image

Bij onze Oosterburen speelt al jaren een rechtszaak of adblockers advertenties mogen blokkeren. Kun je vertellen waar we nu staan?

woensdag 24 september 2025, 10:43 door Arnoud Engelfriet, 26 reacties

Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Bij onze Oosterburen speelt al jaren een rechtszaak of adblockers advertenties mogen blokkeren. Recent was er een uitspraak van de hoogste Duitse rechter over de vraag of je auteursrechtinbreuk pleegt. Kun je vertellen waar we nu staan?

Antwoord: De situatie in Duitsland is ook voor Nederland van belang. Auteursrecht is Europees gelijkgetrokken (geharmoniseerd), dus wat de hoogste Duitse rechter bepaalt weegt wel degelijk mee bij wat men in Nederland zal oordelen.

Deze uitspraak is deel van een procedure van uitgeverij Axel Springer tegen het bedrijf Eyeo, de makers van AdBlock Plus (ABP). Springer trekt alles uit de kast om te verhinderen dat mensen met ABP haar advertenties blokkeren. Eerst met de stelling dat ABP de vrije markt bedierf, en nu dus dat men auteursrecht zou schenden.

De centrale stelling bij dat laatste is dat een adblocker in feite de HTML/CSS van een webpagina wijzigt nadat deze in het Document Object Model (DOM) is geladen, en dat die wijziging niet geautoriseerd is. Plat gezegd heeft een adblocker immers filters om te zien of een element in de DOM een advertentie zou bevatten, en zo ja dan zet die de zichtbaarheid daarvan op 'verborgen'. Dat is het "wijzigen" waar Axel Springer op doelt. De CSS-eigenschap "zichtbaarheid" is in die visie dus deel van het werk "de webpagina".

Probleem is dan: wat is een "webpagina" in auteursrechtelijke zin? Natuurlijk zijn de teksten, foto's en dergelijke beschermd, maar die worden niet gewijzigd door zo'n element onzichtbaar te maken. Axel Springer stelde daarom dat de webpagina als geheel een computerprogramma is, een set instructies die de browser uitvoert. Daarom zie je in het arrest ook verwijzingen terug naar bytecodes en virtuele machines, de advocaten stellen het voor alsof een browser die een HTML pagina leest, hetzelfde doet als een Java virtual machine die bytecode-instructies verwerkt.

Het Bundesgerichtshof verwijst de zaak terug vanwege het feit dat de vorige uitspraak te snel ging. Die bekeek alleen het HTML-bestand en concludeerde daaruit dat er geen sprake was van een beschermd werk, maar had dus niet gekeken naar de mogelijkheid dat de DOM-structuur met toevoegingen als geheel ook beschermd zou kunnen zijn.

In de tussentijd was er echter een Europees arrest verschenen (Action Replay, zaak C-159/23) waarin werd bepaald dat het veranderen van variabelewaarden in het werkgeheugen tijdens executie van software niet telt als een auteursrechtelijke "bewerking" daarvan. Die zaak ging over software die bij Playstation Pro spellen extra features losmaakte of restricties daarop omzeilde. Maar juridisch zit er weinig verschil tussen het onbeperkt kunnen gebruiken van de turbo van een raceauto en het verstoppen van een bepaald DOM-object. De rechter krijgt dan ook de instructie (haha) om dit goed mee te nemen in de nieuwe uitspraak.

Arnoud Engelfriet is ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als chief knowledge officer bij juridisch adviesbureau ICTRecht en blogt dagelijks over internetrecht. Hij schreef onder meer de boeken ICT&Recht en AI&Algorithms, en verzorgt de opleiding tot Certified Cybersecurity Compliance Officer.

