Door Anoniem:
Als je het de afgelopen acht jaar (sinds Snowden) een beetje hebt gevolgd, dan weet je dat "de wet" tegenwoordig op het gebied van privacy alles toestaat wat de overheid wil en dat de overheid elke verwerking van persoonsgegevens verplicht kan stellen. Tweede en Eerste Slaapkamer mompelen wat en stemmen dan in met spoed- en noodwetten die de regering bevoegdheid geven om met willekeur maatregelen te treffen. Toezichthouder doet niks behalve af en toe een beetje "waarschuwen" of achteraf symbolisch een boete opleggen als er wel een héél groot kalf in de put is gevallen. Rechters zeggen met heel veel ingewikkelde woorden dat de wet alles toelaat wat de overheid doet of wil op gebied van verwerking persoonsgegevens, als er maar "waarborgen" zijn. En die zijn er altijd, zoals we bij talloze affaires (waaronder de toeslagenaffaire) hebben gezien. Er gaat elke week wat mis, maar overheid, toezichthouders en rechters doen alsof hun neus bloedt en alsof het om "incidenten" gaat.
Oké, bij de toeslagenaffaire stapte de regering op, maar regeerde daarna gewoon "demissionair" door en premier Rutte grapte dat de regering nu minder onder druk gezet kon worden. Was zogenaamd grapje maar geen grapje. Het zijn geen incidenten, dit is het nieuwe systeem.
Er heeft dit jaar een stilzwijgende, sluipende coup plaatsgevonden. We hebben tegenover de overheid of grote bedrijven geen rechten meer, hooguit genieten we tijdelijk coulance zolang het de machthebbers uitkomt.
En we doen allemaal net alsof deze situatie "tijdelijk" is en vanzelf weer voorbij gaat... Kikkers in een pan water die langzaam opgewarmd wordt.
Dus reuze interessante "juridische vraag" hier maar het gaat nergens meer over. Ik stel voor dat Security naast "juridischevraag@security.nl" een nieuwe rubriek opent: "reëlemachtsvraag@security.nl". En dan Noam Chomsky of Naomi Klein uitnodigt om die rubriek wekelijks te vullen. Dan gaat het weer ergens over.
Ik ben bang dat zo'n nieuwe rubriek "reëlemachtsvraag@security.nl" heel
saai zou worden. Daar komt dan elke week een vraag in te staan als: "Kan overheid X / bedrijf Y in de reële werkelijkheid afdwingen dat privacy van burger Z wordt geschonden?"
En dan is het antwoord van de machtsdeskundige telkens:
"Ja, dat kan overheid X / bedrijf Y in de praktijk afdwingen, want:
a) overheid X / bedrijf Y heeft veel meer macht dan burger Z;
b) de toezichthouder wil niet ingrijpen; en
c) de rechters vinden dat de privacy-inbreuk mag volgens de wet omdat ze het belang van de overheid of een bedrijf altijd als groter beschouwen dan dat van een burger. En als het voor één burger mag, dan mag het dus ook voor 17 miljoen burgers."
Het heeft dus eigenlijk geen zin om over de reële machtsvraag te gaan discussiëren. Die valt altijd uit in het nadeel van de burger. Het enige wat overblijft, is als burgers in hun eigen leven maatregelen nemen om zichzelf te beschermen tegen het gelegaliseerde machtsmisbruik. Het is dus geen kwestie meer van "bespreken in een dialoog", maar van "zelf doen".
- * * * -
Een dialoog ga je aan met een bona fide gesprekspartner. Dat is de Nederlandse overheid al lang niet meer. Vandaag in verschillende media het bericht dat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State
"oprechte excuses" aanbiedt voor het feit dat deze hoogste bestuursrechter jarenlang willens en wetens heeft genegeerd dat burgers onrechtvaardig en onredelijk behandeld werden in de toeslagen-problematiek. Zie bijv:
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/raad-van-state-negeerde-kritiek-op-handelen-in-toeslagenaffaire-vanwege-angst-voor-rommelig-juridisch-beeld~b35dd4d0/"Oprechte excuses"??? Daar is niets oprechts aan. Het zijn "opportunistische excuses". Nederlandse rechters gaan in andere casussen gewoon door met het negeren van argumenten, met name als het om privacy gaat. Bijvoorbeeld het Gerechtshof Den Haag op 16 november jl:
https://www.security.nl/posting/730296/Privacy+First+verliest+hoger+beroep+in+zaak+over+UBO-register (ECLI:NL:GHDHA:2021:2176).
