodig. Dus volgens mij is verdedigbaar dat ze per direct het systeem dichtzetten.

Bij een schorsing wordt je loon gewoon doorbetaald. Ook andere arbeidsvoorwaarden blijven van kracht: vakantiedagen blijven opbouwen, je leaseauto hoeft niet ingeleverd, en je mag bedrijfseigendommen zoals laptops of telefoons onder je houden. Maar let op, als er specifieke arbeidsvoorwaarden hierover gelden, dan kan op grond daarvan inleveren wél worden verlangd.

Hier komen we weer bij dat verschil tussen producten en diensten: die laptop mogen hebben is een stukje bruikleen, maar toegang tot de mailbox is een dienst die ten behoeve van het werk verricht wordt. Als er geen werk is, dan hoeft die dienst niet geleverd te worden.

Ik krijg deze vraag vaker. De achterliggende frustratie is dat in die mailbox (of ergens op het systeem) er bewijs ligt dat de werknemer wil gebruiken in de te verwachten ontslagprocedure. Mails met toezeggingen, logs die een ander beeld werpen op wat de werkgever zegt, de cruciale Powerpoint, ga zo maar door.

Juridisch gezien kun je ook met het argument “ik heb bewijs nodig” niet eisen dat de werkgever de ict-middelen weer openzet. De eigenlijke route is dat je advocaat of rechtsbijstandsverzekeraar een artikel 843a Rv-vordering instelt:

Op grond van art. 843a Rv kan een partij die daarbij rechtmatig belang heeft inzage, afschrift of uittreksel vorderen van bepaalde bescheiden met betrekking tot een rechtsbetrekking waarbij hij (of zijn rechtsvoorganger) partij is, bij degene die deze over deze bescheiden beschikt. Uit de vereisten van ‘rechtmatig belang’ en ‘bepaalde bescheiden’ vloeit voort dat het niet mag gaan om een zogenaamde ‘fishing expedition’, waarbij (min of meer) lukraak naar allerlei bewijsstukken wordt gezocht. Het moet voldoende duidelijk zijn om welke bescheiden het gaat, zodat de rechter kan bepalen of een partij rechtmatig belang heeft bij inzage, afschrift of uittreksel.

Als je dus concreet kunt aangeven om welke mails het gaat, of welke logs of andere bestanden het zou moeten betreffen, dan is opeisen daarvan mogelijk. Ik snap dat lang niet iedereen die kennis paraat heeft.

Daarom blijft het advies: kopieer bewijsstukken die jouw positie ten opzichte van de werkgever kunnen beïnvloeden. Een risico daarvan is natuurlijk weer dat je dan beschuldigd kunt worden van stelen van bedrijfsgeheimen. Beperk zoiets dus tot dingen die evident jou aangaan, zoals mails van HR of directie met toezeggingen, niet hele bergen documenten van projecten om aan te kunnen tonen dat je daaraan had gewerkt en niemand ooit had geklaagd.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.