Reacties (26)
24-09-2025, 10:53 door Anoniem
Wat is dan juridisch het verschil tussen het geheel niet laden en het gedeeltelijk niet laden van een dergelijke pagina?
24-09-2025, 11:19 door Anoniem
Een adblocking DNS server wijzigt niets aan de gedownloade webpagina, dus de oplossing is simpel (mochten adblockers geblokkeerd worden).
24-09-2025, 11:40 door Anoniem
Door Anoniem: Een adblocking DNS server wijzigt niets aan de gedownloade webpagina, dus de oplossing is simpel (mochten adblockers geblokkeerd worden).
Dat is een kat-en-muis spel dat je altijd gaat verliezen als adblocker. Je zal dan zien dat de domeinen waarmee advertenties worden geserveerd dan heel snel van domein gaan wisselen om daar onderuit te komen. Je kan daar alleen maar reactief op sturen, waarmee je dus altijd achter de feiten aanloopt.
24-09-2025, 11:44 door Anoniem
Door Anoniem: Een adblocking DNS server wijzigt niets aan de gedownloade webpagina, dus de oplossing is simpel (mochten adblockers geblokkeerd worden).

Want alle ads blijven altijd komen van unieke domeinnamen ...
24-09-2025, 11:58 door Anoniem
De markt heeft dit issue zelf veroorzaakt.

Ik heb niks tegen reclame, vroeger gebruikte ik ook geen adblocker. Tegenwoordig kun je gewoon niet meer zonder.

Tegenwoordig:
Trackers, virus/malware, lekken, overlay, pop-ups, geluid, animaties en ect zorgen ervoor dat men een hekel aan ads gekregen hebben.

Als ads enkel in tekst of gewoon een statisch plaatje is, zonder tracking, zal ik reclame niet erg vinden.

Een extra alternatief dat soms ook goed werkt is gewoon JS uitschakelen voor die website.
24-09-2025, 12:33 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem: Een adblocking DNS server wijzigt niets aan de gedownloade webpagina, dus de oplossing is simpel (mochten adblockers geblokkeerd worden).

Want alle ads blijven altijd komen van unieke domeinnamen ...

Zeker - in een flinke mate wel. En voor die domein namen die wijzigen is een flinke community die de nieuwe rapporteert erg effectief.

Een mooie lijst met 200.000 (!!) domeinen is te vinden op https://oisd.nl/
24-09-2025, 13:11 door Anoniem
De centrale stelling bij dat laatste is dat een adblocker in feite de HTML/CSS van een webpagina wijzigt nadat deze in het Document Object Model (DOM) is geladen, en dat die wijziging niet geautoriseerd is. Plat gezegd heeft een adblocker immers filters om te zien of een element in de DOM een advertentie zou bevatten, en zo ja dan zet die de zichtbaarheid daarvan op 'verborgen'. Dat is het "wijzigen" waar Axel Springer op doelt. De CSS-eigenschap "zichtbaarheid" is in die visie dus deel van het werk "de webpagina".
Ik kan me natuurlijk vergissen, maar voor zover mij bekend veranderen adblockers typisch geen CSS-attributen maar blokkeren ze de HTTP(S)-requests waarmee onderdelen van de pagina geladen worden, zodat ze niet beschikbaar zijn op dezelfde manier als ze niet beschikbaar zouden zijn als de betreffende servers down waren.

Een webpagina wordt namelijk niet in één keer geladen, daar komen ettelijke, regelmatig zelfs tientallen requests naar diverse servers bij kijken. Een webpagina is vergelijkbaar met iemand die je thuis uitnodigt om je bepaalde informatie te geven. Die figuur laat je binnen, die gaat op je bank zitten, pakt zijn mobieltje en nodigt nog een paar mensen uit die, eenmaal neergestreken op jouw meubilair, ook weer rond beginnen te bellen en nog meer mensen uitnodigen. Uiteindelijk heb je een flinke menigte in je huiskamer staan, waarvan een deel aan de slag gaat om jou de gevraagde informatie te presenteren en een deel er om het hardst doorheen schreeuwt om je aandacht op andere dingen te vestigen.

Als het auteursrecht blijkt te betekenen dat je verplicht bent die hele meute, inclusief de stoorzenders, binnen te laten dan moet wat mij betreft het auteursrecht worden bijgesteld.