In die uitspraak lees ik bijvoorbeeld de volgende juridische "schoonheidsprinses" (/not):
"3.10 (...) Privacy First heeft opgemerkt dat het ondanks afscherming mogelijk is dat de UBO-gegevens op straat komen te liggen als gevolg van een datalek, een hack of een menselijke fout, maar de kans dat dit in de relevante periode specifiek bij het Nederlandse UBO-register gebeurt, is zo klein dat daaraan voorbij kan worden gegaan."Dus anno 2021, terwijl er zo'n beetje wekelijks lekken, hacks en menselijke fouten in het nieuws komen waarbij persoonsgegevens van tienduizenden tot miljoenen mensen in verkeerde handen vallen, zeggen de heren/dames rechters dat de kans dat zoiets bij een Nederlands UBO-register gebeurt,
"zo klein [is] dat daaraan voorbij kan worden gegaan." Dit is geen rechtspraak, maar het ongefundeerd iets van tafel vegen. Dat laatste kunnen Nederlandse rechters heel goed, vooral als het om privacy-bescherming gaat!
- * * * -
Op 10 november jl. deed de Afd. bestuursrechtspraak van de Raad van State zelf drie eveneens opmerkelijke uitspraken in de hoger beroepen van activist Michiel Jonker over privacy in het openbaar vervoer:
https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/@127450/201907478-1-a3/ (ECLI:NL:RVS:2021:2509)
https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/@127449/201907483-1-a3/ (ECLI:NL:RVS:2021:2508)
https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/@127451/201907488-1-a3/ (ECLI:NL:RVS:2021:2510)
Ook die uitspraken blinken vooral uit in het negeren van zaken.
Samengevat: de hoge rechters vinden dat burgers in het openbaar vervoer GEEN recht hebben op privacy (reizen zonder dat hun individuele reistrajecten worden gevolgd en geregistreerd) zodra vervoerbedrijven het om hen moverende redenen "efficiënt" achten om persoonsgegevens van individuele reizigers te verwerken. Ook vinden de rechters dat de AP als toezichthouder GEEN onderzoek hoeft te doen als NS ontkent persoonsgegevens te verwerken, ook niet als de activist serieuze, schriftelijk vastgelegde aanwijzingen aanlevert dat dit wel wordt geprobeerd en op korte termijn daadwerkelijk gaat gebeuren. Dan mag de AP van de rechters wegkijken. Dit is extra saillant omdat de activist met een "undercover-actie" achteraf boven water kreeg dat die gegevens inderdaad worden verwerkt. Zie:
https://www.privacyfirst.nl/images/stories/PDFs/2020-03-06-prv-ABRS-hoger-beroep-AP-Connexxion-en-NS-versie-2020-03-13.pdfIn de praktijk wordt het voor burgers, of het nu UBO's zijn of OV-reizigers, op deze manier zo goed als onmogelijk gemaakt hun privacy effectief te beschermen. Er wordt van ze geëist dat ze "vertrouwen" op de veiligheid van digitale systemen waarvoor ze zelf nooit vrijwillig gekozen hebben, en waarin ze ook geen inzicht krijgen. Ook worden ze gedwongen om te "vertrouwen" dat de eigenaren en beheerders van die systemen nooit zullen bezwijken voor de verleiding van "function creep" - een totaal onrealistische verwachting, zo hebben de afgelopen tien jaar aangetoond. De wet (de AVG) wordt op deze manier door onze hoogste rechters gereduceerd tot een lege huls.
- * * * -
Zoals Pieter Omtzigt en inmiddels heel veel anderen inmiddels hebben geconstateerd, heeft de overheid het sociale contract met de burgers stilzwijgend opgezegd, inclusief het basiscontract om in redelijkheid en eerlijkheid met burgers te communiceren. Als gevolg daarvan geldt nu feitelijk het recht van de sterkste, al zal de overheid dat niet openlijk toegeven. Want zoals elk autoritair regime weet, vormt de instandhouding van een façade van legitimiteit een belangrijk, propagandistisch wapen om burgers te kunnen blijven aansturen.
Daarom hoeven werkgevers die gebruik willen maken van de privé-smartphones van hun werknemers, niet te vrezen dat ze door de overheid actief worden tegengehouden. Hun wens is immers in lijn met de propaganda van het regime, en er zullen ook onder hun werknemers voldoende meelopers zijn die graag willen voelen dat ze samen optrekken met "grote broer".
M.J.