Ook een interessant punt: het auteursrecht van een advertentie ligt niet van de maker van de website, niet bij het advertentienetwerk, en ik neem aan zelfs niet bij de adverteerder, maar bij de partij die door de adverteerder is ingeschakeld om die advertentie te ontwerpen. Hoe kan het auteursrecht van de website-eigenaar zijn geschonden door iets te blokkeren waarvan die het auteursrecht helemaal niet bezit? Hoe kan je dat als onderdeel van je eigen auteursrecht beschouwen zonder daarmee de rechten van de auteur van de advertentie met voeten te treden?
24-09-2025, 14:49 door _R0N_
Door Anoniem: Een adblocking DNS server wijzigt niets aan de gedownloade webpagina, dus de oplossing is simpel (mochten adblockers geblokkeerd worden).


Het verandert niets aan de code van dewebsite, wel aan hoe hij weergegeven wordt.
24-09-2025, 14:50 door Anoniem
"Auteursrecht is Europees gelijkgetrokken (geharmoniseerd), dus wat de hoogste Duitse rechter bepaalt weegt wel degelijk mee bij wat men in Nederland zal oordelen."


Oh gaat dat ook gebeuren met alle "chat app" ""bewijs" zaken?

Dus alle drugsdealers die op basis van encrochat enz. bewijs gegijzeld zijn, gaan binnenkort weer naar buiten?
24-09-2025, 15:45 door Anoniem
wanneer de uitgevers dan ook hoofdelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor alle schade die hun advertenties veroorzaken, vind ik het goed...
Immers, zijn hebben auteursrecht geclaimed over hun DOM, inclusief malware, ransomware enzovoorts... mogen ze ook hun portemonais trekken waar ze hun grote bek hebben.
24-09-2025, 16:13 door johanw - Bijgewerkt: 24-09-2025, 16:14
Door Anoniem:
Dus alle drugsdealers die op basis van encrochat enz. bewijs gegijzeld zijn, gaan binnenkort weer naar buiten?

In Nederland vast niet, daar verzinnen rechters de raarste smoezen om maar niet te hoeven oordelen over of dat bewijs rechtmatig is. Tot het Europese hof zich daaar endelijk eens over uitspreekt dan, dan mag de staat waarschijnlijk heel hoge schadevergoedingen wegens onterecht vastzitten gaan betalen.
24-09-2025, 16:27 door Anoniem
Volgens de FBI is een adblocker essentieel voor je eigen digitale veiligheid, nog los van de irritaties die ads oproepen.
Zelf gebruik ik er twee tegelijk, die allebei ads & trackers blokkeren op DNS-level.
24-09-2025, 16:37 door Anoniem
Door Anoniem: De markt heeft dit issue zelf veroorzaakt.

Ik heb niks tegen reclame, vroeger gebruikte ik ook geen adblocker. Tegenwoordig kun je gewoon niet meer zonder.

.

ik wel, ik kom uit de tijd dat er nog geen reclame was.
Als ik iets wil dan zoek ik het zelf wel op.

De vrije markt moet ook zo blijven dat we zelf uitmaken of we die zooi wel of niet gepresenteerd krijgen. Ik wil graag de baas blijven over wat ik zie.
- reclame krantje
- reclame op de tv
- reclame op internet

weg met die rommel.
Je moet je eens afvragen als er geen reclame was, in vergelijking met het laden en de laadtijd van een website, hoe de wereld dan zou zijn. met in het achterhoofd de remark dat je niet meer zonder adblocker kúnt.
24-09-2025, 17:04 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem: Een adblocking DNS server wijzigt niets aan de gedownloade webpagina, dus de oplossing is simpel (mochten adblockers geblokkeerd worden).

Want alle ads blijven altijd komen van unieke domeinnamen ...

Zeker - in een flinke mate wel. En voor die domein namen die wijzigen is een flinke community die de nieuwe rapporteert erg effectief.

Een mooie lijst met 200.000 (!!) domeinen is te vinden op https://oisd.nl/

Da's te weinig. Hen hier een pihole met 745K domeinen.

Of ze daadwerkelijk allemaal wat doen vraag ik me af...

Icm de brave browser zie ik nergens, dus ook niet op YT, reclame.
Gisteren, 08:48 door e.r.
Ik kan mij zeker wel indenken dat het wijzigen van zoiets het aanpassen is van hetgeen wat de eigenaar (auteur) bedoeld.

Maar vallen reclames tonen onder auteursrechten...?

Daarnaast mag je voor eigen gebruik een berg meer dan daarbuiten. Bijvoorbeeld mag ik voor eigen gebruik prima kopiëen van een beschermd boek maken èn niemand die mij tegenhoud als ik hier een passage in zwartlak. Dus waarom zou een adblocker mij hier niet in mogen assisteren?
Gisteren, 09:30 door Anoniem
Mijn autoradio heeft ook een adblocker. Kan van zender wisselen, kan uit en kan een cd aanzetten (zelfs cassette).
Hartstikke clandestien.
Gisteren, 09:39 door meinonA
Als ik halverwege een nummer uitzet, or bepaalde stukken oversla dan schend ik toch ook geen auteursrecht?
Gisteren, 09:46 door Chase - Bijgewerkt: Gisteren, 09:46
De enige manier waarop reclame uiteindelijk de nek omgedraaid kan worden (of in ieder geval terug gebracht kan worden naar mindere proporties) is ervoor zorgen dat het geen geld opbrengt. Als mensen middels ad-blockers geen reclame meer zien op een bepaald medium, gaan reclamebureaus geen geld steken in het publiceren van reclames via dat medium.

Persoonlijk kijk ik tegen het fenomeen van ad-blockers aan vanuit het perspectief van mijn eigen device. Theoretisch bepaal ik, en ook alleen ik, welke code ik op mijn device wil draaien. Ik snap dat ik geen code verkregen van een leverancier mag aanpassen en vervolgens mag delen, want dan ben ik bezig met het aantasten van de IP van de leverancier. Maar ik vind dat ik voor eigen gebruik wel zelf mag bepalen welke code ik wel en niet wil draaien. Net als bij een CD, LP, etc. ik zelf kan bepalen welke nummers ik wel of niet beluister, of welk gedeelte van een schilderij ik wel of niet wil bekijken.

Ik verander niets aan de code, ik steel niets en ik deel niets. Ik sla alleen bewust bepaalde stukken over. Het is tenslotte mijn device en niet die van de aanbieder van de code.
Gisteren, 10:49 door Anoniem
als ik een brievenbus ontwikkel die alle advertenties uit de krant verwijdert met een bleekmiddel, ben ik dan ook in overtreding van die wet omdat ik de de lezer de mogelijkheid biedt om alle advertenites te filteren zodat die de krant advertentievrij kan lezen in zijn huis?
Gisteren, 13:39 door Anoniem
Door Anoniem: als ik een brievenbus ontwikkel die alle advertenties uit de krant verwijdert met een bleekmiddel, ben ik dan ook in overtreding van die wet omdat ik de de lezer de mogelijkheid biedt om alle advertenites te filteren zodat die de krant advertentievrij kan lezen in zijn huis?

Precies.
Baas in eigen huis.
Baas in eigen brievenbus.
Baas in eigen computer.
Gisteren, 14:21 door Anoniem
Onzindiscussie.

Ik bepaal zelf waar ik naar kijk/luister. Daar gaat geen rechter of bedrijf verandering in brengen.
Gisteren, 14:50 door Anoniem
Ik ben benieuwd welke rechter mij ooit gaat verplichten welke inhoud ik van het internet tot mij moet nemen en welke niet.

De provider levert, maar ik bepaal zelf welke data ik doorlaat en welke niet. Dat kan met een firewall, met een pi-hole, dns omzetter, whatever. Dat dan stomtoevallig een hele hoop online advertenties opeens spontaan niet meer zichtbaar zijn, beschouw ik als een zeer gelukkig toeval.
Vandaag, 11:20 door Reinder - Bijgewerkt: Vandaag, 11:21
Ik zei verschillende reacties die neerkomen op "Onzin, ik bepaal zelf waar ik naar kijk", of "De rechter kan me niet verplichten advertenties te bekijken" of "Ik bepaal wat ik op mijn computer installeer".

Die missen allemaal het punt.

De rechter gaat ook niet jou, als gebruiker thuis, verplichten advertenties te bekijken. De rechter gaat jou ook niet vertellen wat je wel en niet mag installeren. De rechter gaat je ook niet zeggen wat je wel of niet zelf met je eigen hard- en software in elkaar mag knutselen om wat voor queries te blokkeren. Daar gaat de hele rechtszaak niet over. De zaak is tegen de maker van ABP, en als Springer de zaak uiteindelijk zou winnen (wat ik, voor de goede orde, niet verwacht en niet hoop, maar laten we "for the sake of argument" de aanname doen dat het zou kunnen) dan maakt Eyeo met ABP dus een product wat gericht en specifiek dient om auteursrecht te schenden en verder niets.

De volgende stap zou dan zijn een verbod afdwingen op de verkoop of distributie van die software. Daarmee zegt de rechter dan niet dat jij advertenties moet kijken, de rechter zegt dat Eyeo die ABP software niet meer ter beschikking mag stellen.
Die gedachte is, als het auteursrechtschendig zou zijn, niet heel raar. Stel je voor dat een bedrijf een handzaam kastje maakt met een universele sleutel en met een knopje waarmee electronische sloten geopend kunnen worden. Met dit kastje kunnen alle mechanische en electronische sloten op fietsen kinderlijk eenvoudig worden geopend. Dan kan je er vergif op innemen dat er fabrikanten van fietsen en sloten zijn die via de rechter de verkoop van dit kastje gaan proberen te verbieden, ondanks dat, kastje of niet, fietsendiefstal nog net zo verboden is. Dan kan je aankomen met argumenten als "ik bepaal zelf wel hoe ik mijn eigen slot open", en "baas in eigen slot", maar dat gaat niet vliegen; het apparaatje is duidelijk bedoeld om diefstal eenvoudig mogelijk te maken, en heeft weinig tot geen andere toepassingen (in tegenstelling tot bijvoorbeeld een haakse slijper waarmee je sloten ook eenvoudig open maakt, maar die wel een duidelijk ander nuttig doel dient). Dat de distributie verboden zal worden ligt dan voor de hand.

Dit is hoe Springer het probeert te spelen: ABP is specifek bedoeld om de inhoud van een werk waarop auteursrecht rust aan te passen (teneinde advertenties te blokkeren). Die aanpassing is verboden onder het auteursrecht, en ABP faciliteert die inbreuk. Daarom moet de verkoop oif distributie van ABP verboden worden. Springer zegt dus niet "Rechter, zeg dat ze ads moeten kijken", Springer zegt: "Rechter, deze tool is uitsluitend gemaakt om mijn auteursrecht te schenden, verbied de distributie".

Je mag dus, stel dat Eyeo verliest, nog steeds zelf bepalen waar je naar kijkt en luistert. Alleen Eyeo mag niet langer ABP distribueren, dus je moet dat zelf bepalen dan doen zonder ABP (en, als het tegen ABP lukt, kort daarna ook zonder UBO e.d. want die doen hetzelfde en dan is er een precedent).

Wat Eyeo wellicht zou kunnen proberen is om de tool niet zo expliciet een "anti-advertentie" tool te noemen, maar het te verkopen als een "security tool" die "embedded content die mogelijk schadelijke software bevat" blokkeert. Er zijn voldoende onderzoeken waaruit blijkt dat die third-party advertenties een grote bron van malware zijn, dus die insteek is misschien lastiger te ondermijnen.
Vandaag, 12:59 door Anoniem
Auteursrecht erbij halen is een lam excuus. Al zeker als je kijkt hoe de praktijk zich ontwikkelt en naar zeer grote waarschijnlijkheid gaat ontwikkelen op het vlak van auteursrecht. Maar ook van merkrecht. Het zijn de vermeend rechthebbenden op dat terrein, die moeite hebben om zich aan te passen aan een nieuwe wereld. En aan nieuwe verdienmodellen in het algemeen. Aan een nieuwe economie.

Het is ook de oerbron van het conservatisme. Dat daarom ook zo heet: "Alles moet blijven zoals het was want anders bellen we de politie". Leg dat maar uit aan de regen. Of aan een aardbeving.

Wat sputters, ook zulke Springers, dat zijn vermeend rechthebbenden die met rotte koopwaar leuren. Die uitventen dat dat de kern van "de vrije economie" is. En dus godvergeten beschermd moeten worden. Want iedereen weet toch dat de consument dom is! Dat soort gaat sowieso door de plee gespoeld worden. Of ze willen of niet. Dat weet de regen ook die komt. Daar ligt geen aardbeving slapeloos van wakker.

Het is juist de door dit soort gedrag beledigd consument, die hier bescherming van de wet behoort te krijgen. Kan ook, want dat is gewoon ook juridisch doormierenneuken. Ik heb mijn device betaald. Dat is mijn eigendom. wat er op het eveneens door mijn betaalde scherm gebeuren mag bepaal ik zelf. Niemand anders. Want ik ben de enige eigenaar daarvan. Wat die spring uit je vel-Springer wil is laf (we bellen anders de plietsie hoor!!!) bepalen wat ik in mijn privedomein met mijn eigen eigendommen mag doen.

Als er nou iets is dat veel essentiëler is voor de "vrije economie" dan is het wel de vrijheid die je hebt om over je eigen eigendommen te beschikken. Of niettan?

Springer verkoopt rotte koopwaar en wil om dat niet te verliezen op mijn eigendom inbreken.

Opsluiten die gekken. Bel de plietsie maar!
Vandaag, 13:06 door johanw
Waar ABP specifiek op aangevallen wordt is dat het tegen betaling bepaalde advertenties juist wel doorgeeft. Dat noemt ABP dan "acceptable ads". Die moeten dan aan bepaalde voorwaarden voldoen maar betalen is het belangrijkste. Dat wordt als afpersing gezien.

Ik gebruik dan ook Adblock origin met Firefox, en het (helaas iets minder werkende) AdAway onder Android, dat laatste is een DNS blocklist. Heeft als nadeel dat het minder goed werkt, als voordeel dat het ook tegen ads in andere apps dan een webbrowser werkt. Vereist wel root.
Vandaag, 15:16 door Anoniem
Door Anoniem: wanneer de uitgevers dan ook hoofdelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor alle schade die hun advertenties veroorzaken, vind ik het goed...
Immers, zijn hebben auteursrecht geclaimed over hun DOM, inclusief malware, ransomware enzovoorts... mogen ze ook hun portemonais trekken waar ze hun grote bek hebben.

Ik zeg: waar kan ik een factuurtje indienen voor de stroomkosten, bandbreedte, slijtage van mijn hardware en de vaste administratie- en verwerkingskosten voor het indienen van de factuur? Immers, het is mijn apparaat, mijn stroom, mijn verbinding, mijn tijd. En dat voor iets waar ik niet eens om gevraagd heb maar wel door op mijn oogzenuw geforceerd wordt...
Reageren
Ondersteunde bbcodes
Bold: [b]bold text[/b]
Italic: [i]italic text[/i]
Underline: [u]underlined text[/u]
Quote: [quote]quoted text[/quote]
URL: [url]https://www.security.nl[/url]
Config: [config]config text[/config]
Code: [code]code text[/code]

Je bent niet en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.